CHOROBY NEREK - jakie objawy i badania? Co powinno cię zaniepokoić?

Ból nerek to złudzenie, bo kiedy nerki są chore, wcale nie bolą.  Bóle występujące w okolicy nerek tak naprawdę mają swe źródło gdzie indziej. Mogą oznaczać ucisk na korzonki nerwowe albo schorzenie kręgosłupa. Wyjątek stanowi atak kamicy nerkowej, który przynajmniej raz w życiu przeżywa co czwarty Polak. O chorobach nerek mówi się coraz częściej nie tylko dlatego, że są bardzo powszechnym schorzeniem, ale i dlatego, że są nowe możliwości ich leczenia i diagnozowania. Dzięki temu można wcześniej rozpoznawać i skuteczniej leczyć nerki.

Dwie grupy

Jest bardzo wiele różnorodnych chorób nerek. Upraszczając problem, można je podzielić na dwie podstawowe grupy.

Do pierwszej można zaliczyć te, które początkowo nie dają dolegliwości. Są to przede wszystkim skutki źle leczonych angin czy przeziębień, które zakłócają pracę układu immunologicznego. Następstwem są różne postaci ostrych lub przewlekłych kłębuszkowych zapaleń nerek. Choroba trwa latami chociaż nie daje żadnych objawów. Zwykle jest wykrywana podczas przypadkowego badania moczu lub oznaczenia keratyniny. We wczesnym etapie rozwoju nie bolą też nowotwory nerek.

Do drugiej grupy schorzeń nerek można zaliczyć te, które objawiają się bólem. Są to zakażenia dróg moczowych lub kamice nerkowe. Charakteryzują się bólami w dole brzucha lub okolicy lędźwiowej, bolesnym oddawaniem moczu, gorączką oraz zmianami w moczu, takimi jak duża liczba leukocytów, erytrocytów czy bakterii w osadzie. Badanie krwi może wykazać leukocytozę i podwyższone opadanie krwinek czerwonych, czyli OB.

Na co zwrócić uwagę?

Skoro najpoważniejsze choroby nerek przez lata rozwijają się bez objawów, co powinno zwrócić naszą uwagę, aby się nimi zainteresować? Podstawowa profilaktyka chorób nerek polega na wykonywaniu raz w roku ogólnego badania moczu. Wyniki należy pokazać lekarzowi, bo tylko on może je właściwie ocenić i - w razie potrzeby - zlecić dodatkowe badania lub od razu wdrożyć leczenie. Objawem rozwijającej się choroby nerek lub dróg moczowych może być nawet niewielka ilość białka w moczu, a także krwinek białych (leukocytów) i krwinek czerwonych (erytrocytów). W moczu nie powinno być także wałeczków. Łatwym do zaobserwowania objawem jest zmiana barwy moczu, jego konsystencji, przejrzystości i zapachu. Ale nie tylko zmiany w moczu mogą sugerować schorzenia nerek. W niektórych przypadkach może wystąpić ogólne złe samopoczucie, apatia, senność, bladość skóry, bóle głowy, gorączka, wymioty, zaparcia czy obrzęki nóg. Czasem pojawia się pieczenie i ból przy oddawaniu moczu, skąpomocz lub zbyt częste jego oddawanie. Każda zmiana dobowego rytmu oddawania moczu powinna zwrócić naszą uwagę. Podwyższone ciśnienie krwi może również świadczyć o chorobach nerek.

Kto powinien mieć się na baczności?

Do osób szczególnie podatnych na choroby nerek i układu moczowego należą ludzie starsi, którzy mają obniżoną sprawność układu immunologicznego, zwłaszcza mężczyźni z przerostem prostaty, oraz chorujący na cukrzycę (nefropatia cukrzycowa), a także chorzy z nadciśnieniem tętniczym (nefropatia nadciśnieniowa). Zaburzenia pracy nerek mogą wywoływać zatrucia, np. glikolem lub środkami nasennymi. Nefrotoksyczne działanie mają też niektóre leki m.in. antybiotyki, powszechnie stosowane i nadużywane środki przeciwbólowe czy niesterydowe leki przeciwzapalne. Zachorowaniom, zwłaszcza o podłożu infekcyjnym sprzyjają (częściej u kobiet) złe nawyki higieniczne okolicy krocza skąd drobnoustroje chorobotwórcze przenoszą się najpierw do układu moczowego i dalej do nerek.

