Co ocenia lekarz orzecznik ZUS?

Jego ocenie podlegają: - stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w wyniku leczenia i rehabilitacji;

- możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego. Bierze przy tym pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia pacjenta, jego wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Poza tym orzecznik ustala datę powstania niezdolności do pracy i jej związek przyczynowy z określonymi okolicznościami. Ocenia także przewidywany czas niezdolności do pracy.

Niezdolny, czyli kto

Niezdolna do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje jej odzyskania po przekwalifikowaniu się.

Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolna do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.

Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, pod warunkiem że według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Dokumentacja lub badanie

Lekarz orzecznik wydaje orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku o świadczenie oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia zainteresowanego. Może również wydać orzeczenie bez bezpośredniego badania stanu zdrowia, jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca do wydania orzeczenia. Badanie przeprowadzane jest w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania starającego się o świadczenie. Zgłaszając się na badanie, należy zabrać ze sobą posiadaną dokumentację medyczną. Ułatwi ona lekarzowi orzecznikowi zapoznanie się z twoim stanem zdrowia oraz jego prawidłową ocenę. Gdy ZUS wzywa cię do stawienia się osobiście, przysługuje ci prawo do zwrotu kosztów przejazdu. Jeśli nie zgłosisz się do lekarza orzecznika w wyznaczonym dniu i miejscu, musisz liczyć się ze wstrzymaniem wypłaty świadczenia albo zawieszeniem dalszego postępowania w sprawie jego przyznania. Na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia. Decyzję powinieneś dostać w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Decyzję wydaje i świadczenie wypłaca oddział lub inspektorat ZUS właściwy ze względu na miejsce zameldowania.

Lekarze orzecznicy działają w następujących oddziałach ZUS: Białymstoku, Bielsku-Białej, Biłgoraju, Bydgoszczy, Chorzowie, Chrzanowie, Częstochowie, Elblągu, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim, Jaśle, Kielcach, Koszalinie, Krakowie, Legnicy, Lublinie, I Łodzi, II Łodzi, Nowym Sączu, Olsztynie, Opolu, Ostrowie Wielkopolskim, Płocku, I Poznaniu, Radomiu, Rybniku, Rzeszowie, Siedlcach, Słupsku, Sosnowcu, Szczecinie, Tomaszowie Mazowieckim, Toruniu, Wałbrzychu, II Warszawie, Wrocławiu, Zabrzu oraz Zielonej Górze.

Jak się odwołać

Jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem ZUS, przysługuje ci prawo wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, do komisji lekarskiej ZUS. Musisz to jednak zrobić w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia. W przeciwnym razie komisja w ogóle nie rozpatrzy sprzeciwu wniesionego po tym terminie (choć w uzasadnionych przypadkach może ten termin przywrócić). Sprzeciw należy wnieść za pośrednictwem oddziału ZUS właściwego ze względu na twoje miejsce zamieszkania. Poza tym sam prezes ZUS, w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika, może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej.

Komisja lekarska w trzyosobowym składzie przeprowadza bezpośrednie badanie i analizuje dokumentację medyczną oraz zawodową. Następnie dokonuje - w formie orzeczenia - oceny niezdolności do pracy i jej stopnia, a także przewidywanego okresu trwania tej niezdolności. Ustala też inne okoliczności niezbędne do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy.

Od decyzji ZUS wydanej na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej przysługuje odwołanie (za pośrednictwem oddziału ZUS) do sądu okręgowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie należy wnieść w terminie miesiąca od daty doręczenia niekorzystnej decyzji. Jeśli ZUS nie wydał decyzji w ciągu dwóch miesięcy, licząc od dnia złożenia wniosku, masz prawo wnieść odwołanie do sądu w każdym czasie - jest to tzw. skarga na bezczynność.

Tomasz Dobreńko (30 l.), Horczaki Dolne (woj. podlaskie):

- Moja choroba genetyczna objawiła się, gdy poszedłem do wojska. Trafiłem do szpitala, ale lekarze nie potrafili mi pomóc. Mój stan się pogarsza. Mam drżenie rąk i zawroty głowy. Biorę leki sprowadzane z Węgier za 560 zł miesięcznie. Nie jestem w stanie podjąć żadnej pracy i staram się o rentę. Zbieram dokumentację medyczną i już cztery razy badał mnie lekarz orzecznik ZUS. Teraz czekam na decyzję.