Czy JEZUS urodził się 25 grudnia? Krótka historia świąt BOŻEGO NARODZENIA

Krytycy mają rację i nie mają. Nie mają, bo przez trzy wieki wczesnego chrześcijaństwa jego wyznawcy nie przykładali wagi do daty narodzin Jezusa Chrystusa. Mają, bo po trzech wiekach wyznawców Mitry było niewielu, za to chrześcijan po wielokroć więcej. Wciąż patrzymy na przeszłość przez perspektywę współczesności. Takie podejście nazywa się prezentyzmem. Dla nas ważne są pełne życiorysy i kompletnie spisana historia. Dwa tysiące lat temu ludzie nie mieli takich problemów, choćby z tego powodów, że znamienita większość była analfabetami.

„Dla chrześcijan, nieznających dokładnej daty narodzin Zbawiciela, data ta miała znaczenie symboliczne. Chrystus-Światłość przychodząc na świat przezwyciężył ciemności grzechu, podobnie jak światło słońca coraz dłuższego dnia przezwycięża ciemności nocy. Inna tradycja opierająca się na apokryfach Nowego Testamentu mówi, że poczęcie Chrystusa dokonało się 25 marca, zatem święto Jego narodzin musi przypadać 25 grudnia. Jak więc wskazują dostępne dzisiaj dane historyczne, święto Bożego Narodzenia pojawiło się w Rzymie i upowszechniło się ono najpierw na Zachodzie. Nieco później obchody wprowadzone zostały także na Wschodzie: około 380 r. w Azji Mniejszej, następnie na Cyprze i w Antiochii, wreszcie w Egipcie, chociaż tam długo Boże Narodzenie obchodzono 6 stycznia - była to data przesilenia zimowego w Egipcie” (Początki święta Bożego Narodzenia, Stanisław Pawłowski, Tygodnik Niedziela).

Z datowaniem urodzin Jezusa jest znacznie większy problem niż ze sprecyzowaniem daty jego śmierci. W chwili swej śmierci Jezus w Judei był kimś znanym, choć nie tak, jak Poncjusz Piłat, który Go skazał i który był od 26 do 36/37 prefektem (namiestnikiem) Judei. 33 lata wcześniej Maria, Józef, a tym bardziej nowo narodzony Jezus, byli praktycznie nikomu nieznanymi poddanymi Oktawiana Augusta.

„Datowanie narodzin Jezusa Chrystusa nie jest jednomyślne, jak niejednomyślne było w ogóle liczenie i ustalanie czasu w starożytności. Rozbieżności wynikają z rodzaju kalendarza, jakim się posługiwano w danym kręgu kulturowym: słonecznym lub księżycowym, obrania jakiegoś punktu odniesienia dla datowania zaistniałych faktów, wreszcie, ogólnego braku zainteresowania historią jako taką, bowiem ważniejsza była treść faktów i ich znaczenie” – słusznie zauważa ks. Ryszard Groń na swoim blogu jakatolik.com. Choć liczymy naszą erę od daty narodziny Chrystusa, to ten, który ją ustalił w 525 r. n.e., czyli mnich Dionizy Mały, pomylił się o..., no właśnie. Nie wiadomo, o ile, ale o kilka lat z pewnością.

Ponieważ nie wprowadził roku zerowego, rok narodzin stał się rokiem 1. p.n.e. Wiadomo, że Boże narodziny miały miejsce za panowania w Judei Heroda Wielkiego, który zszedł był z tego świata na przełomie marca i kwietnia roku 4 p.n.e. (na ten rok urodziny Chrystusa datowali także uczeni… radzieccy). Nie mogło być więc później rzezi niewiniątek, skoro nie było już Heroda. W ostatnich latach brytyjski astronom prof. Mark R. Kidger datował narodziny Jezusa na czas istnienia na ówczesnym nieboskłonie nad Judeą Gwiazdy Betlejemskiej (wspomnianej w Ewangelii wg św. Mateusza), która w istocie była supernową, czyli wybuchem starej gwiazdy.

Wg Kidgera w Judei była ona widoczna w 7 r. p.n.e. Astronom z pewnością wie, co mówi. Ale to co mówi, nie jest zgodne z życiorysem Piłata. Jeśli datowanie Kidgera przyjmie się za pewnik i do niej doda 33 lata, bo tyle miał Chrystus, gdy zginął na krzyżu, to Pontius Pilatus nie mógł Go skazać na śmierć, gdyż namiestnikiem cesarskim był w Judei od 26 r n.e.

To jakie daty przewijają się przez piśmiennictwo historyczne? Rocznikowo między 8 a 2 r. p.n.e. A miesiąc i dzień? Nie wnikając w zawiłe szczegóły wynikające z rozbieżności, o których wspomina ks. Groń, to w grę wchodzą początkowe dni marca, kwietnia, września lub października. Ten ostatni szacunek mocno osadzony jest w faktach. To znaczy: Jezus został stracony pod koniec dnia 14 Nisan, kiedy to Żydzi obchodzili Paschę. A to święto zaczęło się 31 marca 33 r. n.e. Ewangelista Łukasz podaje, że Jezus miał około 30 lat, gdy został ochrzczony i rozpoczął swą służbę. I nauczał trzy i pół roku, dlatego w chwili śmierci miał mniej więcej 33 i pół roku.

Kiedy więc powinniśmy świętować urodziny Jezusa Chrystusa? Wierzący mają prostą odpowiedź: zawsze. Historycy nadal będą poszukiwać odpowiedzi na to pytanie i mało prawdopodobne jest, by udało się im jednoznacznie i bezspornie odpowiedzieć na to pytanie; pytanie, które – przyznajmy szczerze – stawia sobie (prawie) każdy człowiek.