Najdawniejsze dzieje dzisiejszej katedry zaczynają się 1171 roku, kiedy to niewielki kościół w stylu romańskim został ufundowany przez biskupa Gedeona. Los jednak nie oszczędzał budynku. W 1244 roku kościół został spalony, prawdopodobnie przez księcia Konrada mazowieckiego, 16 lat później kolegiatę splądrowali Tatarzy.
Awans i degradacja
Na przestrzeni wieków budynek był wielokrotnie przebudowywany, powiększany i modernizowany. Najważniejsze zmiany zaszły w latach 1869-1872 pod nadzorem proboszcza Józefa Ćwiklińskiego i według projektu architekta Franciszka Ksawerego Kowalskiego, w efekcie czego budynek obecnie utrzymany jest w stylu barokowym. W 1805 roku kościół po raz pierwszy podniesiono do godności katedry, właśnie wtedy ustanowiono diecezję kielecką, ale ta przetrwała tylko do roku 1818, kiedy to decyzją Piusa VII powołano diecezję sandomierską. Diecezję kielecką ostatecznie reaktywował papież Leon XIII w 1882 roku. Od tego czasu status katedry jest nienaruszony.
Tablica miar
W kieleckiej katedrze nie brakuje ciekawostek historycznych. W zamurowanym portalu kościoła, dokładnie na przeciwko dzwonnicy, znajduje się marmurowa tablica, która jest unikalnym zabytkiem z czasów Oświecenia. Tablica pełniła ważną funkcję edukacyjną - służyła jako elementarz i wzorzec miar długości. Dzięki tablicy do dzisiaj można zapoznać się z dawnymi jednostkami, które były niegdyś powszechnie używane, jak np. Łokieć Koronny. Wyryto również wzorce zagraniczne: stopy paryskiej oraz angielskiej, a także litery alfabetu.
Grób bohatera
Po prawej stronie katedry znajduje się grób Bartosza Głowackiego - bohatera insurekcji kościuszkowskiej, który w bitwie pod Racławicami odznaczył się wyjątkowym męstwem, zgodnie z podaniami zdobył działo rosyjskie, gasząc lont czapką, za co w nagrodę otrzymał stopień chorążego i nazwisko Głowacki.
W bazylice znajduje się też unikalna rzeźba z 1646 roku, która nawiązuje do dawnej, górniczej historii miasta. Figura przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem, wykonano ją z bryły galeny pochodzącej z kieleckiej Karczówki.
Dobre czasy
Lata chwały katedry przypadły dopiero na XX wiek. W 1971 roku nadano jej godność bazyliki mniejszej, a w 1982 uznano ją za Sanktuarium Maryjne. W 1997 roku rozpoczęto zakrojone na wielką skalę prace remontowe. Odnowiono m.in. wszystkie ołtarze, stalle, lożę biskupią, ambonę czy ławki, a budynek katedry imponuje i zachwyca turystów.
Co ciekawe - wspaniałe, monumentalne VII- i XVIII-wieczne gmachy do dzisiaj pozostają anonimowe! Nie wiadomo kto był projektantem ani architektem najstarszych wersji kieleckiej katedry.
Uroczyste obchody 850-lecia Bazyliki katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kielcach rozpoczęły się 7 maja, wraz ze świętem Matki Bożej Łaskawej Kieleckiej, patronki miasta.
Artykuł przeczytany? Zapraszamy do udziału w quizie!
Czytaj Super Express bez wychodzenia z domu. Kup bezpiecznie Super Express - KLIKNIJ TUTAJ!