Nowe życie kapliczki w Starym Kawkowie. Na Warmii jest ich ponad tysiąc! [ZDJĘCIA]

– Kapliczki to nie tylko architektoniczne perełki, ale przede wszystkim nasze wyjątkowe dziedzictwo kulturowe i religijne – mówi Andrzej Abako, starosta olsztyński. – Wielu mieszkańców Warmii nie wyobraża sobie życia w swojej wsi, w której mogłoby zabraknąć ich kapliczki, do obecności której przyzwyczaili się, pod którą się modlą, składają kwiaty czy tylko spotykają. Dlatego naszym obowiązkiem jest dbałość o zachowanie także tego dziedzictwa.

Pochodzi prawdopodobnie z 1881 roku, a jej wnętrze kryje drewnianą rzeźbę postaci świętego Józefa. Nie jest zabytkiem, jednak ma ważne znaczenie dla lokalnej społeczności, zarówno sołectwa, jak i gminy Jonkowo, w której leży wieś. Mieszkańcy od lat zabiegali o jej remont, zwłaszcza że zaczęła już stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi i przejeżdżających obok niej samochodów.

Dwukrotnie nie udało się znaleźć chętnych na jej renowację w drodze przetargów rozpisanych przez Powiatową Służbę Drogową (PSD). W grudniu 2019 roku zapadła decyzja, że jej remont przeprowadzony zostanie wspólnymi siłami mieszkańców przy wsparciu Powiatu Olsztyńskiego, tak aby mogła odzyskać dawny blask.

I tak też się stało. Dziś wygląda już „jak nowa”, bowiem została praktycznie odbudowana od podstaw. Nowa jest też figura, która trafiła do jej niszy.

Drewniana rzeźba świętego Józefa, po gruntownej renowacji konserwatorskiej, oczyszczona z kolejnych warstw farby, którą ją przez lata odnawiano, zabezpieczeniu przed szkodnikami i wilgocią, trafi do kościoła w Nowym Kawkowie. Jej miejsce zajmie nowa figura świętego. Ufundował ją arcybiskup Józef Górzyński, metropolita warmiński. On też 2 maja odprawi przy niej pierwsze nabożeństwo majowe ku czci Matki Bożej.

– Przykład tej kapliczki pokazuje, że wspólnie można wiele zdziałać. Jeżeli jest tylko wola współpracy, to znajdą się siły i środki na ratowanie także tych, jakże charakterystycznych dla Warmii, elementów małej architektury sakralnej – dodaje Andrzej Abako.

Ile kapliczek jest na Warmii? To trudno określić. W dokumentacji państwowej nie były one ewidencjonowane. Częściowo można się opierać na zachowanych powojennych fotografiach, źródłach kartograficznych i prasowych oraz literaturze wspomnieniowej choćby ks. Walentego Barczewskiego, czy Marii Zientary-Malewskiej. W wydanej w 2012 roku książce Kapliczki na Warmii Iwony Liżewskiej i Stanisława Kuprjaniuka skatalogowano 1333 obiekty. Najstarsze znajdują się w Dobrągu (1601) i w Barczewie (1607).

Powiat Olsztyński od lat przeznacza środki na ich renowację. Przez kilka lat, począwszy od 2003 r., samorząd wraz ze Związkiem Byłych Mieszkańców Powiatu Olsztyńskiego zrealizował projekt pod nazwą „Ratujmy Kapliczki Warmińskie”. Dzięki niemu kilkudziesięciu zabytkowym obiektom udało się przywrócić ich architektoniczne piękno. Od lat starostwo zabezpiecza też w budżecie środki na Program Ochrony Zabytków Powiatu Olsztyńskiego.