Nie bierz organów do nieba! Ich przeszczepienia RATUJĄ czyjeś ŻYCIE

54 lata temu, w 1966 r. przeprowadzono w Polsce pierwsze przeszczepienie narządu, nerki. Operację wykonali prof. Jan Nielubowicz oraz prof. Tadeusz Orłowski z I Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Warszawie. Nerka pochodziła od martwego dawcy. Ośrodki transplantologiczne w województwie śląskim należą do ścisłej krajowej czołówki. To w nich przeprowadza się większość transplantacji prowadzonych w Polsce. I wynika to nie tylko z tego, że Śląskie jest najludniejszym rejonem w kraju. Od pierwszego w Polsce przeszczepu do końca 2019 r. w Polsce przeszczepiono w sumie 34 872 narządy. W 2019 r. transplantolodzy w Polsce przeprowadzili 1482 przeszczepień narządów. Problem (nie tylko) polskiej transplantologii jest to, że więcej jest biorców narządów niż dawców. Pod koniec zeszłego roku na swoją szansę czekało 1947 pacjentów. Pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek i narządów od 1996 r. koordynowane jest u nas przez państwową jednostkę budżetową, podległą ministrowi zdrowia, Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji Poltransplant.

Kto jest dawcą narządów? Zmarli i żywi. Transplantolodzy dzielą tych pierwszych na kilka typów. Najwięcej organów pochodzi od tzw. dawców zmarłych rzeczywiście. To tacy, od których, pobrano co najmniej jeden narząd do przeszczepienia. Oprócz dawcy rzeczywistego w medycznej terminologii istnieją:
• dawca prawdopodobny – osoba z ciężkim pierwotnym lub wtórnym uszkodzeniem mózgu bez bezwzględnych medycznych przeciwwskazań do pobrania narządów (jedynie niewielka część tych osób jest zgłaszana do Poltransplantu);
• dawca potencjalny – osoba z rozpoczętą lub ukończoną procedurą rozpoznania śmierci mózgu bez medycznych przeciwwskazań do pobrania narządów;
• dawca z przyzwoleniem na pobranie – zmarły potencjalny dawca z który nie wniósł za życia sprzeciwu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwu, a także z przyzwalającą opinią prokuratora i akceptacją pobrania przez rodzinę;
• dawca wykorzystany – osoba, od której co najmniej jeden narząd został przeszczepiony.

Przyjmuje się, że dawcą zmarłym jest każda osoba, która za życia zarejestrowała się w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów. Drugą grupę dawców stanowią dawcy żywi. Ten typ donacji odbywa się najczęściej w kręgu najbliższej rodziny dawcy lub osób, które z donatorem są powiązane szczególną zażyłością. Najczęściej transplantowane są krew, szpik kostny, nerki, płaty wątroby. Przeszczepienie narządu osobie niespokrewnionej wymaga zgody sądu rejonowego. Wyjątkiem są pobrania szpiku kostnego, krwi lub innych regenerujących się komórek lub tkanek.