Przed 145 laty narodził się Tomáš Baťa

Firmę Baťa założyło 21 września 1894 w Zlínie rodzeństwo Antonín, Anna i Tomáš Baťowie. W zakładzie zatrudnionych było początkowo kilka szwaczek i szewców. W 1895 roku Antonín opuścił firmę, aby wstąpić do wojska. Wkrótce jego siostra Anna wyszła za mąż. Tomáš Baťa przejął zarządzanie firmą. Niecałych dziesięć lat później Baťa produkował 2 200 par butów dziennie. Wprowadzał nowatorskie modele obuwia i nowe sposoby ich promocji, szybko reagował na sygnały od klientów. Pomimo kryzysu gospodarczego w czasie pierwszej wojny światowej, braku materiałów i niedostatecznej liczby pracowników, w roku 1917 udało mu się zwiększyć sprzedaż do około dwóch milionów par butów rocznie.

Po I wojnie światowej Tomáš Baťa wymyślił plan dostosowania się do trudnej powojennej sytuacji ekonomicznej i obniżył ceny obuwia o 50 %. Pracownicy zgodzili się na obniżenie pensji o 40 %, a Baťa oferował im żywność, ubrania i inne niezbędne artykuły za połowę ceny. Ten odważny krok sprawdził się i produkty Baťy cieszyły się dużym zainteresowaniem.  W latach dwudziestych na świecie przyjął się także psychologiczny trik handlowy – tak zwane ceny Baťy: 9,99. Na początku II wojny światowej  Baťa zatrudniał 42 000 osób.

Zbudował przy fabryce w Zlínie mieszkania, szkoły i szpitale dla swych pracowników i ich rodzin – ta koncepcja została w kolejnych latach rozpowszechniona w innych miejscach na świecie. W najcięższych czasach firma Baťa oferowała tani wynajem mieszkań i żywność, ponieważ  Tomáš Baťa uważał, że firma powinna służyć ludziom. Ekipa najlepszych czeskich architektów stworzyła ze Zlína idealne miejsce do mieszkania, odpoczynku, zabawy i pracy. Transport zapewniała mieszkańcom sieć kolejowa, lotnisko i kanał, który dziś jest dużą atrakcją turystyczną.

Tomáš Baťa był prekursorem „autonomicznych zakładów pracy“, w których pracownicy mogli przedstawiać swoje pomysły dotyczące poprawienia wydajności zakładu i mieli wpływ na swoje własne zarobki. Powstały oddziały firmy we Francji, w Austrii, Rumunii, Szwecji, Szwajcarii, Egipcie, Belgii, Finlandii, Luksemburgu, na Węgrzech, we Włoszech, w Indonezji, Singapurze i Indiach. Pierwsze zagraniczne fabryki zbudowano w szwajcarskim Möhlin i w indyjskiej Kalkucie. Fabryki i okoliczne wioski często były budowane według modelu zlińskiego.

W Zlínie do dziś znajdziemy liczne ślady historii Baty. Możemy zwiedzić  Muzeum Obuwia, budynek administracyjny firmy Baťa – jeden z pierwszych wieżowców w Europie, kolonię domków  pracowników firmy, willę Baty czy Duże Kino otwarte w roku 1932. Do dziś działa dom handlowy zbudowany przez Batę w roku 1931.

W 1932 roku doszło do katastrofy – samolot Junkers F13, którym Bata miał odbyć podróż służbową do Möhlin, spadł krótko po starcie z pobliskich Otrokovic. Tomáš Baťa zginął na miejscu.  

Pochowany został na cmentarzu leśnym w Zlinie, który powstał z jego inicjatywy. Był drugą osobą, która tu spoczęła (pierwszą był syn doktora Gerbeca, autora koncepcji cmentarza).  

Informacje turystyczne o Czechach w języku polskim: www.visitczechrepublic.com/pl-PL

i