CWS T-1. Można było go rozebrać jednym płaskim kluczem i wkrętakiem. Poznaj tajemnice polskiej motoryzacji

Nie sposób opowiedzieć o CWS T-1 bez wyjaśnienia, czym były Centralne Warsztaty Samochodowe w Warszawie. Powstały w 1918 roku przy ulicy Terespolskiej. Remonty aut przeprowadzali tam już Niemcy podczas okupacji, w dawnej fabryce pomp, pras i armatury gazowej. Początkowo warsztaty zajmowały się doprowadzaniem do stanu używalności pojazdów po okupancie. Potem przyszła pora na własne konstrukcje. Było to możliwe dzięki zespołowi wybitnych inżynierów, pracujących z prawdziwą pasją. Byli to Kazimierz Meyer, Robert Gabeau, Władysław Mrajski, Tadeusz Paszewski, potem też Stanisław Panczakiewicz. A przede wszystkim Tadeusz Tański. To on jeszcze przed CWS T-1 skonstruował 16 opancerzonych pojazdów z podwoziem i silnikiem Forda T, które z sukcesami brały udział w walkach z bolszewikami.

>>> Wszystko o autach z czasów PRL - KLIKNIJ i sprawdź <<<

Marzenie o aucie

Inżynierowie z CWS marzyli jednak o zrobieniu własnego pojazdu. Ponieważ zakład podlegał Ministerstwu Spraw Wojskowych, trzeba było wystąpić do niego o zgodę na podjęcie prac. Najpierw pozwolono na skonstruowanie silnika. Inż. Tański zaprojektował go w 1922 roku w trzy tygodnie. W 1924 roku przyszedł czas próby. Dwa auta z podwoziami Dodge'a i polskimi silnikami wzięły z powodzeniem udział w rajdzie dookoła kraju. Można było konstruować całe pojazdy.

Nowatorski pojazd

Silnik górnozaworowy był wtedy nowatorstwem. Dla porównania, Warszawy M-20, które od 1951 roku zjeżdżały z taśmy montażowej, miały jeszcze silnik dolnozaworowy, choć już wtedy uchodziło to za przestarzałe rozwiązanie. Cały samochód CWS można było rozebrać jednym płaskim kluczem i wkrętakiem. Było to niezwykłe rozwiązanie konstrukcyjne, nie tylko jak na owe czasy. Trzylitrowy silnik miał moc 45 KM przy 2500 obr./min., a w prototypach moc 61 KM przy 3000 obr./min. Pojazd zużywał aż 14-18 litrów benzyny i do 2 litrów oleju na 100 km.

CWS T-1, T-2 i T-8

Seryjna produkcja ruszyła w 1929 roku. Poza CWS T-1, powstały też prototypy CWS T-8 (silnik 8 cyl., 2964 cm3, 80-100 KM) i CWS T-2 (4 cyl, 1500 cm3, 24 KM). Silnik T-8 był umieszczony w podwoziu i nieznacznie zmienionym nadwoziu CWS T-1, a silnik T-2 w podwoziu Skody. Stworzono w sumie 800 pojazdów w różnych wersjach nadwozi, a podstawowe to torpedo i kareta. Samochody wykorzystywane były głównie przez armię i urzędników państwowych.

Dwa powroty CWS

W 1931 roku zaprzestano produkcji auta z powodu zakupu licencji na Fiata 508. Warunki licencji przewidywały bowiem, że w kraju nie będą wytwarzane żadne konkurencyjne dla Fiata modele. Czy jakikolwiek CWS dotrwał do naszych czasów? Jest na to teoretycznie cień nadziei i jak to często bywa w przypadku polskich klasyków, warto poszukiwać ich za granicą. Część CWS-ów została zarekwirowana przez Armię Czerwoną. Niewykluczone, że jakieś pojazdy przetrwały w zakamarkach dawnego ZSRR.

>>> Wszystko o autach z czasów PRL - KLIKNIJ i sprawdź <<<

Tymczasem w ostatnich latach dwóch pasjonatów niezależnie od siebie postanowiło odtworzyć CWS-y. Ludwik Rożniakowski z Wejherowa we własnym garażu zbudował jeżdżącą replikę CWS T-1 z nadwoziem w wersji torpedo. Z kolei replikę prototypu stworzył Jarosław Śliwiński. Oba auta już miały okazję się spotkać. Było to w 2014 roku podczas imprezy Auto Nostalgia w Warszawie.

Biało-czerwona replika CWS-T1 - została rozbita - ZOBACZ TUTAJ