Analiza analizy

Już wiemy, że podstawowym badaniem w profilaktyce chorób nerek jest badanie moczu. Warto wiedzieć, co może mam dolegać, gdy w moczu znajdują się:

- bakterie – ich obecność świadczy o zakażeniu nimi któregoś z odcinków układu moczowego - cewki moczowej, pęcherza, miedniczki nerkowej lub nerek lub też o niewłaściwym pobraniu próbki moczu.

- białko – gdy utrzymuje się dłużej, sugeruje problemy z nerkami lub z drogami moczowymi, ale mała ilość może się pojawić po wysokiej gorączce.

- kreatynina - przy prawidłowej czynności nerek ilość kreatyniny w moczu jest wielkością stałą i zależną od masy mięśniowej. Zmniejszenie ilości wydalanej kreatyniny z moczem jest najczęściej wynikiem ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek,

- krwinki białe (leukocyty, WBC) – ich nadmierne wydalanie świadczy o ostrym lub przewlekłym bakteryjnym zakażeniu układu moczowego. Może to być również objaw śródmiąższowego zapalenia nerek po przyjmowaniu niektórych leków, np. cefalosporyny, sulfonamidów, niesterydowych leków przeciwzapalnych. Więcej leukocytów przenika do moczu podczas dużego wysiłku fizycznego, przy wysokiej gorączce, odwodnieniu, przewlekłej niewydolności krążenia oraz zmianach zapalnych narządów sąsiadujących z układem moczowym,

- krwinki czerwone (erytrocyty, RBC) – obecność krwinek czerwonych, które widać w moczu gołym okiem to krwiomocz, ale zwykle jest on skutkiem zapalenia pęcherza. Krwinkomocz może być spowodowany uszkodzeniem zarówno nerek, jak też innego odcinka dróg moczowych, ale to można ocenić tylko w czasie badania laboratoryjnego. Najpopularniejszą przyczyną krwinkomoczu jest kamica nerkowa, a szczególnie atak kolki nerkowej. Ale krew w moczu pojawia się także przy przyjmowani leków zawierających heparynę.

- kwas moczowy – przekroczenie normy świadczy o ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek, pojawia się po niektórych lekach moczopędnych, w zatruciu tlenkiem węgla, ołowiem, w nowotworach. Zmniejszone wydalanie kwasu moczowego występuje w związku z dietą ubogą w puryny. Związki te w niewielkich ilościach występują w kurczakach, wołowinie, halibucie, grzybach, szparagach, chlebie, bułkach, kaszach, owocach, jarzynach, orzechach,

- mocznik - podwyższona zawartość mocznika wskazuje na dietę bogatobiałkowej, odwodnienie lub niewydolność nerek.

CZYTAJ TEŻ >>

Najczęstsze choroby układu moczowego to:

- Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek

- Przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek

- Odmiedniczkowe zapalenie nerek

- Toksyczne uszkodzenie (zapalenie) nerek

- Mocznica (uremia)

- Zespół nerczycowy

- Torbielowatość nerek

- Kamica dróg moczowych

- Zapalenie cewki moczowej i pęcherza moczowego

- Nowotwory dróg moczowych

Rak nerki może rozwijać się przez długi czas bezobjawowo. Tzw. triada objawów, czyli ból, krwiomocz i guz, który można wyczuć palcami występują u zaledwie 8-15 proc. chorych. Jeżeli takie objawy występują jednocześnie świadczą o bardzo zaawansowanym stadium choroby. Jeśli pojawiają się stopniowo – dowodzą, że w organizmie dzieje się coś złego. Do innych objawów raka nerki zalicza się: niedokrwistość, nagły spadek masy ciała (w krótkim czasie nawet o 30 proc.), znacznie podwyższoną temperaturę, pocenie się w nocy, wyraźne podwyższenie ciśnienia tętniczego, podwyższone OB oraz zapalenie mięśni, które charakteryzuje się ich znacznym osłabieniem. U 30 proc. chorych wraz z wykryciem nowotworu stwierdza się przerzuty do płuc, tkanek miękkich, kości, wątroby oraz układu nerwowego.