Zbliża się Chiński Nowy Rok 2024. Kiedy wypada, jakie zwierzę będzie patronem i jak się obchodzi ten dzień? Zwyczaje i historia święta

Kiedy jest Chiński Nowy Rok, na ulicach pojawiają się smoki, a niebo zapala się tysiącem barwnych ogni. Mieszkańcy miast i wsi stawiają czoła złym duchom, zabiegając jednocześnie o przychylność bogów. To jedno z najważniejszych świąt w tym kraju nazywane jest także Świętem Wiosny. Tradycyjnie będzie mu patronowało zwierzę z chińskiego zodiaku.

Chiński Nowy Rok 2024. Jakie zwierzę będzie patronem? Historia

10 lutego rozpocznie się Chiński Nowy Rok. Według chińskiego kalendarza księżycowego będzie to rok Drewnianego Smoka. Legenda głosi, że prekursorem chińskiej rachuby czasu był Żółty Cesarz – Huangdi. To on uznał rok 2637 p.n.e. za początek chińskiej ery. Do dziś Chińczycy posługują się kalendarzem słoneczno-księżycowym, gdzie długość roku określana jest według Słońca, a miesiące dzielą się zgodnie z cyklem księżycowym. Dlatego Nowy Rok jest świętem ruchomym, przypadającym najczęściej pod koniec stycznia lub na początku lutego. Tradycyjnie chińskie lata mają za patronów zwierzęta. Jedno z podań głosi, że przed wieloma wiekami, w oczekiwaniu na Święto Wiosny, Budda zaprosił do siebie wszystkie żywe stworzenia. Przed jego obliczem stawiło się jedynie dwanaście zwierząt. W podziękowaniu Budda podarował im po jednym roku kalendarzowym. Są to kolejno: Szczur, Wół, Tygrys, Królik, Smok, Wąż, Koń, Koza, Małpa, Kogut, Pies oraz Świnia. Cykl powtarza się co 12 lat.

ZOBACZ TEŻ: Dolina Subai. Spędziłam cztery dni w austriackim Tyrolu, to zdecydowanie za krótko. Narty, sanki, piesze wędrówki, kulinarna uczta i zima jak z bajki

Ile trwa Chiński Nowy Rok i jak się go obchodzi? Zwyczaje i historia święta

Chiński Nowy Rok zgodnie z tradycją trwa piętnaście dni, z czego siedem jest wolnych od pracy. Pierwszy tydzień jest przeznaczony na świętowanie z rodziną, później przychodzi czas na radowanie się całego narodu. Kolejny Chiński Nowy Rok rozpocznie się 29 stycznia. Świętowanie poprzedzone jest starannymi przygotowaniami. Tuż przed Nowym Rokiem rodziny zabierają się za generalne porządki. Kurzu i brudu nie powinno się wymiatać przez żaden próg – to zła wróżba, zwiastująca utratę członka rodziny. Odpadki powinny być wyniesione tylnymi drzwiami, by nie ściągnąć na domowników nieszczęść. Z obowiązkami koniecznie trzeba uporać się wcześniej, by nie uprzątnąć pomyślności, którą niesie ze sobą Nowy Rok. Okres przedświąteczny to również czas zjednywania sobie bóstw, które składają doroczny raport Nefrytowemu Cesarzowi (najwyższemu bogu taoizmu), przedstawiając mu listę zarówno dobrych, jak i złych uczynków danej rodziny. Na domowych ołtarzykach palą się więc wonne kadzidła, pojawiają się miseczki z banknotami i boskimi smakołykami. W Nowy Rok nie wolno wejść z długami – byłoby to równoznaczne z utratą honoru. Ponadto, by zapewnić sobie bogactwo, Chińczycy obdarowują się drobnymi pieniędzmi, zapakowanymi w niewielkie czerwone koperty. Czerwień jest bowiem kolorem radości – ma gwarantować jasną i szczęśliwą przyszłość. Pierwszego dnia Święta Wiosny trzeba być niezwykle ostrożnym, by nie sprowadzić na siebie pecha i innych utrapień. Należy trzymać język za zębami i unikać wszelkich negatywnych słów. Śmierć, duchy i nieszczęśliwe wypadki są w tym dniu tematami tabu. Istnieje również przesąd, by w Nowy Rok nie myć włosów, ponieważ można nieumyślnie spłukać świeżą dawkę szczęścia. Początek Nowego Roku to idealny czas na odwiedzanie przyjaciół i dalszej rodziny. Nikogo nie powinny zatem dziwić pustki na ulicach w pierwszych dniach tego wiosennego festiwalu. Wszelkie urzędy, instytucje i sklepy są zamknięte. Chińczycy celebrują ten czas głównie w domowym zaciszu, oddając cześć przodkom i dziękując bogom za miniony rok. Większość obrzędów religijnych, również tych odprawianych przez domowników, wieńczy huk eksplodujących petard. Na ten moment czekają zwłaszcza dzieci – hałaśliwe odstraszanie czyhających demonów należy do ich obowiązków. Po zakończeniu uroczystości rodzinnych nadchodzi pora na wspólne radowanie się całego narodu. To czas barwnych pochodów, głośnej muzyki i jeszcze głośniejszych fajerwerków. Na ulicach stopniowo pojawiają się papierowe smoki i lwy, by wspólnie rozpocząć grupowe tańce. Według niektórych wierzeń monstra te symbolizują mitycznego potwora Nian. W odległej przeszłości bestia ta miała nawiedzać jedną z chińskich wiosek i pożerać jej mieszkańców. Któregoś roku znaleziono sposób na spłoszenie potwora. Kiedy tylko zbliżył się on do osady, przywitał go piekielny hałas – przeszywający dźwięk gongów, rac i petard. Przed chatami płonęły ogniska, strasząc czerwoną łuną. Nian rzucił się do ucieczki, lecz zdołano go w porę zgładzić. Po dziś dzień huk, zgiełk, sztuczne ognie, wszechobecna czerwień (przy drzwiach i oknach wiesza się dekoracje w tym kolorze) i tańczące bestie są nieodłączną częścią noworocznej tradycji.

