Niezwykłe miejsce

Urokliwe miejsce w Bieszczadach. Tę cerkiew trzeba zobaczyć. To arcydzieło

2023-10-13 15:07

Cerkiew św. Paraskewy w Stefkowej (powiat leski, Podkarpackie) to drewniana, parafialna cerkiew greckokatolicka. Została wybudowana w 1840, na miejscu starszej świątyni pod tym samym wezwaniem. W kościele widoczny portret donatora, którym był Andrij Hirskyj (Andrzej Górski). Podróżujący w Bieszczady, które jesienią są najpiękniejsze, nie mogą ominąć tego miejsca. Drewniany budynek z kolorowymi witrażami w oknach i mnóstwem pięknych obrazów na ścianach jest prawdziwą sakralną perełką, która przykuwa wzrok.

Pierwsza wzmianka o Stefkowej pochodzi z 1489 i nosiła nazwę „Stephova Vola” w Sobieńskich dobrach. Wieś była lokowana na prawie wołoskim przez Kmitów. W połowie szesnastego wieku przeszła w ręce Stadnickich. W 1526 była tu cerkiew, która spłonęła najprawdopodobniej od uderzenia pioruna. W pobliżu kościoła znajduje się płaski kurhan zwany „Mogiłą Tatarską”, na którym znajduje się cmentarz. Podczas budowy kolei w 1872 znaleziono skarb składający się z kilku ozdób wytworzonych przez rzemieślników kultury otomani w epoce brązu.

Obecnie największą perłą wioski jest kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Stefkowej, kiedyś cerkiew, która została wzniesiona w latach 1836-1840 z fundacji Andrzeja Górskiego i  inicjatywy proboszcza Benedykta Kałuźniackiego. Konsekrowana pw. św. Paraskewii w roku 1840.Obiekt w Stefkowej w 1989 został wpisany na listę zabytków oraz włączony do Podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej. Stojąca opodal kościoła drewniana dzwonnica wzniesiona została w 1906. W latach 70 XX w. rozebrano ikonostas. Remontowana w 2011 r.  Świątynia w Stefkowej, pomimo przekształceń pozostaje budowlą wyraźnie tradycyjną, nawiązującą kompozycyjnie do dawnej architektury cerkiewnej.

Taki typ budowli cerkiewnych, zarówno wieżowych jak bezwieżowych, upowszechnił się w XIX wieku w dolinie górnego Sanu.  Parafia należała do dekanatu liskiego, po I wojnie światowej do dekanatu ustrzyckiego. Do parafii należała filialna cerkiew w Olszanicy.  W 1953 cerkiew została przejęta przez kościół rzymskokatolicki i pełni funkcję filialnego kościoła rzymskokatolickiego pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Stefkowej (parafia pw. MB Pocieszenia w Olszanicy).

Jak zbudowana jest cerkiew w Stefkowej?

 Cerkiew jest orientowana, konstrukcji zrębowej o ścianach pokrytych gontem z dachem kalenicowym oraz wieżą. Na dachu nawy głównej mała wieżyczka na tzw. sygnaturkę czyli najmniejszy kościelny dzwon. Wnętrze budowli posiada płaski strop pokryty podobnie jak ściany polichromią przedstawiającą sceny z Nowego Testamentu. Wnętrze jest przestronne z powodu dość smukłego kształtu bryły cerkwi. Jako ciekawostkę można uznać fakt, iż resztki zdemontowanego ikonostasu przymocowane są po obu stronach prezbiterium na ścianie. Znajdują się tam m.in. ikona Chrystusa Tronującego. Po prawej stronie prezbiterium fragment cerkiewnego ołtarza z 1797r. fundacji Wasyla Bodnara i jego matki zawierający ikonę Matki Bożej Pokrow wraz z postaciami fundatorów. Po lewej stronie ołtarza przykrytego baldachimem (cyborium) obraz przedstawiający Św.Rodzinę. Pod chórem na południowej ścianie obraz z XVIIw. przedstawiający św. Hieronima.

Na północnej ścianie prezbiterium, po bokach, zawieszone są na ścianie skrzydła carskich wrót ze zdemontowanego ikonostasu. W okolicy ołtarza znajdują się drzewce do sztandaru z ręcznie rzeźbionym i malowanym zwieńczeniem. Zabytkowa cerkiew ma dwa dzwony z p. XX w. i 1926 r. oraz drewniane grodzenie. Miejsce o niezwykłym klimacie, które podróżujący w Bieszczady koniecznie muszą odwiedzić. Łatwo tam trafić, bo leży przy drodze, to nie jedyne miejsce w okolicy przy którym warto się zatrzymać jadąc nad Solinę.

W mediach społecznościowych kościoła jest informacja o zwiedzaniu świątyni -Możliwość zwiedzania świątyni wewnątrz (z przeowdnikiem), jest możliwa po wcześniejszym zgłoszeniu daty i godziny pod numerem telefonu: 785028819 lub 502759687.  Uwaga! Jest to możliwość głównie dla większych grup i wycieczek. Osoby prywatne, które chcą zwiedzić świątynię wewnątrz mogą to uczynić codziennie przed, lub po Mszy Św.-czytamy w komunikacie.

Cerkiew św. Paraskewy w Stefkowej. Bieszczadzka perła architektury

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki