Cmentarz i wzgórze cerkiewne w Laszkach! To piękne miejsce warto odwiedzić

Najstarsza informacja na temat miejscowości Laszki zawarta w źródłach pisanych pochodzi z wydanego w 1387 r. aktu nadania dóbr jarosławskich Janowi z Tarnowa herbu Leliwa, marszałkowi Królestwa Polskiego, przedstawicielowi jednego z najpotężniejszych rodów Królestwa. Laszki w tym czasie były już miejscowością dobrze zagospodarowaną, na wiele lat weszły w skład klucza jarosławskiego Leliwitów. Laszki były wówczas ważną osadą, z dwoma kościołami łacińskim i ruskim, choć przynależną jeszcze do parafii jarosławskiej. Samodzielna parafia łacińska powstała tu w 1469 r., z fundacji Spytka z Jarosławia herbu Leliwa.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie jarosławskim województwa lwowskiego. W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tam 31 Polaków i 20 Żydów ukrywających się przed wywózką do getta.

Laszki zasługują na uwagę jeszcze z jednego historycznego powodu. Otóż w centrum wsi przy głównej drodze przejazdowej możemy podziwiać ruiny danej cerkwi i cmentarza. To miejsce  znajduje się na Górze Cerkiewnej w Laszkach. Obiekt ten sięga początków osadnictwa na tych terenach. W XV wieku Laszki były już znaczącą osadą z dwoma kościołami: łacińskim i ruskim.

W 1469 roku, z fundacji Spytka z Jarosławia herbu Leliwa, utworzono tu samodzielną parafię łacińską. Na przestrzeni wieków na Górze Cerkiewnej istniały różne świątynie. W 1736 roku prepozyt kolegiaty jarosławskiej, Wacław Hieronim Sierakowski, wzniósł drewniany kościół pod wezwaniem św. Łukasza Ewangelisty. Na początku XX wieku, ze względu na zły stan techniczny drewnianej świątyni, zdecydowano się na budowę nowego, murowanego kościoła w stylu neogotyckim. Prace rozpoczęto w 1902 roku według projektu Teodora Talowskiego, a ukończono w 1907 roku dzięki wsparciu rodziny Zamoyskich. Kościół ten, pod wezwaniem św. Zofii i św. Szczepana, służy parafianom do dziś. W podziemiach kościoła znajduje się krypta grobowa rodziny Zamoyskich, dawnych właścicieli tych ziem, gdzie spoczywa dziewięciu jej przedstawicieli. Na przykościelnym cmentarzu pochowany jest również Roman Kotzian, rachmistrz dóbr Wysockich, powstaniec styczniowy i Sybirak.

Obecnie Góra Cerkiewna w Laszkach pozostaje ważnym miejscem kultu religijnego oraz świadectwem bogatej historii regionu. Kościół parafialny jest nie tylko miejscem modlitwy, ale także cennym zabytkiem architektury sakralnej, przyciągającym miłośników historii i turystów zainteresowanych dziedzictwem kulturowym Podkarpacia. Cmentarz na Górze Cerkiewnej w Laszkach, położony wokół kościoła parafialnego pw. św. Zofii i św. Szczepana, jest miejscem spoczynku wielu osób związanych z historią tego regionu. W 1937 roku rozpoczęto budowę cerkwi greckokatolickiej na tym terenie, jednak prace przerwał wybuch II wojny światowej, a późniejsze wydarzenia, takie jak "Akcja Wisła", uniemożliwiły jej ukończenie.

W 2008 roku ruiny cerkwi oraz przyległy cmentarz zostały uporządkowane, przywracając temu miejscu należny szacunek. Obecnie cmentarz na Górze Cerkiewnej w Laszkach stanowi ważne miejsce pamięci, odzwierciedlające skomplikowaną historię regionu i jego mieszkańców.

Cmentarz na Górze Cerkiewnej w Laszkach, zlokalizowany wokół kościoła parafialnego pw. św. Zofii i św. Szczepana, pełnił funkcję miejsca pochówku od momentu powstania pierwszej świątyni w XV wieku. Dokładne daty rozpoczęcia i zakończenia pochówków na tym cmentarzu nie są precyzyjnie udokumentowane w dostępnych źródłach.

Jednakże, biorąc pod uwagę, że obecny kościół został konsekrowany w 1928 roku, można przypuszczać, że cmentarz był aktywnie użytkowany co najmniej do tego czasu. Będąc w okolicy Jarosławia na Podkarpaciu zdecydowanie warto wstąpić do Laszek. Odwiedzić miejsca, które okala  uwidoczniona, namacalna historia regionu.