Czad groźny dla życia

Na skutek działania czadu w pierwszej kolejności ulegają uszkodzeniu narządy najbardziej wrażliwe na niedotlenienie, czyli układ krążenia i ośrodkowy układ nerwowy. Następnie zaburzeniu ulega cała gospodarka węglowodanowa, pojawiają się krwawienia w różnych narządach oraz coraz rozleglejsze obszary martwicze.

Zaczyna się bólem głowy

Najpierw mogą się pojawić lekkie bóle głowy, z każdą następną minutą coraz silniejsze. Potem dołączają zawroty głowy, wymioty (już po 45 minutach wdychania czadu). Objawy zatrucia zależą od stężenia tlenku węgla w powietrzu. Przy stężeniu 0,16 proc. konwulsje pojawiają się po ok. 20 minutach, zgon po dwóch godzinach. Przy stężeniu 0,32 proc. zgon może nastąpić już po półgodzinie! Do innych charakterystycznych objawów należą:
- uczucie ucisku i tętnienia w skroniach,
- oszołomienie,
- osłabienie,
- przyspieszenie tętna, które następnie spada,
- zaburzenia czynności serca,
- śpiączka przerywana drgawkami,
- oddychanie zwolnione aż do porażenia.

Charakterystyczne dla zatrucia czadem jest również różowe, karminowe zabarwienie skóry.

Zatrucie przewlekłe

Wdychanie przez dłuższy czas mniejszych dawek tlenku węgla również jest niebezpieczne. W takim przypadku jest to zatrucie przewlekłe, które objawia się: osłabieniem pamięci, upośledzeniem psychicznym, utratą łaknienia, utratą czucia w palcach, sennością w dzień, bezsennością w nocy, zaburzeniami krążenia, zmianami w morfologii krwi, objawami parkinsonizmu (drżenie mięśni, maskowaty wyraz twarzy), "pingwinim" chodem - ostrożne poruszanie się z szeroko rozstawionymi nogami, szaroziemistym zabarwieniem skóry.

Najważniejsze - przerwanie kontaktu

Leczenie w każdym przypadku powinno się zacząć od przerwania kontaktu osoby zatrutej z tlenkiem węgla. Podtrutą osobę należy jak najszybciej wynieść na świeże powietrze. W leczeniu pomaga tlenoterapia - konwencjonalna oraz w specjalnej hiperbarycznej komorze. W cięższych przypadkach konieczna jest transfuzja krwi. Wskazane jest także leczenie objawowe (zwłaszcza w przypadku zatrucia przewlekłego), mające na celu głównie zapobieganie odleglejszym powikłaniom, przede wszystkim ze strony układu nerwowego i oddechowego.

Dr n. med. Leszek Marek Krześniak: Liczy się czas

W zatruciach tlenkiem węgla bardzo ważny jest czas rozpoczęcia terapii. Nawet jeśli ekspozycja na czad nie jest długa i nie zagraża życiu, mogą bowiem nastąpić nieodwracalne zmiany w organizmie - obniżenie ilorazu inteligencji, zaburzenia pamięci, zanik mowy, uszkodzenie wzroku i węchu.