Dokuczliwa przypadłość

IBS jest drugą, po przeziębieniu, najczęstszą przyczyną absencji w szkole lub pracy. Wywiera większy wpływ na jakość życia pacjentów niż migrena, astma, depresja i cukrzyca.

Objawy

U chorych występują zaparcia, niekiedy na zmianę z biegunką, kurczowe, kłujące lub piekące bóle brzucha, uczucie ucisku w podbrzuszu, uczucie pełności, "przelewanie" i "przetaczanie" w brzuchu. Niekiedy występuje stolec "owczy", czasami domieszka szklistego śluzu (bez krwi). Często po wystąpieniu bólów oddawany jest stolec, a dolegliwości zmniejszają się po wypróżnieniu. U niektórych chorych występują objawy żołądka drażliwego, np. bóle w nadbrzuszu, uczucie pełności po posiłkach.

IBS jest chorobą nawracającą, prowadzącą do niepełnosprawności. Charakteryzuje się dysfunkcją mięśni gładkich przewodu pokarmowego.

Trudna diagnoza

Zespół jelita drażliwego nazywany jest często dolegliwością, a nie chorobą, gdyż nie stwierdza się żadnych zmian anatomicznych organizmu. Symptomy mogą być jednak bardzo uciążliwe.

Rozpoznanie zespołu jelita drażliwego musi opierać się na stwierdzeniu występowania kluczowych objawów i wywiadzie. Nie można go rozpoznać na podstawie badań radiologicznych, endoskopowych czy laboratoryjnych. Przeciętnie diagnoza stawiana jest po upływie ok. 3 lat, często po wielu latach błędnych rozpoznań, badań i nieprawidłowego leczenia.

Rozpoznanie zespołu jelita drażliwego ułatwiły tzw. kryteria rzymskie, które są przyjętym standardowym narzędziem diagnostycznym stosowanym w badaniach klinicznych. Według nich, jednoznaczną diagnozę można postawić wówczas, gdy bóle brzucha lub dyskomfort były obecne przez co najmniej 12 tygodni w ciągu ostatnich 12 miesięcy i charakteryzowały się co najmniej dwiema cechami z następujących: łagodniały po wypróżnieniu, początek był związany ze zmianą rytmu wypróżnień, zmianą konsystencji lub wyglądu stolca. Schorzeniu może towarzyszyć także nieprawidłowa częstość wypróżnień, nieprawidłowa konsystencja stolca, nieprawidłowy pasaż stolca, wydalanie śluzu w czasie więcej niż 1/4 defekacji, wzdęcie lub uczucie rozdęcia brzucha przez ponad 1/4 dnia.

U wielu osób IBS pozostaje niezdiagnozowany z powodu obawy przed wizytą u lekarza i wykryciem poważnej choroby. Może to powodować nasilenie objawów choroby z powodu dodatkowego stresu.

Dwie postacie

Wyróżnia się dwie postacie dolegliwości: z przewagą biegunek oraz postać zaparciową. W postaci zaparciowej często występują zaparcia jako główny objaw (pojawiające się naprzemiennie z okresami prawidłowego oddawania stolca), z napadami bólów o charakterze kolki. Spożycie posiłku może nasilać objawy. Mogą występować wzdęcia, "przelewania" w jamie brzusznej, nudności, zgaga. Postać biegunkowa charakteryzuje się nagłą potrzebą oddania stolca, często natychmiast po wstaniu z łóżka lub po posiłku, z towarzyszącymi bólami i wzdęciami brzucha.

Obecnie nie ma skutecznych metod leczenia. Konwencjonalna terapia ukierunkowana jest głównie na łagodzenie poszczególnych objawów.

Panie zagrożone

Co piąty człowiek odczuwa lub odczuwał kiedyś dolegliwości związane z IBS. Choroba najczęściej występuje u kobiet (70 proc. przypadków).

Dolegliwości zwykle zaczynają się przed 30. rokiem życia, potem mają charakter chroniczny z okresami poprawy i pogorszenia. Schorzenie to jest spowodowane czynnościowymi zaburzeniami motoryki jelit, głównie na tle nerwowym. Czynniki emocjonalne oraz niewłaściwa dieta mogą pogarszać stan chorego.

Samo jelito to fragment przewodu pokarmowego położony między żołądkiem a odbytem. W jelicie zachodzi proces wchłaniania substancji powstałych w wyniku enzymatycznego rozkładu pokarmów. Jelito kręgowców charakteryzuje się znaczną długością, zróżnicowaniem budowy w zależności od sposobu odżywiania, a także szczególną budową tkanek je tworzących, zapewniającą zarówno sprawny przebieg samego trawienia, jak i wchłaniania. U ludzi dzieli się na dwie główne części: jelito cienkie i jelito grube. Cienkie z kolei dzieli się na dwunastnicę, jelito czcze i jelito kręte. W skład jelita grubego natomiast wchodzą kątnica, wstępnica, poprzecznica, zstępnica, esica oraz odbytnica zakończona odbytem.