Przyszłość wspólnej polityki rolnej w Unii Europejskiej. Dyskusja pełna emocji

Debata Główna VII Europejskiego Forum Rolniczego dotyczyła zagadnienia: Jak kształtować wspólną politykę rolną wobec wyzwań stojących przed rolnictwem UE? Dyskusja była podzielona na dwa  półtoragodzinne panele. Na początek wspólnej dyskusji w krótkim wystąpieniu na scenie pokazał się Jerzy Buzek, były premier, który namawiał do działań wspólnych pomimo różnic politycznych. Podkreślał, że takie działania zawsze były mocną stroną Jasionki.

–Tutaj zawsze byli aktualni i wcześniejsi ministrowie rolnictwa. Niezależnie od ich opcji politycznych. Tak samo jest dzisiaj- mówił.

Dyskusja nad kierunkami rozwoju wspólnej polityki rolnej w Polsce w obliczu nowej kadencji Parlamentu Europejskiego wzbudziła wiele emocji. W obu częściach jako najważniejszy gość uczestniczył Czesław Siekierski, -  Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi,  doktor nauk ekonomiczno-rolniczych, nauczyciel akademicki, autor wielu publikacji naukowych i popularno-naukowych w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w Warszawie. Jako Dyrektor Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA (1993-1998) miał duży wkład w działania zmierzające do przygotowania polskiej wsi i rolnictwa do integracji z Unią Europejską. W latach 1997-2004 poseł na Sejm RP. Pełnił m.in. funkcje: Sekretarza Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (2001-2003);Pełnomocnika Rządu do Przygotowania Polskiego Rolnictwa do Integracji z Unią Europejską. Poseł do Parlamentu Europejskiego w latach 2004-2019. Przewodniczący (2014-2019) Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego, wcześniej Wiceprzewodniczący tej Komisji (2009-2014).Poseł na Sejm RP IX kadencji; Członek Komisji Finansów Publicznych i Komisji Spraw Zagranicznych; Poseł na Sejm RP obecnej X kadencji. Twórca i szef think tanku PSL - Instytutu Politycznego im. Macieja Rataja. Przewodniczący Zespołu Doradców NKW PSL; Wiceprzewodniczący Rady Naczelnej PSL.

Pierwszą cześć dyskusji prowadził Karol Bujoczek – dyrektor wydawniczy – Przewodniczący Rady Redaktorów, TOP AGRAR Polska. Wśród rozmówców przy stole oprócz Ministra Rolnictwa, usiedli m.in. Bogdan Pomianek – zastępca dyrektora Departamentu Wspólnej Polityki Rolnej w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ekspert w zakresie funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej oraz jej wdrażania w Polsce. Zaangażowany w prace nad kształtowaniem krajowych strategii rolnych, systemów wsparcia dla rolników oraz instrumentów zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Reprezentuje ministerstwo w dialogu z instytucjami unijnymi, samorządami i organizacjami branżowymi. Joanna Czapla – dyrektor Departamentu Płatności Bezpośrednich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ekspertka w zakresie systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE. Od lat zaangażowana w tworzenie i wdrażanie mechanizmów płatności bezpośrednich oraz programów wsparcia dochodów rolników. Odpowiada za nadzór nad realizacją dopłat w Polsce, współpracując z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz instytucjami unijnymi. prof. Marek Wigier – Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.  Polski ekonomista, profesor nauk ekonomicznych, specjalizujący się w zagadnieniach polityki rolnej, ekonomiki rolnictwa oraz rozwoju obszarów wiejskich. Pełni funkcję dyrektora Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB, gdzie wcześniej kierował Zakładem Badań Międzynarodowych. Autor licznych publikacji naukowych dotyczących polityki rolnej Unii Europejskiej, Wspólnej Polityki Rolnej oraz jej wpływu na polskie rolnictwo. Aktywnie uczestniczył w pracach doradczych i eksperckich na poziomie krajowym i unijnym. Ceniony wykładowca, promotor wielu prac doktorskich i magisterskich.

