Do Śródziemia przez Mazury. Czy Tolkien miał swoich przodków pod Kętrzynem?

Ślady Tolkiena pod Kętrzynem?

Sprawie pochodzenia Tolkiena przyjrzeli się kilka lat temu badacze z Niemiec. Dowodzili oni, że nazwisko Tolkien pochodzi z Mazur, a samo słowo "Tolkien" ma swoje korzenie w języku pruskim. Genealog Max Mechow tłumaczy, że nazwisko Tolkien pochodzi od nazwy miejscowej Tolkynen, później Tolksdorf. Tolks zaś oznaczało po staroprusku "tłumacz, ten, który wyjaśnia". Zatem Tolkien to "ten, który jest ze wsi tłumaczy".

Gdzie może leżeć tajemnicza miejscowość Tolksdorf? Okazuje się, że chodzi o Tołkiny, niewielką miejscowość k. Kętrzyna (woj. warmińsko-mazurskie). Obecnie mieszka tu ok. stu osób. Osada jest położona w południowej części gminy Korsze. Pod względem historycznym miejscowość leży w Prusach Dolnych, na obszarze dawnej pruskiej Barcji. Pod względem fizycznogeograficznym Tołkiny są położone na Pojezierzu Mrągowskim.

Pierwsze wzmianki o Tołkinach pochodzą z lat 1419 i 1440. Wieś była w posiadaniu rodziny Tolk do pierwszych lat XVI wieku, następnie prawie do końca XVII Tołkiny były w posiadaniu rodu zu Eulenburg z Prosny. Na przełomie XVII i XVIII w. wieś należała do rodu von der Groeben. Pod koniec XVIII w. wieś należała do przedstawiciela rodziny von Bonin, a później von Borcke. Ostatnia na Tołkinach przedstawicielka rodziny von Borcke zamężna była za zu Dohna-Schlobitten, który za udział w spisku związanym z zamachem na Hitlera. Został stracony 14 września 1944 w Berlinie. W 1945 r. roku Pałac w Tołkinach spalili żołnierze Armii Czerwonej. Po wojnie powstał tam PGR.

Tolkien odciął się od mazurskich przodków. Badania mówią inaczej

Sam Tolkien raczej odcinał się od związków z Mazurami. Autor "Władcy Pierścieni" przekonywał, że jego rodzina wywodzi się z Saksonii, skąd uciekła do Anglii w połowie XVIII w. Z kolei nazwisko Tolkien, według pisarza, to zangielszczona formą niemieckiego przydomka Tollkiehn, od przymiotnika tollkühn, który znaczy ryzykancki, brawurowy, szaleńczo, a nawet głupio odważny. Badania przeczą jednak teorii Tolkiena. Jego rodzina do Niemiec miała przybyć z Prus Wschodnich wzdłuż bałtyckiego wybrzeża, a jeszcze w 1945 r. w książkach telefonicznych Królewca można było znaleźć nazwisko Tolkien. Co więcej, pojawiają się przypuszczenia, że przodkowie Tolkiena mogli brać udział w bitwie pod Grunwaldem po stronie Krzyżaków. Nie jest to jednak potwierdzone.

Źródło: "Gazeta Wyborcza"