Paulina i Adek z Jastrzębia-Zdroju wykazali, że larwy utylizują worki foliowe! Wielki sukces 16-letnich naukowców

To, że ich projekt jest sensowny i nie byle jaki, potwierdza nagroda specjalna przyznana uczniom-wynalazcom/odkrywcom, którymi opiekowali się nauczycie: Lidia Gajdzik, Barbara Halska i Jerzy Maduzia. „Best young inventors award” Międzynarodowego Konkursu Innowacyjności iCAN 2021 w Kanadzie. Złoty medal w kategorii „ochrona środowiska”. Co ma larwa wspólnego z utylizacją plastiku, konkretnie: worków foliowych? Wyjaśniamy. „Konsumentami” foliaków są larwy mola woskowego, zwanego też barciakiem. O dziwo, jest to owad uznawany za szkodnika. To zmora pszczelarzy, bo jego larwy żerują, jak nazwa wskazuje, na wosku. Uczniowie naczytawszy się opracowań naukowych na temat barciaka, postanowili sprawdzić, czy tylko wosk takie larwy mogą pochłaniać? Po kilkunastu miesiącach doszli doświadczalnie do wniosku, że jeśli larwom da się jednostkę wosku i jednostkę folii polietylenowej, to robale „skonsumują” jedno i drugie. A najlepiej im folia smakuje w temperaturze 24 st. C. Metoda takiej utylizacji ma jedną wadę: trzeba tyle wosku, co plastiku do utylizacji. Jednak, jak historia wynalazczości pokazuje, najważniejszy jest dobry początek, pierwszy krok.

Trzeba podkreślić, że młodociani odkrywcy rozwinęli empirycznie odkrycie naukowców hiszpańskich z roku 2017. Wcześniej użyte określenie w cudzysłowie „skonsumują” było jak najbardziej na miejscu, bo larwy jako takie nie obżerają się plastikiem, ale wydzielane przez nich enzymy przekształcają go w pastę, konkretnie w glikol etylenowy. „Odkrycia dokonano przez przypadek, gdy okazało się, że gąsienice przenoszone w reklamówce zdołały się przez nią przegryźć. Badania pokazały, że potrzebują na to mniej niż godzinę. To otwiera drogę do szukania nowych metod utylizacji plastikowych opakowań – wyjaśniała w w 2017 r. Federica Bertocchini z Institute of Biomedicine and Biotechnology of Cantabria w Hiszpanii.

Dodać trzeba, że Hiszpanie nie używali wosku w swych badaniach. I zasadniczo ich badania rozwinęli nasi 16-latkowie. – Zdecydowaliśmy się na rozpoczęcie badań i przez ostatni okres hodowaliśmy i obserwowaliśmy, jak larwy mola woskowego zachowują się i rozwijają w różnych warunkach termicznych, przy różnym dostępie do pożywienia, jego ilości, a przede wszystkim zastanawialiśmy się nad wpływem tych czynników na utylizację polietylenu – wyjaśniali uczniowie w jakiś czas po otrzymaniu nagrody. Teraz czas, by ktoś innych rozwinął ich odkrycie, bo – nie ulega wątpliwości – kontynuacja badań na szerszą skalę przekracza możliwości Zespołu Szkół nr 6 w Jastrzębiu-Zdroju.

– Ci uczniowie od początku, od I klasy interesują się tym tematem. Co ciekawe, nie chodzą do tej samej klasy. Adrian jest uczniem III klasy o profilu biologicznym w liceum ogólnokształcącym, a Paulina uczy się w III klasie technikum. Będzie technikiem analitykiem po jego ukończeniu. Już wcześniej ich praca została doceniona na wojewódzkich i krajowych olimpiadach innowacyjności. Mam nadzieję, że to, iż media interesują się ich odkryciem, prace cały czas są kontynuowane, tylko doda im skrzydeł. Oczywiście uczniowie mają szóstki z chemii i biologii. – wyjaśnia nam Jolanta Kłopeć, dyrektor Zespołu.