System Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK) 2.0 po raz pierwszy miał wejść w życie na początku 2016 r. Nie wyszło. Miał działać od jesieni 2017 r., co udało się tylko częściowo, robiąc przy okazji więcej administracyjnego bałaganu niż porządku. Obecny termin to 4 czerwca 2018 r., ale już wiemy, że szanse na jego realizację są niemal zerowe.
Płacimy coraz więcej
Najwyższa Izba Kontroli ustaliła, że system nie był prawidłowo przygotowany zarówno w okresie zarządzania przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, jak i Ministerstwo Cyfryzacji. Termin jego udostępnienia opóźnił się o dwa lata a koszty realizacji wzrosły o aż 42 miliony złotych.
Zobacz: CEPiK 2.0 z poszerzonymi możliwościami. Koniec z kupowaniem przeglądów!
W umowie między Centralnym Ośrodkiem Informatyki a Ministerstwem Spraw Wewnętrzynych pierwotną wartość prac przy budowie systemu CEPiK 2.0 oszacowano na nieprzekraczalną kwotę 149,9 mln zł brutto. W podpisanym przez Ministerstwo Cyfryzacji Aneksie nr 3 do pierwotnej umowy kwota ta została zwiększona do 192,5 mln zł (tj. o 28,4%). Wzrost wartości budowy CEPiK 2.0 o kwotę 42,3 mln zł uzasadniano potrzebą wykonania dodatkowych prac. Zdaniem NIK, w Ministerstwie Cyfryzacji nie dokonano należytej weryfikacji zasadności zwiększenia wynagrodzenia dla COI, gdyż większość prac (na kwotę 38,5 mln zł) objętych Aneksem była już wcześniej uwzględniona i powinna być wykonana w ramach pierwotnej umowy.
NIK zwróciła uwagę na niski stan zaawansowania etapów CEPiK 2.0. przewidzianych do uruchomienia w 2018 r., tj. kolejnych e-usług dla systemu – 9% (Etap III) i uruchomienie Centralnej Ewidencji Kierowców – 3% (Etap IV). Tak niski stan zaawansowania prac stwarza ryzyko, że prace w ramach tych etapów nie zostaną zakończone w zakładanych terminach.
Nienależycie prowadzono w COI testy integracyjne CEPiK 2.0 z systemami interesariuszy (m.in. z systemami PWPW, Policji i starostw) – realizowano je w środowisku nieadekwatnym do tego, w którym faktycznie system będzie funkcjonował. Tym samym testy nie mogły potwierdzić sprawnego działania systemu. W konsekwencji, po uruchomieniu systemu CEPiK 2.0 w dniu 13 listopada 2017 r., ujawniło się wiele istotnych usterek i błędów w zakresie ewidencji pojazdów.
Zobacz: Awaria systemu CEPiK! Stacje kontroli pojazdów działają w trybie awaryjnym
CEPiK-owy bałagan
Z informacji uzyskanych ze starostw i urzędów miast na prawach powiatu wynika, że uruchomienie CEPiK 2.0 w części dotyczącej Centralnej Ewidencji Pojazdów w dniu 13 listopada 2017 r. znacząco utrudniło obsługę obywateli w zakresie rejestracji pojazdów ze względu na błędy i braki występujące w tym systemie. Przede wszystkim:
- nastąpiło znaczne wydłużenie czasu obsługi sprawy;
- zmniejszyła się liczba realizowanych spraw w porównaniu z okresem przed udostępnieniem CEPiK 2.0;
- niemożliwe było załatwienie niektórych rodzajów spraw;
- w pierwszych dniach funkcjonowania CEPiK 2.0 w części urzędów, szczególnie w dużych miastach, brak było dostępu do systemu.
Brak kompetencji?
Do opóźnień w realizacji CEPiK 2.0 przyczyniły się m.in. częste zmiany koncepcji organizacji wytwarzania tego systemu w latach 2013-2016. Ponadto, część prac programistycznych wymagała ponowienia. Sprawnej realizacji systemu nie sprzyjała też rotacja kadr w COI. Prace przy budowie tego systemu zlecano osobom o niewielkim doświadczeniu zawodowym oraz krótkim stażu pracy. W całym okresie realizacji CEPiK 2.0 funkcję kierownika projektu w COI pełniło pięć osób, spośród których cztery nie posiadały doświadczenia zawodowego związanego z zarządzaniem projektami informatycznymi.
Zobacz: Nowe e-usługi w bazie CEPiK. Sejm zatwierdził nowelizację prawa o ruchu drogowym
Projektując system CEPiK 2.0 zaplanowano wprowadzenie synchronicznej współpracy Systemów PWPW (Kierowca, Pojazd, Portal Starosty) z Bazą Centralną CEPiK 2.0. Przyjęto także, że Systemy PWPW znajdują się w innej lokalizacji niż Baza Centralna. Wymaga to zapewnienia wysokiej dostępności i niezawodności sprzętu informatycznego oraz infrastruktury telekomunikacyjnej wykorzystywanej przez system CEPiK 2.0.
Coś jednak działa...
NIK pozytywnie ocenia udostępnienie w ramach CEPiK 2.0 e-usług takich jak "sprawdź punkty karne", "historia pojazdu
i "bezpieczny autobus", z których często korzystali obywatele.
W ocenie NIK, Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. prawidłowo realizowała zadania związane z przygotowaniem oprogramowania dla systemu CEPiK 2.0 w zakresie: rejestracji pojazdów, uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami i wydawania uprawnień do kierowania pojazdami.
Podsumowując
Najwyższa Izba Kontroli skierowała do Ministra Cyfryzacji wnioski o:
1. Podjęcie działań w celu przyśpieszenia prac nad budową systemu CEPiK 2.0, aby zapewnić terminowe zakończenie kolejnych etapów prac związanych z uruchomieniem systemu CEPiK 2.0;
2. Ustanowienie i wdrożenie w Ministerstwie Cyfryzacji Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji, zgodnie §20 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów ws. Krajowych Ram Interoperacyjności;
3. Przeprowadzanie testów integracyjnych w sposób umożliwiający potwierdzenie, że integracja Bazy Centralnej systemu CEPiK 2.0 z oprogramowaniem interesariuszy będzie działać prawidłowo.
4. Rozważenie pilotażowego uruchomienia kolejnych udostępnianych funkcjonalności CEPiK 2.0;
5. Podjęcie działań mających na celu zweryfikowanie ostatecznego wynagrodzenia COI za prace określone w Aneksie nr 3.
Pozostaje pytanie kiedy CEPiK 2.0 faktycznie będzie działać, i ile nas - obywatel, będzie to kosztować.
