Firmie Kapsch Telematic Services udało się w ekspresowym tempie uruchomić w Polsce system viaTOLL. Rozwiązania Kapscha, który jest światowym liderem w tej dziedzinie, świetnie się sprawdzają w 40 krajach, ale w Polsce krajowy system poboru opłat trzeba było zbudować od zera. Teraz Kapsch Telematic Services, na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, zajmuje się utrzymaniem i rozbudową systemu.
Kolejne rozszerzenia
W początkowej fazie system viaTOLL obejmował około 1565 kilometrów dróg. 1 lipca 2012 r. został on rozszerzony o dodatkowe 325 kilometrów dróg, 12 stycznia 2013 r. przybyło 140 kilometrów, a 30 marca kolejne 160 kilometrów. Obecnie systemem objęte jest blisko 2190 kilometrów dróg krajowych, ekspresowych i autostrad na terenie całej Polski. Najwięcej, bo aż 294 kilometry dróg płatnych znajduje się w województwie dolnośląskim. Na drugim miejscu jest województwo śląskie, a na trzecim - województwo wielkopolskie. Najmniejszy, bo zaledwie 26-kilometrowy fragment sieci znajduje się w województwie świętokrzyskim. Obecnie viaTOLL funkcjonuje bardzo sprawnie w 14 z 16 polskich województw. Jednak początki nie były łatwe. Największym wyzwaniem był czas, bo na zbudowanie systemu od podstaw firma miała zaledwie kilka miesięcy. Trzeba było stworzyć całą infrastrukturę przydrożną, były kłopoty z podłączeniem bramownic do prądu. Ale i tak najgorszą przeszkodą okazały się skomplikowane procedury administracyjne. Na szczęście dość szybko możliwe było ich uproszczenie i skrócenie.
Nieszczelne winiety
Przed wprowadzeniem systemu viaTOLL w Polsce obowiązywały winiety. Jednak kupowało je zaledwie około 15 proc. zobowiązanych do tego kierowców, a skuteczność poboru opłat była na poziomie niespełna 30 proc.(większość kierowców tranzytowych, zwłaszcza ze Wschodu, przejeżdżała przez Polskę w ogóle nie płacąc). W dodatku prywatni koncesjonariusze otrzymywali od państwa zwrot kosztów przejazdu ciężarówek zarządzanymi przez nie odcinkami autostrad, a koszty rozprowadzania winiet znacząco obniżały wpływy z opłat. Wcześniejszy system dystrybucji i kontroli opłat był więc nieefektywny.
Pieniądze na drogi
Na nowym rozwiązaniu Skarb Państwa zarobił do tej pory już ponad 1,855 mld zł (średnio ok. 3 mln zł wpływów dziennie). Opłaty za przejazd państwowymi odcinkami płatnych autostrad A2 i A4 trafiają na konto Krajowego Funduszu Drogowego i przeznaczane są na dalsze inwestycje w rozbudowę oraz modernizację istniejącej infrastruktury drogowej w Polsce. Pod koniec roku ma być ogłoszony przetarg na krajowy system zarządzania ruchem, a elektroniczny system poboru opłat viaTOLL mógłby być jego istotnym elementem. Kapsch Telematic Services ma odpowiednią infrastrukturę (ponad 600 bramownic), cały system informatyczny i dysponuje ogromną bazą danych o przejazdach samochodów ciężarowych. Zdecydowana większość, bo aż 64 proc., to kierowcy krajowi. Wśród zagranicznych najwięcej jest Niemców, Litwinów, Czechów i Rosjan.
Korzyści dla środowiska
System viaTOLL pozwala na różnicowanie opłat - nie tylko w zależności od kategorii drogi i wagi pojazdu, ale też od klasy emisji spalin, wymuszając niejako na firmach transportowych działania proekologiczne. Najniższe stawki przewidziane są bowiem dla nowoczesnych pojazdów spełniających najbardziej restrykcyjne normy emisji spalin (Euro 5 i Euro 6). W rezultacie od wielu miesięcy wyraźnie przybywa na polskich drogach pojazdów przyjaznych środowisku, a jednocześnie spada liczba najmniej ekologicznych starszych ciężarówek i autobusów. Pojazdy o emisji spalin w klasie Euro 4 i 5 to już prawie połowa wszystkich zarejestrowanych w systemie. Od 1 czerwca 2012 r. również kierowcy samochodów osobowych i dostawczych o maksymalnej wadze do 3,5 t mogą dobrowolnie korzystać z systemu viaTOLL, kupując specjalne urządzenia viaAUTO. Ma ono wymiary zbliżone do pudełka zapałek, wystarczy nakleić je na wewnętrzną górną część przedniej szyby auta i można płacić za przejazd autostradą bez zatrzymywania się przy bramkach. Do tej pory firma wydała blisko 6 tys. tych urządzeń, a dodatkowe 1200 sztuk przekazała służbom ratowniczym.
ViaTOLL jak bank
W momencie startu w systemie zarejestrowanych było nieco ponad 300 tys. pojazdów, jednak już po dwóch miesiącach liczba ta się podwoiła. Obecnie w ramach systemu jest już ponad 751 tys. pojazdów, a kierowcom wydano około 1,2 mln urządzeń pokładowych viaBOX. W ciągu miesiąca rejestrują one łącznie prawie 50 mln operacji, czyli pojedynczych przejazdów pod bramownicą. Firma Kapsch Telematic Services jest operatorem systemu viaTOLL, ale jest on własnością państwa i teraz może być szybko i dużo mniejszym kosztem rozszerzany.
Docelowo w 2018 r. elektroniczny system poboru opłat viaTOLL może objąć w Polsce około 7 tys. kilometrów dróg. - Tego rodzaju systemy coraz bardziej będą dominować w Europie, wprowadzają je kolejne kraje, np. we Francji został uruchomiony system elektroniczny na 15 tys. km dróg równoległych do autostrad - mówi Marek Cywiński, dyrektor generalny Kapsch Telematic Services.
Będzie jednolity system?
Szef Kapsch Telematic Services ma nadzieję, że za jakiś czas do systemu viaTOLL zostaną włączone również odcinki autostrad zarządzane przez prywatne firmy. Wtedy, mając jedno urządzenie pokładowe, można będzie przejechać przez Europę, nie zatrzymując się na bramkach i rozliczając raz w miesiącu. Będzie to zgodne z decyzją Komisji Europejskiej, która zaleca wprowadzenie na obszarze UE usługi opłaty elektronicznej EETS. Ma ona umożliwiać każdemu użytkownikowi drogi wniesienie opłaty za przejazd przez zawarcie jednej umowy i za pomocą jednego urządzenia pokładowego. Operator systemu viaTOLL wraz z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadzili testy, które wykazały, że polski system poboru opłat jest technicznie przygotowany na wprowadzenie EETS.
Co to jest ViaTOLL
ViaTOLL to system, który umożliwia kierowcom elektronicznie wnosić opłaty za korzystanie z sieci dróg płatnych. W Polsce działa od 1 lipca 2011 roku i jest obowiązkowy dla samochodów i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej. System viaTOLL obowiązuje na wybranych odcinkach autostrad, dróg ekspresowych i krajowych zarządzanych przez GDDKiA. Z dokładnym wykazem i mapą sieci dróg płatnych można zapoznać się na stronie internetowej www.viatoll.pl oraz w każdym Punkcie Dystrybucji i Punkcie Obsługi Klienta. Dokładna lokalizacja Punktów Dystrybucji i Punktów Obsługi Klienta jest dostępna na stronie www.viatoll.pl.
