Bez niektórych substancji dodatkowych nie da obejść, są stosowane nawet w produktach pochodzenia ekologicznego. Pełnią różne role - przedłużają trwałość, konserwują, nadają smak i zapach, uatrakcyjniają kolor czy nadają pożądaną konsystencję. Jednak, ponieważ stosowane są tak powszechnie, w nadmiarze mogą być szkodliwe. Niepokoją nas szczególnie dodatki kryjące się pod tajemniczymi symbolami E. Gdy w sklepie bierzemy do ręki produkt i widzimy na etykiecie długą listę składników oznaczonych literką E, często rezygnujemy z zakupu. Czy słusznie? Nie wszystkie E są szkodliwe, nie wszystkich należy się wystrzegać, ale najczęściej nie potrafimy rozszyfrować, które z nich są naprawdę niebezpieczne.
Trzeba bać się E?
Czy strach przed wszechobecnym E jest uzasadniony? Największym zagrożeniem dla naszego zdrowia jest powszechność występowania tych substancji w produktach spożywczych. Lista dopuszczonych substancji dodatkowych coraz bardziej się rozszerza i coraz trudniej znaleźć produkt niezawierający żadnych dodatków. Dochodzi nawet do takich absurdów, że mięsa w kiełbasie jest znikoma ilość, a w jogurcie truskawkowym trudno się doszukać truskawek.
E się kumuluje
Tymczasem spożywane w różnych produktach dodatki kumulują się w naszych organizmach, a nie jesteśmy w stanie stwierdzić, jaką ilość w sumie przyswoiliśmy. Tracimy kontrolę nad tym, co jemy, i w konsekwencji często chorujemy. Niektóre z substancji dodawanych do żywności mogą powodować lub nasilać problemy zdrowotne, np. reakcje alergiczne, bóle żołądkowe, astmę, migrenę, katar sienny. Związki chemiczne w żywności mogą prowadzić także do wzrostu ilości substancji toksycznych w naszym organizmie.
E łączy się z innymi
Większość z nich nie została zbadana pod kątem długoterminowego oddziaływania na nasze zdrowie. Nie możemy także stwierdzić, jakie mają właściwości w połączeniu z innymi związkami - nie każda substancja jest szkodliwa od samego początku, ale może się nią stać w reakcji z inną. Można podejrzewać, że wzrastająca liczba tzw. chorób cywilizacyjnych jest wynikiem spożywania produktów wysokoprzetworzonych, zawierających substancje chemiczne. Są osoby szczególnie wrażliwe na działanie substancji E, np.: małe dzieci, alergicy, ludzie starsi.
E jest szkodliwe, kiedy:
spożywamy je przez dłuższy czas i w dużych ilościach,
a w połączeniu z inną substancją tworzą związek, który może być dla nas trujący, np. połączenie E 211 (benzoesanu sodu) z witaminą C, gdyż prowadzi to do powstania rakotwórczego benzenu (takie połączenie stosuje się np. w produkcji napojów gazowanych).
Coraz więcej E
Obecnie stosuje się ponad 1500 dodatków do żywności. Są wśród nich substancje pochodzenia naturalnego, czyli występujące w przyrodzie, sztuczne lub identyczne z naturalnymi (skład chemiczny jest taki jak substancji naturalnych, ale wytwarza się je w laboratorium). Wyróżnia się 5 podstawowych grup E:
Barwniki - od E100 do E199
Konserwanty - od E200 do E299
Przeciwutleniacze - E300 do E399
Stabilizatory, zagęszczacze, emulgatory - od E400 do E499
Pozostałe - powyżej E500
Tych E powinieneś unikać
E102 - napoje w proszku, sztuczne miody, esencje owocowe, musztardy, napoje bezalkoholowe, zupy w proszku, galaretki, dżemy; u astmatyków może powodować reakcje alergiczne, bezsenność, depresję, nadpobudliwość i dekoncentrację. W połączeniu z benzoesanami jest podejrzewany o wywoływanie ADHD u dzieci.