Chiński Nowy Rok 2024. Święto latarni

Piętnastego dnia festiwalu przypada Święto Latarni. Pokrywa się ono z pierwszą w Nowym Roku pełnią Księżyca. Przygotowanie lampionów wymaga kreatywności i cierpliwości, być może dlatego coraz więcej osób wybiera łatwiejszą drogę, kupując je u znanych rzemieślników. Wykonywane są z rozmaitych materiałów, m.in. drewna, kości, papieru, jedwabiu czy szkła. Przybierają też najróżniejsze kształty. Najbardziej popularne są formy zwierzęce, choć nie brakuje tych klasycznych. Tradycja Święta Latarni liczy już ponoć dwa tysiące lat. Towarzyszą mu oczywiście liczne parady, widowiska artystyczne oraz tańce papierowych lwów i smoków. Jest ono idealną okazją do długiego wieczornego spaceru, ponieważ rozświetlone kolorowo ulice wyglądają najpiękniej właśnie po zmroku. Mówi się, że latarnie rozjaśniają drogę duchom przodków, którzy przybyli odwiedzić bliskich z okazji Nowego Roku. Również dobrym bóstwom łatwiej będzie znaleźć drogę do dobrze oświetlonych domów – większa liczba lampionów wróży zatem większe szczęście.

Potrawy na Chiński Nowy Rok. Tradycyjne dania i przesądy

Znaczna część chińskich potraw ma swoją symbolikę i bardzo ważne jest, aby świąteczne menu opierało się wyłącznie na przysmakach kojarzonych pozytywnie. Nie może zabraknąć zatem nasion lotosu i owoców liczi, które osłodzą nadchodzący rok. Rybę serwuje się razem z głową i ogonem, które są symbolami dobrego początku i końca. Mało tego – nie można przewrócić jej na drugą stronę, ponieważ mogłoby to ściągnąć na rodzinę nieszczęście. Obowiązkowo na stołach muszą pojawić się mandarynki i pomarańcze, reprezentujące bogactwo i dostatek. Najlepiej, by miały liście, które zagwarantują długowieczność. Długie życie symbolizuje również makaron, dlatego absolutnie nie można go ciąć ani przerywać. Także tradycyjne chun juan, w Polsce znane jako sajgonki, zaliczane są do posiłków mających zapewnić fortunę. Nazywane są wiosennymi rulonikami – właśnie dlatego, że serwowane są przy okazji Święta Wiosny. Podczas Festiwalu Latarni największą popularnością cieszą się słodkie ryżowe kulki – tangyuan. Ich okrągły kształt ma symbolizować harmonię i rodzinne pojednanie.