Złamali szyfr Enigmy. Medal UAM dla Różyckiego, Rejewskiego i Zygalskiego.

Alumno Bene Merenti to medal, którym uczelnia honoruje swoich wybitnych absolwentów. Uroczyste wręczenie medali odbyło się na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Odznaczenia odebrali członkowie rodzin nieżyjących już kryptologów.

- Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski to wybitni absolwenci, wtedy jeszcze Uniwersytetu Poznańskiego. Uhonorowanie ich w inny sposób jest o tyle trudne, że nie ma ich już wśród nas, a wyróżnienia, które przyznajemy dotyczą osób żyjących. Stąd pomysł na ten medal, by mogli go otrzymywać również Ci, którzy odeszli - powiedział nam rektor UAM, prof. dr hab. Andrzej Lesicki.

W 2019 roku ma też powstać muzeum upamiętniające polskich kryptologów. Według Marii Bryschak, siostrzenicy Henryka Zygalskiego, to naprawdę dużo.

- Jest kultywowana pamięć o tych naszych bohaterach. Myślę, że robi się w tej kwestii dużo. Jesteśmy z tego zadowoleni - komentuje Maria Bryschak.

A każdy taki gest jest ważny, bo o osiągnięciach kryptologów nie mówiło się głośno po zakończeniu wojny. Ich zasług nie znali wówczas nawet najbliżsi członkowie rodzin.

- Jeżeli chodzi o te czasy powojenne, to moja matka trzymała to w głębokiej tajemnicy. Dopiero w latach 70-tych dowiedzieliśmy się o enigmie i naszych kryptologach - wspomina Jan Janusz Różycki, syn Jerzego Różyckiego.

- To mogła być wówczas jedynie ich wewnętrzna satysfakcja. Ja przez długi czas nie wiedziałam, że to, czym się zajmowali doprowadziło do szybszego zakończenia II wojny światowej - dodaje Janina Sylwestrzak, córka Mariana Rejewskiego.

 "Enigma", skonstruowana w latach 20-stych XX wieku, pierwotnie służyła utajnieniu korespondencji handlowej. Bardzo szybko zainteresowały się nią jednak niemieckie siły zbrojne. Złamanie jej szyfru uchodziło za niemożliwe. Tymczasem już pod koniec grudnia 1932 roku Marian Rejewski odczytał pierwsze informacje przesyłane za jej pośrednictwem. Wspólnie z nim w łamaniu kodu brali udział Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Matematycy, wówczas studenci Uniwersytetu Poznańskiego, uczestniczyli najpierw w kursie dla kryptologów zorganizowanym na uczelni przez wojsko, a po jego ukończeniu pracowali w Biurze Szyfrów Sztabu Generalnego WP.

Jerzy Różycki zginął w 1942 roku w katastrofie statku pasażerskiego na Morzu Śródziemnym. Henryk Zygalski odszedł 1978 roku w Liss, w Wielkiej Brytanii. Marian Rejewski zmarł w 1980 roku w Warszawie.