Przesilenie zimowe to czas boga zaświatów. Duchy i demony mogą wtedy przebywać wśród ludzi. Tak Słowianie świętowali Szczodre Gody

To, kiedy rozpoczyna się zima dla wielu jest bardzo umowne. Jedni biorą pod uwagę pogodę, jeszcze inni zwracają uwagę na datę zimy astronomicznej, wyznaczanej przez przesilenie zimowe. Są też tacy, dla których liczy się kalendarz. Jednak nasi przodkowie wyznaczali rytm pór roku zwracając uwagę na przyrodę. Dla Słowian przesilenie zimowe rozpoczynało czas oddawania czci bogu zaświatów – Welesowi oraz jego dzieciom Swarożycowi i Marzannie.

Przesilenie zimowe rozpoczynało Szczodre Gody. Co to za święto?

Przesilenie zimowe, było czasem, w którym nasi przodkowie rozpoczynali obchody jednego z ważniejszych wydarzeń w roku. Szczodre Gody, to słowiańskie święto, które bardzo przypomina obchody chrześcijańskiego Bożego Narodzenia. Jak podaje „Bestiariusz Słowiański” – „Szczodre Gody nosiły i inne miana, nazywano je Świętem Godowym, Szczodruszkami, Godami, Dniami Zimowego Staniasłońca. Ostatnia nazwa, chyba najsłabiej współcześnie znana, najlepiej oddaje charakter tego wyjątkowego okresu. Powodem do świętowania dla naszych przodków było pożegnanie z krótkimi, pełnymi ciemności zimowymi dniami i powitanie dni pełnych słonecznego blasku. Przesilenie było traktowane jako czas zwycięstwa słońca nad ciemnością, a więc i triumfu boga Swaroga. Wraz z następującym po nim dniu, każdy kolejny był dłuższy, jaśniejszy i przez to przyjaźniejszy ludziom”. W tym czasie oddawano także hołd Welesowi  - blogowi zaświatów, magii oraz dzikich i domowych zwierząt. A także jego córce Marzannie – bogini symbolizującej zimę i śmierć ale także płodność oraz niszczycielską moc natury.

ZOBACZ TEŻ: Czy choinka to pogański zwyczaj?

Szczodre Gody. Zwyczaje

Szczodre Gody trwały zazwyczaj od dnia przesilenia zimowego czyli około 21/22 grudnia aż do - 6 stycznia. W tym czasie odbywały się kolędy i uczty nie tylko w domach ale także na cmentarzach. Bowiem był to także moment nawiązania rozmów z duchami przodków.

- Szczodre Gody rozpoczynano Szczodrym Wieczorem, który można uznać za odpowiednik dzisiejszej Wigilii. Domostwo należało uprzednio należycie przygotować i uprzątnąć. O strojeniu choinki  nasi przodkowie z pewnością nie słyszeli, natomiast stawiano w izbie pierwszy skoszony podczas żniw snopek zboża, zwany diduchem. Jego obecność miała zapewnić urodzaj w najbliższym roku, ale także ochronę przed złymi mocami. Przede wszystkim jednak, diduch symbolizował duchy przodków, które w czasie Szczodrych Godów zapraszano do wspólnego świętowania. W niektórych regionach wieszano pod sufitem podłaźniczkę, zwaną też wiechą, czyli gałąź bądź czubek iglastego drzewa, ozdobiony smakołykami – orzechami, ciastkami, jabłkami, itd. – ich obfitość symbolizowała dobrobyt i urodzaj – tłumaczy autor „Bestiariusza Słowiańskiego”.

Popularnym zwyczajem w czasie Szczodrych Godów było także łamanie się i dzielenie chlebem, wkładanie siana pod obrus, obdarowywanie dzieci owocami, orzechami i „szczodrakami” (placki pirogowe w kształcie lalek lub zwierząt). Na cmentarzach palono ogniska i organizowano uczty. Zmarłych zapraszano także do stołu. Zostawiając dodatkowe nakrycie i jedzenie dla duchów zwanych Dziadami. Słowianie wierzyli także, że podczas przesilenia zimowego, zmarli przodkowie mogą przekazywać wiadomości przez zwierzęta, które wtedy mają możliwość mówić ludzkim głosem.

NIE PRZEGAP: Co powinno się wieszać na choince? Tradycyjne ozdoby, które przyciągają szczęście

Przesilenie zimowe. Tradycje, wróżby i przesądy

Oprócz wyżej opisanych tradycji obchodzenia Szczodrych Godów. Przesilenie zimowe obfitowało we wróżby i przesądy. Słowianie wierzyli, że w tym czasie magia działa wyjątkowo mocno. Po świecie hasają duchy i demony, które mogą pomóc lub zaszkodzić. Po pierwsze podczas całych Szczodrych Godów nie wolno było pracować i używać ostrych narzędzi, bo mogło to przynieść nieszczęście. Jedną z najpopularniejszych wróżb w tym czasie były te z użyciem wody.

- Sposoby  wróżenia z wody bywały odmienne, lecz zawsze interesujące. Celem bardzo popularnych wśród młodych dziewcząt wróżb było wypatrywanie wizerunku przyszłego męża właśnie w tafli wody. Dziewczęta szukały wizerunku przyszłego oblubieńca w przeręblu, w studni, w źródle, w misie z wodą. Czasem jej rolę przejmowało zwierciadło – o północy, kiedy rozpoczynały się Szczodre Gody, panna musiała udać się do odosobnionego miejsca, rozebrać się do naga i nie odwracając wzroku od zwierciadła wypatrywać w półmroku wizerunku przyszłego męża – pisze autor bloga „Bestiariusz Słowiański”.

Szczodre Gody 2022. Jak obchodzi się Szczodre Gody?

Obchody Szczodrych Godów są coraz bardziej popularne także współcześnie. Wiele osób wraca do słowiańskich, pogańskich tradycji – rodzimowierstwa. Najczęściej świętują Szczodre Gody w trakcie chrześcijańskiego Bożego Narodzenia. Obchody sa bardzo zbliżone do współczesnych świąt.

Kiedy rozpoczyna się zima 2022?

Zima zawsze rozpoczyna się w grudniu. Jednak daty różnią się w zależności od tego czy pytamy o zimę kalendarzową czy zimę astronomiczną lub klimatyczną.

Kiedy rozpoczyna się kalendarzowa zima 2022 i ile trwa?

Kalendarzowa zima rozpoczyna się zawsze tego samego dnia. W 2022 roku pierwszy dzień zimy przywitamy w czwartek, 22 grudnia. Kalendarzowa zima trwa trzy miesiące i zakończy się wraz z nadejściem kalendarzowej wiosny czyli 21 marca 2023.

Kiedy jest astronomiczna zima 2022?

Pierwszy dzień astronomicznej zimy rozpoczyna się wraz z przesileniem zimowym. W 2022 roku będzie 21 grudnia, czyli w przeddzień kalendarzowej zimy. To czas, w którym na półkuli północnej następuje najkrótszy dzień 2022 roku. Po 21 grudnia dzień będzie robił się coraz dłuższy, a noce krótsze.

Ile trwa najkrótszy dzień w 2022 roku?

To ile godzin trwa najkrótszy dzień w roku zależy od szerokości geograficznej. W 2022 roku, w Polsce jego długość wyniesie średnio 7 godzin i 40 minut. 21 grudnia słońce wzejdzie około godziny siódmej rano, a zajdzie po piętnastej. Trzeba jednak pamiętać, że im dalej na północ kraju, tym Słońce wzejdzie później.