Wśród gości I części znaleźli się także dr hab. Wawrzyniec Czubak – Wydział Ekonomiczny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Stopień naukowy doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia uzyskał w 2014 roku w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie. Autor i współautor ponad 100 publikacji naukowych, 25 ekspertyz naukowych (m.in. dla UMWW, MRiRW, FAPA, IERiGŻ-PIB, Bols Sp. z o.o., Syngenta Crop Protection). Kierownik dwóch grantów naukowych. Uczestnik niemal 200 konferencji i seminariów naukowych, autor kilkunastu referatów. Organizator i uczestnik wyjazdów studyjnych. Członek Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu. Wykładowca w Czech University of Life Sciences. Założyciel i opiekun naukowy Studenckiego Koła Naukowego Ekonomistów Agrobiznesu. Promotor 70 prac licencjackich i 50 prac magisterskich. Dr hab. Zbigniew Karaczun – Katedra Ochrony Środowiska i Dendrologii, SGGW Specjalista w zakresie polityki klimatycznej i ochrony środowiska, pracownik naukowy Katedry Ochrony Środowiska i Dendrologii Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w Warszawie. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na zagadnieniach związanych z adaptacją do zmian klimatu, zrównoważonym rozwojem oraz polityką środowiskową w Polsce i Unii Europejskiej. Autor licznych publikacji naukowych, raportów eksperckich i analiz. Aktywny uczestnik debat publicznych i konsultacji społecznych dotyczących polityki klimatycznej. Współpracownik organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną środowiska. Damian Murawiec – Oddolny Ogólnopolski Protest Rolników, który przedstawia się jako rolnik i działacz społeczny, jeden z liderów Oddolnego Ogólnopolskiego Protestu Rolników – ruchu powstałego z inicjatywy samych rolników, niezwiązanego z partiami politycznymi ani centralami związkowymi. Zaangażowany w obronę interesów polskiej wsi, przeciwnik niekorzystnych zapisów Zielonego Ładu i nadmiernego importu produktów rolno-spożywczych spoza Unii Europejskiej. Aktywnie uczestniczy w organizacji protestów, blokad i inicjatyw mających na celu poprawę sytuacji polskich gospodarstw rodzinnych. Rolników reprezentował także Grzegorz Majewski – Ruch Młodych Farmerów. Działacz młodego pokolenia, związany z Ruchem Młodych Farmerów, inicjatywą skupiającą młodych producentów rolnych z całej Polski. Zaangażowany w promowanie nowoczesnego, zrównoważonego rolnictwa oraz w działania na rzecz poprawy warunków startu i rozwoju gospodarstw prowadzonych przez młodych rolników. Reprezentuje głos młodego pokolenia w debacie o przyszłości polskiego rolnictwa, wspiera edukację rolniczą i wymianę doświadczeń w środowisku wiejskim. Ostatnim z rozmówców tej części był Michał Malec – rolnik i delegat Powiatowej Izby Rolniczej, aktywnie zaangażowany w reprezentowanie interesów lokalnych producentów rolnych. Od lat działa na rzecz rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, uczestnicząc w inicjatywach konsultacyjnych i doradczych dotyczących polityki rolnej. W swojej pracy skupia się na wspieraniu rodzinnych gospodarstw rolnych, promowaniu lokalnej produkcji oraz poprawie warunków ekonomicznych rolników w regionie.

Ożywiona dyskusja

Dyskusja już w tej części była ożywiona, ale prawdziwe emocje rozgorzały w II części, która rozpoczęła się z opóźnieniem. Tutaj moderatorem był Artur Balazs. Głównym prelegentem znów był Czesław Siekierski Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wśród gości był Michał Kołodziejczak – Sekretarz Stanu, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Polski rolnik, działacz społeczny, polityk, założyciel i prezes fundacji, a następnie ruchu politycznego Agrounia, poseł na Sejm X kadencji - startował z pierwszego miejsca listy Koalicji Obywatelskiej w okręgu konińskim, od 2023 wiceminister, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ruch społeczno-polityczny Agrounia Michała Kołodziejczaka ma charakter agrarny i socjaldemokratyczny oraz czerpie inspiracje z tradycji polskiego ruchu ludowego. Partia opowiada się za obroną rynku krajowego i rodzinnych gospodarstw rolnych. Ponadto postuluje, by to polscy rolnicy zapewniali krajowi bezpieczeństwo żywieniowe oraz zdrową żywność. Leszek Szymański – zastępca prezesa ARiMR, który ukończył Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie z tytułem magistra inżyniera gospodarki przestrzennej, a także studia podyplomowe z wiedzy o Unii Europejskiej oraz zarządzania przestrzenią i środowiskiem. Posiada 15 letni staż pracy w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. 15 stycznia 2024 roku został powołany przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na stanowisko Zastępcy Prezesa ARiMR. Odpowiedzialny jest za obszar płatności bezpośrednich, wsparcia krajowego, kontroli na miejscu, baz referencyjnych oraz oceny projektów inwestycyjnych. Posiada wieloletnie doświadczenie we współpracy z Komisją Europejską oraz Europejskim Trybunałem Obrachunkowym w zakresie kontrolowania prawidłowości wydatkowania funduszy unijnych. Uczestniczył w licznych konferencjach, szkoleniach i spotkaniach bilateralny organizowanych przez KE oraz państwa należące do UE. Jest członkiem Komitetu Monitorującego Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Gościem tej części był też Jan Krzysztof Ardanowski – działacz rolniczy i społeczny, poseł na Sejm RP oraz były Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi (2018–2020). Od lat zaangażowany w sprawy polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Zwolennik silnej pozycji rodzinnych gospodarstw rolnych, wspierania polskiej produkcji żywności oraz zrównoważonego rozwoju wsi. Pełnił także funkcje doradcze przy Prezydencie RP. Autor licznych wypowiedzi i inicjatyw legislacyjnych dotyczących rolnictwa, bezpieczeństwa żywnościowego i polityki rolnej Unii Europejskiej. Do dyskusji zaproszono też Roberta Telusa, polityka i działacza społecznego, posła na Sejm RP oraz byłego Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (2023). Aktywnie zaangażowanego w sprawy polskiej wsi i rolnictwa, szczególnie w zakresie wsparcia krajowych producentów rolnych, bezpieczeństwa żywnościowego oraz ograniczenia skutków importu produktów rolnych z rynków zewnętrznych. W czasie pełnienia funkcji ministra podejmował działania związane m.in. z kryzysem ukraińskiego zboża oraz wdrażaniem elementów Zielonego Ładu. Reprezentuje województwo łódzkie, od lat związany z regionem opoczyńskim.

