Karnawał nie tylko w Wenecji. Co to są ostatki, podkoziołek i śledzik? Polskie zwyczaje na koniec karnawału

Spis treści

1. Co to są zapusty? Staropolski zwyczaje
2. Co to są ostatki, podkoziołek i śledzik? Polskie zwyczaje na koniec karnawału
3. Karnawał w Wenecji. Zwyczaje we Włoszech
4. Karnawał w Rio. Zwyczaje w Brazylii
5. Karnawał w Hiszpanii. Takie są zwyczaje w Santa Cruz de Tenerife

Co to są zapusty? Staropolski zwyczaje

Typowo polską nazwą na wtorek przed Środą Popielcową są zapusty. Jak wyjaśniał Zygmunt Gloger, polski etnograf, słowo karnawał pochodzi od włoskiego carne vale, czyli mięso, żegnaj. Dlatego obok zapustów funkcjonuje również nazwa mięsopust. Zapusty obejmują trzy ostatnie dni karnawału — niedzielę, poniedziałek i wtorek przed Środą Popielcową. Przyjęło się, że podczas zapustów — oprócz ucztowania i zabawy — możemy się spodziewać wizyty przebierańców.

Co to są ostatki, podkoziołek i śledzik? Polskie zwyczaje na koniec karnawału

Dzień, który powszechnie znamy jako ostatki, na Kujawach oraz w Wielkopolsce określany jest mianem podkoziołka. Nazwa pochodzi oczywiście od kozła, który był symbolem witalności i seksualności. W praktyce oznaczało to, że na imprezowym stole powinna przede wszystkim znaleźć się figurka kozła — koniecznie z mocno podkreślonymi atrybutami płci. Z racji swojej symboliki kozioł idealnie wpasowywał się w klimat hucznych zabawa kończących karnawał. Przede wszystkim dlatego, że od wieków karnawał służył nie tylko zabawie. Sprzyjał również łóżkowym uciechom. Właśnie w tym okresie wybierało się osobę, z którą w przyszłości chciało się wziąć ślub. Ostatki nazywane są również śledzikiem. Określenie to jest popularne na Kaszubach, nawiązuje do jednej z najtańszych i najprostszych potraw. Śledzik zwiastował 40 postnych dni. Tradycyjnie śledzik podawany był biesiadnikom jako wisienka na torcie karnawałowych tańców. Niekiedy hulanki rozpoczynały się już w tłusty czwartek. Śledzikowi często towarzyszył także alkohol. Ostatni dzień karnawału był okazją do biesiadowania przy suto zastawionym stole i pożegnania okresu zabawy. W tradycji, osoby, które zrezygnowały z zabawy we wtorek przed Środą Popielcową, były za karę uderzane śledziem zawieszonym na sznurku.

Zobacz też: Pizza, która skradnie twoje serce. W Dzień Pizzy podajemy najlepsze adresy i dzielimy się ciekawostkami

Karnawał w Wenecji. Zwyczaje we Włoszech

Karnawał w Wenecji jest jednym z najbardziej spektakularnych nie tylko we Włoszech, ale i na świecie. Zamaskowane postacie pojawiają się na ulicach zaraz po świętach i z każdym dniem ich przybywa. Maska, symbol wskrzeszonego w 1979 r. karnawału, nawiązuje do czasów Republiki Weneckiej, w której, wbrew nazwie, społeczeństwo było bardzo hierarchiczne. Jednak w tym szczególnym czasie każdy mógł założyć maskę i przynajmniej w zabawie wcielić się w inną rolę. Sygnałem do rozpoczęcia karnawału jest Lot Anioła, który zsuwa się po linie z dzwonnicy na placu św. Marka. Aniołem zostaje królowa piękności z ubiegłorocznego karnawału. Poza wyborami miss organizowane są koncerty i spektakle oraz bale nawiązujące do złotych lat Wenecji. Wstęp kosztuje często kilkaset euro, ale są też imprezy otwarte. Największa z nich odbywa się na placu św. Marka, a jej główną atrakcją jest konkurs na najlepszy kostium karnawałowy. Gdy Wenecja w czasie karnawału wspomina przeszłość, toskańskie Viareggio żyje aktualnymi wydarzeniami. Przed przyjazdem warto obejrzeć pierwsze strony włoskich gazet, by dowiedzieć się, kto ostatnio podpadł Włochom. Łatwiej będzie rozpoznać, kogo przedstawiają ogromne kukły z masy papierowej sunące na platformach pośród kolorowego tłumu. Na portretowaniu polityków inwencja Toskańczyków się nie kończy. Ulicami jadą też kiczowate stwory, baśniowe zamki i bohaterowie popkultury. Choć miasteczko jest znanym kurortem z szeroką plażą, to właśnie na karnawał przyjeżdża najwięcej gości. Przez klika dni pojawia się ich aż 200 tysięcy.

Karnawał w Rio. Zwyczaje w Brazylii

Największy i najgorętszy karnawał na świecie odbywa się w Rio de Janeiro. Co roku, w piątek przed Środą Popielcową, władze Rio przekazują klucze do miasta królowi Morno. To właśnie wtedy zabawa zaczyna się na całego. Ruszają kolorowe parady, do których przygotowania trwają właściwie cały rok. Stroje i choreografia muszą być dopracowane w najmniejszym szczególe. Kulminacyjnym punktem karnawału jest przejazd olbrzymich platform po Sambodromie, na których członkowie różnych szkół samby przedstawiają sceny inspirowane mitologią, Biblią i życiem codziennym. Na tych parę dni w roku Brazylia czeka kilka długich miesięcy. Dużo dzieje się w niemal każdym miasteczku. Kolonialna Olinda na północnym wybrzeżu bawi się w bardziej tradycyjny sposób niż Rio de Janeiro. Parady uświetniają wielkie figury duchów, świętych i popularnych osobistości. Karnawałowe zespoły, czyli blocos, tańczą do rytmów frevo – żywiołowego połączenia capoeiry, tanga i marszowych melodii. Jedną z najpopularniejszych parad jest pochód Virgens do Bairro Novo, czyli Dziewic z Nowej Dzielnicy. Są nimi... mężczyźni poprzebierani w ekstrawaganckie, wyzywające kostiumy.

Karnawał w Hiszpanii. Takie są zwyczaje w Santa Cruz de Tenerife

Drugi pod względem wielkości karnawał świata (po zabawie w Rio de Janeiro) odbywa się co roku na Teneryfie, a kończy go w Środę Popielcową... pogrzeb sardynki, czyli symbolu święta. Wielką figurę ryby z papier mache prowadzi się w orszaku przez uliczki Santa Cruz nad brzeg oceanu. Za figurą podążają tłumy „żałobnic”, czyli mężczyzn w groteskowych strojach pogrzebowych, którzy rozpaczają nad końcem zabawy. Na plaży wrzucają rybę w wielkie ognisko. Jego płomienie mają symbolizować oczyszczenie po czasie rozpusty. Mimo to duch zabawy wraca na Teneryfę po kilku dniach. Kolejny weekend to czas imprezy Pinata Chica – cyklu parad, tańców i pokazów fajerwerków.