Jak rozpoznać barszcz Sosnowskiego?
Majestatycznie wyglądające rośliny są tak charakterystyczne, że nie sposób pomylić ich z innymi, niegroźnymi chwastami. Mimo to, osoby niezorientowane w temacie bardzo często posądzają inne rośliny o śmiertelne właściwości. Oskarżenia padają zwykle w kierunku kozłka lekarskiego, krwawnika pospolitego, podagrycznika, a nawet kopru!
Istnieje również niegroźny gatunek barszczu – barszcz zwyczajny. I wygląda on niemal identycznie, z tym, że od barszczu Sosnowskiego jest o wiele, wiele mniejszy. Tej zasadniczej różnicy nie sposób pominąć, bowiem nasz rodzimy barszcz zwyczajny dorasta maksymalnie do 1,5 metra, podczas gdy groźny barszcz Sosnowskiego osiąga wysokość nawet 4,5 metra!
Cechy charakterystyczne barszczu Sosnowskiego
- wysokość: do 4,5 m
- łodyga: średnica nawet do 10 cm, czerwono nakrapiana
- liście: bardzo masywne, rozłożyste, o szorstkim wyglądzie i postrzępionym brzegu
- kwiatostan: rozłożysty w postaci baldachów o średnicy nawet do 75 cm
O różnicach między barszczem Sosnowskiego a barszczem zwyczajnym opowiada znany popularyzator przyrody, doktor habilitowany Łukasz Łuczaj.
Niebezpieczny barszcz Sosnowskiego!
Roślina ta jest niezwykle niebezpieczna dla ludzi i zwierząt. Wydzielane przez nią związki są dosłownie wystrzeliwane w powietrze. Mogą one powodować poważne, groźne dla zdrowia oparzenia przy kontakcie ze skórą. Znacznie gorzej będzie, jeśli rozpylane przez barszcz aerozole dostaną się do dróg oddechowych!
Skąd barszcz Sosnowskiego wziął się w Polsce? Pochodzi z Kaukazu, do nas został sprowadzony celowo z… Rosji, a dokładniej ze Związku Radzieckiego. Roślina była bardzo popularna w od lat 50. do 70. XX wieku. Uprawiana była jako roślina pastewna w wielu krajach byłego bloku wschodniego.
Szybko okazało się jednak, że z pozoru atrakcyjny barszcz, ze względu na swoje toksyczne właściwości, przysparza wiele problemów z uprawą oraz zbiorem. Po niedługim czasie popularności barszcz Sosnowskiego jego dalszej uprawy zaniechano, a plantacje porzucono. Nie przeszkadzało mi to jednak w dalszym rozroście i inwazyjnym zarastaniu kolejnych terenów.
Obecnie w Polsce barszcz Sosnowskiego objęty jest całkowitym prawnym zakazem uprawy, rozmnażania, a także sprzedaży.
Barszcz Sosnowskiego w Polsce
Czy w Polsce jest problem z barszczem Sosnowskiego? Niestety tak. Pomimo wielu prób likwidacji stanowisk barszczy. Mimo to, działania te nie przynoszą rezultatów. Wynika tak z raportu Najwyższej Izby Kontroli, która klęski w tym zakresie upatruje w braku kompleksowego planu zwalczania groźnej roślinności oraz spójnego systemu finansowania ich niszczenia.
Kontrola NIK wykazała, że do tej pory nie zostały zakończone prace nad projektem ustawy dotyczącej metod kontroli i zwalczania barszczu Sosnowskiego. Nie wdrożono też planów przeciwdziałania niekontrolowanemu rozrostowi stanowisk rośliny i przenoszenia jego nasion. Oznacza to, że rząd nie dotrzymał terminu wyznaczonego przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Upłyną on 14 lipca 2019 r.
To gatunek niezwykle inwazyjny. Jego nasiona mogą pokonywać bardzo duże odległości przy nieświadomej pomocy działalności człowieka – są one bowiem transportowane razem z ziemią i sianem czy drewnem. Z dużą łatwością przenosi je także wiatr oraz zwierzęta. Wszystko to sprawia, że barszcz Sosnowskiego wciąż zajmuje nowe tereny i powoduje postępującą degradację środowiska.