E104 - napoje gazowane, cukierki na kaszel, lody, galaretki do ciast; powoduje wysypkę, zaczerwienienie, nadpobudliwość u dzieci, podejrzewany o wywoływanie nowotworów wątroby. Niebezpieczny dla astmatyków i osób uczulonych na aspirynę.
E110 - gumy do żucia, żele, musztardy, zupy w proszku, marmolady, płatki zbożowe, powoduje nasilenie objawów astmy, podejrzewany o wywoływanie nowotworów wątroby i nadpobudliwości u dzieci.
E123 - ciasta w proszku, płatki zbożowe; kasze, kolorowe napoje alkoholowe, kawior, galaretki, napoje, przetwory z czarnej porzeczki; niebezpieczny dla astmatyków, ma działanie mutagenne, podejrzewany o działanie rakotwórcze.
E124 - kolorowe napoje alkoholowe, lody, wyroby piekarnicze i cukiernicze, desery, budynie w proszku; niebezpieczny dla astmatyków, może powodować nadpobudliwość u dzieci.
E127 - owoce konserwowane zawierające wiśnie, koktajle wiśniowe; dekoncentracja, trudności w nauce, niebezpieczny dla osób z chorą tarczycą.
E131 - barwione słodycze, lody; niebezpieczny dla alergików, powoduje uwalnianie histaminy.
E210-E213 - soki owocowe, galaretki, napoje, margaryny, sosy owocowe i warzywne, konserwy rybne, koncentraty pomidorowe; reakcje alergiczne, wysypki, podrażnia śluzówkę żołądka i jelit, podejrzewany o działanie rakotwórcze, niebezpieczny dla osób uczulonych na aspirynę.
E220-E228 - suszone owoce, wiórki kokosowe, przyprawy, naturalne soki owocowe, koncentraty owocowe, chrzan, przetwory ziemniaczane powodują stratę witaminy B12, reakcje alergiczne, nudności, bóle głowy, zakłócają pracę jelit, podejrzewane o wywoływanie ataków astmy.
E249-E251 - mięsa, wędliny, ryby; powstawanie nowotworów, astmy, zapalenie nerek, zawroty głowy, szkodzą przy nadciśnieniu, duszności, zapalenie nerek, zawroty głowy
E310-E312 - płatki ziemniaczane, guma do żucia; reakcje alergiczne, wysypka.
E320 - frytki, ciastka i ciasta wieloowocowe; zwiększają poziom cholesterolu we krwi.
E400 - dodawany do produktów dla niemowląt, dżemów, galaretek, marmolad, budyniów; obniżenie poziomu składników mineralnych w organizmie, niebezpieczny dla kobiet w ciąży.
E40 - śmietanki pasteryzowane, dżemy, galaretki, marmolady, mleka w proszku, mleka zagęszczone; owrzodzenia układu pokarmowego, zmniejszenie wchłaniania składników mineralnych (np. potasu), działa przeczyszczająco. Nie powinien być spożywany przez dzieci.
E621 - koncentraty spożywcze, zupy i dania w proszku, przyprawy, sosy w proszku, sosy sojowe, wędliny, konserwy; może nasilać problemy astmatyczne, powodować bóle głowy, przyspieszone bicie serca, pogorszenie wzroku, nudności, bezsenność, osłabienie, otyłość.
E951 - napoje bez cukru, dietetyczne produkty mleczne, soki owocowe bez cukru, desery bez cukru, wyroby cukiernicze, piwa bezalkoholowe, dżemy, marmolady, musztardy, galaretki, sosy, konserwy rybne, pieczywo, płatki zbożowe, może powodować białaczkę, choroby układu nerwowego, raka płuc, raka piersi. Niewskazany dla osób z wrażliwym przewodem pokarmowym.
E954 - napoje bez cukru, dietetyczne produkty mleczne, soki owocowe bez cukru, desery bez cukru, wybory cukiernicze, piwa bezalkoholowe, dżemy, marmolady, musztardy, galaretki, sosy, konserwy rybne, pieczywo, płatki zbożowe; jako dodatek do produktów dla dietetyków; może powodować nowotwory pęcherza.
Zobacz: Jak WYBIELIĆ zęby? Sprawdź, co jeść, żeby nie mieć żółtych zębów