Podczas tej części przy stole również usiedli przedstawiciele rolników. Wśród nich znalazł się Artur Koncik – rolnik i właściciel Gospodarstwa Rolnego Artur Koncik, aktywnie zaangażowany w rozwój lokalnego rolnictwa i promocję nowoczesnych metod produkcji rolnej. Działa na rzecz integracji środowiska rolniczego oraz dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi producentami. Reprezentuje nowe pokolenie przedsiębiorczych rolników stawiających na jakość, innowacje i zrównoważony rozwój. Tomasz Obszański – rolnik i działacz związkowy, przewodniczący NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”, jednej z najważniejszych organizacji reprezentujących interesy rolników indywidualnych w Polsce. Od lat zaangażowany w obronę praw polskich rolników, uczestnik protestów, debat publicznych i negocjacji z władzami państwowymi. Reprezentuje środowisko rolnicze w dyskusjach o polityce rolnej, Zielonym Ładzie i bezpieczeństwie żywnościowym. Związany z rolnictwem zarówno zawodowo, jak i społecznie. Filip Pawlik – Rolnik i działacz społeczny, lider Agrounii, ruchu społeczno-politycznego zrzeszającego rolników i mieszkańców obszarów wiejskich. Zaangażowany w walkę o prawa producentów rolnych, sprawiedliwe ceny skupu, ochronę polskiego rynku rolno-spożywczego oraz większą przejrzystość w relacjach między rolnikami a sieciami handlowymi. Reprezentuje głos młodego pokolenia rolników, walczących o godne warunki życia i pracy na wsi, ostatnim prelegentem dyskusji przedstawionym przez organizatorów był Roman Kondrów – Rolnik i działacz społeczny, lider inicjatywy Podkarpacka Oszukana Wieś, oddolnego ruchu zrzeszającego rolników i mieszkańców wsi z Podkarpacia. Znany z bezkompromisowego podejścia do obrony interesów rolników, szczególnie w kontekście nieuczciwej konkurencji, importu produktów rolno-spożywczych oraz skutków Zielonego Ładu. Aktywnie uczestniczy w protestach i akcjach społecznych, reprezentując głos rolników z południowo-wschodniej Polski.

Ta część podniosła  temperaturę dyskusji i padały stwierdzenia o tym, że „rolnictwu jak tlenu potrzeba deregulacji”. Byli Ministrowie zarzucali brak działań obecnej władzy zaznaczając, że porozumienia, które oni podpisywali były negocjowane w innej sytuacji, niż jest teraz. Rządzący politycy podnosili, że są u władzy dopiero rok i jeszcze nie wszystko mogli naprawić. Rolnicy podkreślali, że wszystko jest na odwrót, niż im obiecywano czyli nawozy są droższe, a pszenica tańsza. Wszyscy zgodnie podnosili, ze ogromną bolączką rolników jest problemowaUmowa UE-Mercosur (To porozumienie o wolnym handlu między Unią Europejską a unią gospodarczą Mercosur. Umowa ma na celu liberalizację handlu i zniesienie większości ceł i barier handlowych). Rolnicy siedzący przy stole mówili: „Musimy wziąć w obronę Ministra Ardanowskiego, bo i on wcześniej ans bronił. Jak go nie obronimy to potem nikt nie będzie chciał stać  za rolnikami”-argumentowali. Sam Ardanowski zarzucił też przedstawicielom obecnej władzy, że nie podejmuje żadnych decyzji  i zasłania się Unią Europejską.  Rober Telus, wobec obecnego Ministra Rolnictwa podniósł stwierdzenie, że jego „ministrowanie” było łatwiejsze, bo miał za sobą premiera, a obecny premier  ma krytykować działania Czesława Siekierskiego i podległych mu Sekretarzy Stanu. Ożywiona dyskusja w obu częściach miała przynieść wypracowanie wspólnego głosu rolników i polityków wobec działań Unii Europejskiej. Czy to się udało będzie wiadomo dopiero w przyszłości.