Nieopodal Krosna w gminie Jedlicze znajduje się niezwykłe miejsce, które trzeba odwiedzić będąc na Podkarpaciu. To Żarnowiec, gdzie w kilkuhektarowym parku znajduje się dworek Marii Konopnickiej, autorki znanej wszystkim "Roty", (która powstała właśnie w tym miejscu) czy bajki o "Krasnoludkach i sierotce Marysi". Maria Konopnicka otrzymała dworek wraz z parkiem w darze od narodu polskiego 8 września 1903 r. z okazji jubileuszu 25-lecia pracy literackiej.
Zobacz też: Wiosna w Rzeszowie. Rozpoczęły się wiosenne nasadzenia kwiatów
Poetka w Żarnowcu spędzała wiosenno-letnie miesiące, prowadziła działalność pisarską, oświatową i patriotyczno-społeczną. Konopnicka opuściła Żarnowiec 15 września 1910 r. i wyjechała do sanatorium „Kiselki” we Lwowie, w którym zmarła 8 października i spoczywa na Cmentarzu Łyczakowskim. Po śmierci Konopnickiej w dworku zamieszkiwały jej córki − Laura Pytlińska (1872-1935) i Zofia Mickiewiczowa (1866-1956). W 1957 r., na podstawie ich aktów darowizny i innych spadkobierców poetki, Ministerstwo Kultury i Sztuki powołało do życia Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu, które w 1960 r. otwarto dla zwiedzających. W 2022 roku Muzeum zarządza dyrektor Paweł Bukowski, który wkłada wiele serca w promocję twórczości, oraz samego, malowniczo położonego obiektu
Dalsza część artykułu poniżej galerii zdjęć:
- Muzeum posiada unikatowe kolekcje artystyczne, literackie i historyczne związane z Marią Konopnicką i jej rodziną z przełomu XIX i XX w. oraz autentyczne wyposażenie wnętrz dworku z czasów życia poetki. W dworku eksponuje się autentyczne wnętrza z czasów życia Konopnickiej. Zasadniczą część ekspozycji stanowią pokoje mieszkalne poetki i pisarki (gabinet, sień, jadalnia, pokój kredensowy i kuchnia) ‒ urządzone zgodnie z duchem epoki. W trzech pomieszczeniach (spiżarnia, pokój ciemny, dawny gabinet) znajduje się stała ekspozycja - kolekcja darów jubileuszowych, na której prezentowane są unikatowe pamiątki ofiarowane Marii Konopnickiej w 1902 r. z okazji jubileuszu ćwierćwiecza pracy literackiej ‒ od różnych instytucji, towarzystw i osób prywatnych z Polski, Europy i USA. Poza sezonem turystycznym udostępnia się wnętrza na piętrze (pokój, pracownię i łazienkę), gdzie w latach 1903-1910 mieszkała i tworzyła malarka Maria Dulębianka (1858-1919) ‒ uczennica Jana Matejki i Wojciecha Gersona oraz publicystka i działaczka patriotyczno-społeczna, spoczywająca na Cmentarzu Obrońców Lwowa. Muzeum w Żarnowcu posiada największą w Polsce kolekcję dzieł Marii Dulębianki, na które składa się 21 obrazów i rysunków- opowiada Paweł Bukowski.
Muzeum w Żarnowcu. Jak powstało?
Dzieje Muzeum w Żarnowcu sięgają 1902 r., kiedy Maria Konopnicka (1842-1910) obchodziła swój jubileusz 25-lecia pracy pisarskiej. Poetka podróżująca od wielu lat po Europie, w listach do Elizy Orzeszkowej, marzyła o własnym miejscu na ziemi. Dlatego podjęto myśl zakupienia pisarce na dar narodowy małej posiadłości złożonej z kawałka ziemi i domu. Dar narodowy był najwyższym wyróżnieniem dla pisarza w czasach zaborów. W historii Polski tylko Henryka Sienkiewicza i Marię Konopnicką spotkał taki zaszczyt.
Zobacz też: Prezydent Stanów Zjednoczonych jadł pizzę z Głogowa Małopolskiego [WIDEO, GALERIA]
Z pomocą Konopnickiej przyszły komitety jubileuszowe w Krakowie, Lwowie, Poznaniu i Warszawie, których zadaniem było wybranie odpowiedniego miejsca dla poetki oraz zbieranie datków na ten szlachetny cel. W związku z sankcjami ze strony władz zaboru pruskiego i rosyjskiego w stosunku do autorki Roty, szukano właściwego obiektu w Galicji, gdzie panowały łagodniejsze restrykcje. Na dar dla pisarki wybrano, spośród 36. miejscowości, pochodzący z XVIII w. dworek w Żarnowcu, który z parkiem zakupiony został od Jadwigi Biechońskiej. Konopnicka przyjechała do Żarnowca 8 września 1903 r. wraz z przyjaciółką, malarką Marią Dulębianką (1858-1919).
Od 1943 r. dworek pozostał na łasce losu, mieścił się w nim szpital wojskowy. W 1945 r. powraca do Żarnowca Zofia Mickiewiczowa i nawiązuje szerokie kontakty ze środowiskiem artystycznym (m.in. z Wandą Siemaszkową). Zofia w 1956 r., na kilka miesięcy przed śmiercią, ofiarowuje dworek i park narodowi polskiemu. Na podstawie aktu darowizny Mickiewiczowej oraz spadkobierców poetki, Ministerstwo Kultury i Sztuki w 1957 r. powołało do życia Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu. Otwarcia ekspozycji dokonano dopiero 15 września 1960 r. po przeprowadzeniu prac remontowych i konserwatorskich. W 1991 r. oddano do użytku – wybudowany na fundamentach dawnego spichlerza dworskiego – budynek „Lamusa”, w którym mieszczą się ekspozycje, bogata w zbiory biblioteka, działy merytoryczne, administracja Muzeum i magazyny zbiorów.
Muzeum w Żarnowcu to miejsce, które trzeba koniecznie zobaczyć, nie tylko ze względu na bogate wyposażenie z czasów życia autorki i ogromną ilość starodruków i rękopisów. Jest tam niepowtarzalny klimat, ogromny park i nastrój przyprawiający o melancholię i zadumę. W dworku możemy zobaczyć ubrania Marii Konopnickiej, oraz m.in. oryginalny kufer podróżny od Louis Vuitton, który również był prezentem dla polskiej pisarki. Historię tego miejsca warto dotknąć samemu. Takich wyjątkowych miejsc w Polsce nie ma wiele.