Jak rozpoznać, że jesteśmy alergikami
Alergia jest wrodzoną nadwrażliwością na alergeny występujące w środowisku. Najczęstszym objawem alergii, który od razu zauważamy, jest pokrzywka – drobne swędzące krostki na skórze. Pojawia się katar sienny, którego objawem jest cieknący niemal bez przerwy nos i zaczerwienione, piekące oczy. Często przy alergiach występuje tzw. alergiczna astma: nasz oddech staje się płytki i trudno nam zaczerpnąć powietrza. Takie objawy mogą pojawić się niemal natychmiast po zadziałaniu alergenu, ale także dopiero po pewnym czasie, najczęściej po tygodniu.
Kolejnym krokiem na drodze ustalania, na co jesteśmy uczuleni, jest diagnostyka lekarska. Lekarz alergolog jest najbardziej odpowiednim specjalistą, ale jeśli trudno nam się do niego dostać, albo nie ma lekarza o takiej specjalności w naszej okolicy, powinniśmy pójść do lekarza rodzinnego.
Objawy alergii często trudno odróżnić od objawów innych chorób. Przede wszystkim objawy alergii pokarmowej są inne niż objawy alergii skórnej. Inaczej na alergeny reagują dzieci, inaczej osoby dorosłe. Lekarz w trakcie wywiadu ustali, jakie czynniki mogły wywołać u nas uczulenie, i przyjrzy się objawom. Jeśli ostatnio byliśmy na świeżo skoszonej łące, w liściastym lesie, mieliśmy styczność ze zwierzęciem, z którym zwykle nie mamy do czynienia albo jedliśmy coś, po czym poczuliśmy się słabo, wydaje się, że sprawa uczulenia oraz ewentualnego czynnika, który je wywołuje, zostanie wyjaśniona. Możemy też być uczuleni na leki, a nawet na dym papierosowy. Aby zwiększyć szansę dowiedzenia się, ale bez dodatkowych badań, na jaki czynnik jesteśmy uczuleni, powinniśmy pójść do lekarza, mając jeszcze objawy potencjalnej alergii. U dzieci pojawia się rumień na policzkach, obrzęk powiek lub obrzęk wokół oczodołów, skóra pod oczami ma odcień fioletowy lub niebieski, a oczy łzawią i pieką.
ZOBACZ: Kalendarz pylenia
Na czym polegają testy i gdzie je zrobić
Testy alergiczne potwierdzają lub wykluczają alergię u pacjenta oraz identyfikują czynnik, na który jest uczulony. Testowanie trwa krótko, ponieważ jest proste. Jeśli test wykaże alergię na konkretny czynnik u dziecka, można będzie podjąć terapię antyuczuleniową. Testy alergiczne są najbardziej miarodajne w przypadku alergii wziewnych (np. uczulenia na roztocza żyjące w domowym kurzu, na pyłki roślin czy zarodniki grzybów pleśniowych). W tym ostatnim przypadku typowym objawem jest zapalenie spojówek i nieżyt nosa.
Najlepszą porą na wykonanie skórnych testów alergicznych jest późna jesień i wczesna zima. Test polega na wprowadzaniu pod naskórek przedramienia typowych alergenów mogących wywołać uczulenie. W miejscu, w którym wstrzyknięto alergen, skóra szybko daje znać o uczuleniu na konkretny czynnik. Pojawia się na niej typowy czerwony naciek. Alergię leczy się wtedy, kiedy objawy uczulenia są bardzo poważne. Na przykład pacjent nie może złapać tchu, bardzo kaszle lub ma przewlekłe zapalenie spojówek, uniemożliwiające mu normalne funkcjonowanie.
Poza testami alergicznymi istnieje także test krwi, w którym ocenia się reakcję organizmu na konkretne alergeny. Niestety, ten test nie jest tani. Ponadto w szpitalu robi się testy prowokacyjne, które służą do oceny, czy alergen podejrzewany na podstawie wywiadu i wstępnych badań jest rzeczywiście przyczyną objawów alergii. Testy prowokacyjne są bardzo przydatne w przypadku alergii pokarmowych, pokrzywce i uczuleniu na lateks. Alergen podejrzewany o wywoływanie objawów alergii podaje się do spojówki, do nosa, do oskrzeli, doustnie oraz na skórę. Po podaniu alergenu pacjent musi być obserwowany, bo reakcja alergiczna może być bardzo niebezpieczna.
Jak się bronić i chronić przed alergią
Przede wszystkim trzeba unikać alergenów, o których wiemy, że nasza reakcja na nie będzie bardzo silna. Osoba, która już wie, że jest uczulona na dym papierosów, powinna unikać nie tylko miejsc zapylonych przez kwitnące trawy czy inne rośliny, lecz także towarzystwa osób palących. Sporo alergenów zdolnych zagrozić naszemu zdrowiu znajduje się w domu. Alergenami są: kurz, pleśń, mocno pachnące środki czyszczące, mocne perfumy i zwierzęca sierść. Niekiedy, w trosce o uczulone dzieci, trzeba znaleźć nowy dobry dom naszemu psu, kotu czy królikowi. W domowym zaciszu czyhają na nas ponadto takie alergeny jak: roztocza, kosmetyki, detergenty, pyłki roślin wpadające przez otwarte okno oraz smog. Czasami jesteśmy zmuszeni do odwiedzenia miejsca, w którym występują alergeny, na które jesteśmy uczuleni. W takim wypadku możemy się spodziewać, że nasze spojówki będą miały zapalenie, nos przestanie nadążać za kapiącym katarem, a oddychać będzie nam trudniej niż zwykle. Dlatego w takich przypadkach dobrze mieć ze sobą butelkę czystej wody do przemycia twarzy i nosa, sporo papierowych chustek, krople do zmęczonych i przekrwionych oczu, płatki kosmetyczne i tonik do przemycia powiek, a nawet inhalator. Najbardziej wskazane jest jednak jak najszybsze opuszczenie miejsca, które źle na nas oddziałuje.