Prosta organizacja – to nie jest kolejny poradnik dotyczący sprzątania!

Fragment książki „Prosta organizacja”, Agnieszki Krakós-Gorący, Wydawnictwo Pascal

Przeprowadzone w latach 2004, 2006, 2013 oraz 2018 badanie CBOS na temat roli kobiet i mężczyzn w domu potwierdza, że partnerski model rodziny w Polsce nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistym podziale obowiązków. Opiera się głównie na pracy zawodowej obojga małżonków, bez większego wpływu na współdzielenie obowiązków w domu. Zadania „typowo kobiece” pozostają takimi mimo upływu czasu, a „typowo męskie” coraz częściej są wykonywane wspólnie lub zamiennie. Dlatego uważam, że bardzo ważne jest zweryfiko­wanie obecnego podziału domowych obowiązków i sprawiedliwy ich podział pomiędzy domowników. Praktyczne podpowiedzi, jak to zrobić, znajdziesz, w dalszej części poradnika.

Nieproporcjonalne zaangażowanie w prace domowe to temat na oddzielną książkę i przedmiot szczegółowych badań specjalistów, ale jest kilka zjawisk, na które chciałabym zwrócić uwagę.

Niewidzialna praca kobiet

Tak zwana „nieodpłatna praca opiekuńcza”, czyli sprzątanie domu, opieka nad dziećmi, naprawianie zepsutego kranu czy zakupy, w zdecydowanej większości jest domeną kobiet. Polscy mężczyźni tylko 34% czasu pracy poświęcają na nieodpłatne zajęcia domowe, a kobiety aż 59 proc. Równocześnie działania te są nie tylko mniej cenione niż praca zawodowa, ale uznaje się je za „naturalny” obowiązek kobiety, niewymagający zapłaty, choć to właśnie one umożliwiają pozostałym członkom wydajną pracę. Według danych Oxfam, organizacji walczącej z nierównościami i ubóstwem, aż 42 proc. nieaktywnych zawodowo kobiet na świecie nie ma możliwości podjęcia odpłatnej pracy, bo na ich barkach spoczywa opieka nad innymi (w podobnej sytuacji jest tylko 6 proc. mężczyzn). W Polsce ten odsetek jest niewiele niższy.

37 proc. nieaktywnych zawodowo kobiet chciałoby podjąć pracę poza domem, jednak nie może tego zrobić ze względu na obowiązki wynikające z opieki nad dziećmi i bliskimi, brakiem dostępu do żłobków i przedszkoli czy niewystarczającej liczby ofert pracy w miejscu zamieszkania. W efekcie kobiety te zostają niemal wykluczone z systemu emerytalnego, gdyż nie odprowadzały składek mimo ciężkiej pracy przez całe życie.

Obciążenie psychiczne

To zjawisko powiązane z niewidzialną pracą w domu i oznacza nieustające planowanie i nadzorowanie domowych zadań. Kobiety są najczęściej odpowiedzialne za niekończącą się listę rzeczy do zrobienia, pamiętanie, co i kiedy należy zrobić, delegowanie zadań do członków rodziny i upewnianie się, że faktycznie zostały wykonane.

Zazwyczaj to kobieta kontroluje harmonogram wizyt lekarskich, obowiązki szkolne, terminy wycieczek, urodzin, imprez klasowych i rodzinnych; koordynuje zakupy i równocześnie upewnia się, że dzieci nie wyrosły ze swoich kurtek, nie kończą się zapasy mleka i nie zbliża się termin rozliczeń podatkowych. Na kobietach ciąży oczekiwanie, aby były nie tylko rodzicami i opiekunkami, ale także nieoficjalnymi koordynatorkami wszystkich rodzinnych wydarzeń, zazwyczaj zupełnie niedocenianymi. Obciążenie psychiczne jest ogromne, gdyż lista spraw nigdy się nie kończy, a zarządzanie tym wszystkim pochłania dużo czasu i uwagi.

Presja społeczna związana z płcią

Wiele kobiet odczuwa negatywny przymus sprzątania i dbania o dom związany z tradycyjnym modelem kobiecości. Z wypowiedzi moich czytelniczek i własnych obserwacji wiem, że często odczuwają presję wypełniania tradycyjnej roli kobiety, która dba o dom, a idealny porządek jest dowodem jej pracowitości i zaradności.

Badania potwierdzają, że kobiety są dużo surowiej oceniane za brak porządku niż mężczyźni. Równocześnie w mediach dominuje wzór kobiety, która spełnia się na wszystkich polach – odnosi sukcesy zawodowe, ma udany związek, bliską relację z dziećmi, angażujące hobby, mieszka w wystylizowanym wnętrzu i może poszczycić się piękną sylwetką.

Co można z tym zrobić?

Oczywiście w tym krótkim rozdziale nie rozwiążę problemów wszystkich kobiet, wynikających z nierównego podziału obowiązków i przekazywanej z pokolenia na pokolenie presji, ale wierzę, że już samo uświadomienie sobie tych zjawisk pozwoli na spojrzenie na własną motywację z dystansu i zadanie sobie pytania o własne potrzeby. Dlatego, aby nie oszaleć w procesie porządkowania, czytelniczko, pamiętaj proszę, że: najważniejsze są twoje potrzeby: po prostu działaj i nie zatrzymuj się, to nie jest konkurs, lecz twoja indywidualna ścieżka, dlatego nie porównuj się z nikim, tylko słuchaj swojego rytmu, twój mąż nie pomaga w domu – on również w nim mieszka i jest za niego tak samo odpowiedzialny, jeśli czujesz się przytłoczona, odpocznij, poproś o wsparcie bliską osobę lub o mentalny uścisk społeczności porządkujących na prostaorganizacja.pl.

„Prosta organizacja”, to nie jest kolejny poradnik dotyczący sprzątania! Książka pomoże ci określić przyczyny chaosu panującego w twoim domu oraz je wyeliminować. Dzięki temu zyskasz trwałe efekty swoich wysiłków, a nie tylko stos rzeczy do oddania lub sprzedania.

Agnieszka Krakós-Gorący przeprowadzi cię krok po kroku przez cały proces organizacji przestrzeni, w której żyjesz. Pokaże proste rozwiązania, które będziesz mogła dostosować do swoich możliwości czasowych i logistycznych. Dowiesz się m.in.:

• Jak przestać otaczać się zbędnymi przedmiotami i zacząć kupować tylko to, co jest nam naprawdę potrzebne?
• Jak uporządkować dokumenty?
• Jak poradzić sobie z selekcją pamiątek i rzeczy sentymentalnych?
• Jak zoptymalizować wnętrze szafy?
• Jak stworzyć garderobę kapsułową?
• W jaki sposób przechowywać żywność w lodówce, by wydłużyć przydatność do spożycia?

O autorce: Agnieszka Krakós - Gorący. Minimalistka, wielbicielka prostoty, porządku i dobrej organizacji, autorka bloga prostaorganizacja.pl. Pomaga ludziom w pozbywaniu się nadmiaru rzeczy oraz odzyskiwaniu spokojnej i pięknie uporządkowanej przestrzeni domowej. Mama trojga dzieci.