Stawy to połączenia końców kości. Końce te pokryte są chrząstką stawową: elastyczną tkanką, dzięki której kości przesuwaj się w stawie bez ocierania. Otacza je torebka stawowa wyścielona błoną maziową, w której produkowany jest płyn stawowy wypełniajcy torebkę.
Wszystkie części stawu w wyniku chorób zwyrodnieniowych i procesów zapalnych ulegają zniszczeniu: niszczą się końcówki kości, chrząstki, zniekształcają się torebki stawowe, błony stawowe ulegają zwyrodnieniom, przez co szwankuje produkcja płynu stawowego. Jednak w chorym stawie nie muszą niszczeć wszystkie części. W niektórych przypadkach niszczeje np. tylko chrząstka.
Najczęstsze choroby stawów:
1. Choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa:
-Rozwija się po 50-60 roku życia;
-polega na postępujcym z wiekiem zniszczeniu, zniekształceniu i trudnościach w funkcjonowaniu stawów;
-każdego dnia stawy na skutek przeciążeń poddawane są nieznacznym urazom wywołującym podrażnienie tkanki i zapalenie błony maziowej. Dochodzi do ocierania i w efekcie do niszczenia chrzstek, którymi pokryte są końcówki kości;
-choroba dotyka duże stawy bioder i kolan, a także stawy rąk, stóp i kręgosłupa;
-przebiega powoli;
-niszczy i przesuwa krążki międzykręgowe – dyski;
-ucisk na nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego powoduje przewlekłe bóle kręgosłupa lub rwę kulszową: lumbago;
-ucisk na naczynia krwionośne biegnące w pobliżu odcinka szyjnego kręgosłupa wywołuje zawroty głowy.
2. Reumatoidalne zapalenie stawów: RZS zwane gośćcem
-Najczęściej dotyka kobiety między 30 a 60 rokiem życia;
-stawy uszkadza przewlekły proces zapalny;
-może wystąpić nagle, lub rozwijać się latami;
-choroba jest uwarunkowana genetycznie: w płynie stawowym występują nieprawidłowe białka;
-objawy: bóle i obrzęki stawów rąk, kolan i stóp, gorączka, zaburzenia czucia w kończynach, sztywność stawów, trudności w poruszaniu się;
-prowadzi do zniekształceń stawów (palce przybieraj kształt „łabędziej szyi”) i uszkodzeń kości, zmęczenia, znużenia, utraty masy ciała, depresji.
3. Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów
-Objawy takie jak w przypadku RZS występuj tu przed 16 rokiem życia, najczęściej w wieku 2-3 lat;
-może dojść do zahamowania wzrostu i zaburzeń rozwoju płciowego.
4. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa:ZZSK
-Zaczyna się między 15-30 rokiem życia;
-dotyczy stawów kręgoslupa i kończyn dolnych;
-siedmiokrotnie częściej zapadają na nią mężczyźni;
-związana jest z występowaniem w komórkach antygenu powodującego reakcję autoagresji ze strony organizmu: organizm traktuje własną tkankę jak ciało obce i niszczy ją;
-objawy: bóle krzyża i kręgosłupa nasilajce się w nocy, gorączka;
-choroba powoduje pochylenie sylwetki do przodu, sztywność kręgosłupa i spadek masy ciała.
5. Toczeń trzewny układowy
-Występuje najczęściej u młodych kobiet;
-jest chorobą tkanki łącznej chrzstek, ścięgien, mięśni i kości;
-organizm produkuje białka atakujce tę tkankę;
-w wyniku choroby następuje uszkodzenie mięśni i ścięgien, rzadziej duże zniszczenie stawów;
-objawem, poza bólem stawów, jest rumień skóry.
6. Dna moczanowa
-Zapalenie stawów wywołane odkładaniem się kryształków moczanu sodu w stawie;
-choroba genetyczna zaburzajca pracę enzymów rozkładających i usuwających kwas moczowy z organizmu;
-objawy: atak silnego bólu stawów trwajcy kilka dni, obrzęk, zaczerwienienie i ograniczenie ruchomości stawów, zajęcie stawów dużego palca u nogi (podagra);
-prowadzi do zniszczenia stawów i powoduje, że nie mogą funkcjonować.