Nagrody literackie 2021. Co warto przeczytać? Książkowy top

Do Nagrody Literackiej Nike 2021 nominowano aż dwadzieścia publikacji. Nike zdobył Zbigniew Rokita za reportaż "Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku".

– Przez większość życia uważałem Ślązaków za jaskiniowców z kilofem i roladą. Swoją śląskość wypierałem. W podstawówce pani Chmiel grała nam na akordeonie Rotę, a ja nie miałem pojęcia, że ów plujący w twarz Niemiec z pieśni był moim przodkiem – pisze autor i pomaga czytelnikom zrozumieć śląskość.

W jubileuszowej, 10. edycji Gryfii Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej dla Autorki. Jury nagrodziło Zytę Rudzką za jej powieść "Tkanki miękkie", biografię ojca i syna. Gryfia jest jedyną polską nagrodą literacka, która jest przyznawana wyłącznie pisarkom. Przewodnicząca jury, Joanna Laprus-Mikulska, napisała w laudacji:

– Tkanki miękkie” Zyty Rudzkiej to niewątpliwie studium męskości w kryzysie. Lęki przed oceną, odrzuceniem, przed polubieniem samego siebie. Kłamstwa, przewinienia, przechwałki, toksyczne wzorce męskiej tożsamości prowadzące do odgrywania ról i przyjmowania póz nie tylko przed światem, ale przed samym sobą.

Nagroda im. Ferdynanda Wspaniałego 2021 za najlepszą książkę dla dzieci, trafiła do Justyny Bednarek i ilustratora Daniela de Latoura. Nagrodzono "Zielone piórko Zbigniewa. Skarpetki kontratakują!". Piąty już tom z uwielbianego przez młodych czytelników cyklu o niesamowitych przygodach dziesięciu skarpetek.

Laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich 2021 został Jan Barona za tomik "Psińco". Jury tak uzasadniało swój wybór: "Dla wybitnego poety, obdarzonego indywidualną dykcją i umiejętnością wyrażania spraw ważnych poprzez sugestywne obrazy poetyckie".

Nagrodę Literacką Gdynia 2021 przyznano w czterech kategoriach. Laureatami zostali: Joanna Krakowska za esej "Odmieńcza rewolucja. Performans na cudzej ziemi". Natalia Malek za tomik poezji "Karapaks". Waldemar Bawołek za powieść "Pomarli". W kategorii translatorskiej nagrodzono Magdę Heydel za przekład z języka angielskiego "Opowiadań" Katherine Mansfield.

Nagroda Literacka im. Juliana Tuwima 2021 za całokształt dokonań literackich trafiła w ręce Ewy Kuryluk, autorki m.in.: "Wiedeńskiej apokalipsy", "Salome albo o rozkoszy. O grotesce w twórczości Aubreya Beardsley’a", "Podróży do granic sztuki", nominowanej do Nike trylogii autobiograficznej: "Goldi. Apoteoza zwierzaczkowatości".

Laureatką szóstej edycji konkursu o Nagrodę Gombrowicza 2021 została Aleksandra Lipczak, autorka książki "Lajla znaczy noc". Anna Kałużna, członkini kapituły nagrody tak argumentowała decyzję:

– Lipczak opowiada o średniowiecznej Andaluzji. Ale pisze też o współczesnym świecie. Co ważne, pisze tak, że jesteśmy porwani rytmem, swobodą i zarazem precyzją tej prozy. W tle jej opowieści kryją się kryzysy, zapaści społeczne, wykluczenia, migracje, moralna panika jako reakcja na inność. Autorka szuka odpowiedzi na aktualne pytania w odległych czasach. Są one związane z możliwością i koniecznością wspólnego zamieszkiwania tego samego skrawka ziemi przez różnych ludzi, różne języki, różne religie, wartości idee. Lipczak pokazuje nam alternatywne porządki wobec modelu kulturowych relacji, jakie dziś znamy. Zwraca uwagę, że moralność, prawo i edukację powinniśmy i możemy ugruntować na różnych współistniejących ze sobą podstawach.

Laureatką tegorocznej edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2021 – została pochodząca z Ukrainy pisarka Kateryna Babkina. Nagrodzono ją za tom opowiadań "Nikt tak nie tańczył, jak mój dziadek". Babkina opowiada w nim historię pięciu rodzin zaczynając swoją opowieść od pierwszego dnia niepodległości Ukrainy. Na krótkiej liście finalistów znaleźli się dwaj Polacy: Michał Komar z książką "Skrywane" i Mirosław Tryczyk z powieścią "Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć".

Laureatką tegorocznej Nagrody Conrada za najlepszy debiut literacki 2020 roku została Elżbieta Łapczyńska i jej "Bestiariusz nowohucki", surrealistyczna powieść w ośmiu opowiadaniach o Nowej Hucie lat 50.

Łapczyńska z wykształcenia filozofka, z zawodu copywriterka jest też laureatką Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO oraz dwóch programów wspierania debiutantów i debiutantek ("Debiuty prozą" w ramach Stacji Literatura, Kurs kreatywnego pisania KLMU), półfinalistką Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej oraz finalistką konkursu dla młodych reżyserów i reżyserek Papaya Young Directors. To nazwisko z pewnością warto zapamiętać.

Czy wygra również Paszport Polityki w kategorii literatura, o tym przekonamy się już za parę dni. W dwudziestej dziewiątej edycji plebiscytu szanse na zdobycie nagrody głównej ma troje autorów: Właśnie Elżbieta Łapczyńska, Grzegorz Uzdański za "Wypiór"– powieść napisaną częściowo trzynastozgłoskowcem – o Adamie Mickiewiczu – wampirze mieszkającym w szafie u pary warszawskich trzydziestolatków. Łukasz Barys autor „Kości, które nosisz w kieszeni”. Autor w poruszający sposób opowiada o przenikaniu się świata zmarłych i żywych. Kto odbierze nagrodę, o tym dowiemy się już 18 stycznia 2022 roku podczas uroczystej gali. Trzymamy kciuki i gratulujemy wszystkim nagrodzonym.

Po dobre książki zapraszamy na www.wiemiwybieram.pl/harde. Zapraszamy też na stronę wydawnictwa www. harde.se.pl oraz na Facebook.com i Instagram - @hardewydawnictwo.