Tak może wyglądać Polska po wyborach. Nowy podział administracyjny. Więcej województw, degradacja miast

Autor raportu "Korekta układu województw – ku równowadze rozwoju" wskazuje, że obecny układ województw jest przypadkową hybrydą.

- Obecny układ województw nie jest wynikiem żadnej spójnej koncepcji, lecz przypadkową hybrydą. Powstała ona w wyniku rozszerzenia modelu województw „dużych” o kilka „średnich”. Wskutek zakulisowych targów politycznych niektóre ośrodki zachowały regionalną samodzielność, a inne ją utraciły. W „dodatkowych” województwach rangę miast wojewódzkich utrzymały Kielce i Opole, Gorzów i Zielona Góra. Utraciły ją między innymi Częstochowa, Kalisz, Koszalin i Radom, choć mają nie mniejsze znaczenie w sieci osadniczej kraju. Takie nierówne traktowanie budzi poczucie krzywdy w kilku pominiętych ośrodkach - zaznacza dr Łukasz Zaborowski w swoim raporcie.

Ekspert proponuje koncepcję reformy, przedstawioną w czterech wariantach. Jak wyglądałby podział administracyjny Polski w poszczególnych zaproponowanych opcjach?

Nowy podział Polski. Wariant I

Wariant I „minimalny” stanowi niewielką korektę w stosunku do obecnego podziału administracyjnego - nie zostają tutaj utworzone nowe jednostki. W tym wariancie następuje ograniczenie rozległości województw największych na rzecz mniejszych. Przewiduje 16 województw:

• śląsko-małopolskie,
• mazowieckie,
• wielkopolskie,
• dolnośląskie,
• małopolskie,
• przemysko-tarnowskie (podkarpackie),
• lubelsko-podlaskie,
• łódzkie,
• pomorskie,
• kujawsko-pomorskie,
• sandomierskie (staropolskie),
• zachodniopomorskie,
• podlasko-mazowieckie,
• warmińsko-mazurskie,
• opolskie,
• śląsko-lubuskie.

Nowy podział Polski. Wariant II

Dr Łukasz Zaborowski, ekspert IS ds. rozwoju regionalnego i polityki przestrzennej w wariancie II proponuje uzupełnienie układu o województwa „jednoznacznie brakujące” w świetle standardów obecnego podziału. Zakłada on 20 województw:

• mazowieckie,
• śląsko-małopolskie,
• wielkopolskie,
• lubelsko-podlaskie,
• łódzkie,
• pomorskie,
• krakowskie,
• kujawsko-pomorskie,
• sandomierskie (staropolskie),
• zachodniopomorskie,
• przemyskie (podkarpackie),
• dolnośląskie,
• wrocławskie,
• podlasko-mazowieckie,
• sądecko-tarnowskie,
• warmińsko-mazurskie,
• kaliskie,
• opolskie,
• śląsko-lubuskie,
• cieszyńsko-krakowskie.

Nowy podział Polski. Wariant III

W wariancie III z kolei autor przewiduje dalej idące ograniczenie województw ośrodków metropolitalnych na rzecz wieloośrodkowych województw „pozametropolitalnych”. Zakłada 22 województwa:

• warszawskie,
• śląsko-dąbrowskie,
• lubelsko-podlaskie,
• wielkopolskie,
• dolnośląskie,
• pomorskie,
• krakowskie,
• sandomierskie (staropolskie),
• kujawsko-pomorskie,
• południowomałopolskie,
• przemyskie (podkarpackie),
• łódzkie,
• malborsko-mazurskie (elbląsko-olsztyńskie),
• górnośląskie,
• wrocławskie,
• lubusko-pomorskie (gorzowsko-szczecińskie),
• podlasko-mazowieckie,
• piotrkowsko-częstochowskie,
• kujawsko-mazowieckie,
• kaliskie,
• krajeńsko-pomorskie,
• cieszyńsko-krakowskie.

Nowy podział Polski. Wariant IV

To już ostatnia z propozycji. Wariant IV „makroregionalny” stanowi powrót do koncepcji dużych województw, opartych o wielkoskalowe układy osadnicze, w szczególności ośrodki metropolitalne. Jednak – w celu utrzymania równowagi sił – w tym wariancie największe ośrodki zostają pozbawione funkcji administracyjnych szczebla wojewódzkiego. Przewiduje 12 województw:

• śląsko-częstochowskie,
• warszawskie,
• dolnośląskie,
• cieszyńsko-krakowskie,
• północnomałopolskie,
• mazursko-pomorskie,
• środkowopolskie,
• kujawsko-mazowieckie (nadwiślańskie),
• wielkopolskie,
• przemysko-tarnowskie (podkarpackie),
• podlasko-mazowieckie,
• zachodniopomorskie.