Jeśli pobierasz emeryturę, a chcesz dalej pracować, powinieneś zawiadomić o tym oddział ZUS wypłacający ci świadczenie. Obowiązek ten nie dotyczy seniorów, którzy ukończyli tzw. powszechny wiek emerytalny.
Co się wlicza do przychodu
Jeśli dorabiasz, powinieneś najpierw sprawdzić czy przewidywany zarobek będzie miał wpływ na wysokość otrzymywanego świadczenia. Jeśli tak, będziesz musiał po zakończeniu roku poinformować ZUS o uzyskiwanym przychodzie w celu rozliczenia (nie później niż do końca lutego). Musisz liczyć się z tym, że twoje prawo do emerytury może być zawieszane lub dostaniesz mniej pieniędzy. To zależy od tego, w jakiej wysokości osiągniesz przychód (nie dochód), czyli od jakiej kwoty odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne.
Ważne jest też to, z jakiego tytułu osiągasz przychód. Niektóre przychody nie mają wpływu na wysokość emerytury, natomiast przychód z działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (zatrudnienie lub inna praca zarobkowa albo prowadzenie działalności) oraz z tytułu pełnienia służby może spowodować zmniejszenie lub zawieszenie wypłacanych świadczeń.
Do przychodu wlicza się m.in. kwoty pobranych zasiłków: chorobowego i opiekuńczego oraz kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego. Nie bierze się pod uwagę m.in.: nagród jubileuszowych, odpraw pieniężnych przysługujących w związku z przejściem na emeryturę, odpraw, odszkodowań i rekompensat wypłacanych pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.
Kiedy ZUS zmniejszy lub zawiesi emeryturę
Wysokość kwot wpływających na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia zmienia się cztery razy do roku: w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu. Możesz bezkarnie dorabiać do emerytury, jeśli twój przychód nie jest wyższy niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (za poprzedni kwartał ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS). Jeśli jednak przekroczysz ten próg, ZUS może ci zawiesić lub zmniejszyć świadczenie. Twoja emerytura zostanie zmniejszona, gdy osiągniesz przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie wyższy niż 130 proc. tego wynagrodzenia. Jeśli twój dochód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ZUS zawiesi ci wypłatę świadczenia.
Od 1 września 2013 roku wysokość kwot powodujących zawieszenie lub zmniejszenie emerytury wynosi:
-70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - 2528,80 zł (w poprzednim kwartale - 2618,10 zł)
-130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - 4696,30 zł (w poprzednim kwartale - 4862,10 zł).
Kto może dorabiać do emerytury bez ograniczeń?
Niezależnie od wysokości dodatkowych zarobków nie mogą być zawieszone ani zmniejszone świadczenia:
- emerytów, którzy powszechny wiek emerytalny, ustalany indywidualnie - w zależności od daty urodzenia - ukończyli przed podjęciem pracy zarobkowej lub przed przejściem na emeryturę,
- osób, które osiągały przychód z tytułu pracy nie podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (np. samoistna, a więc nie wykonywana na rzecz pracodawcy, umowa o dzieło), bowiem przychody z takiej pracy pozostają bez wpływu na wysokość należnych świadczeń,
- osób, które zgłosiły wniosek o zawieszenie świadczenia i przez cały rok kalendarzowy emerytura lub renta nie była im wypłacana, a więc skorzystały z możliwości zawieszenia świadczenia, bez wskazywania przyczyny złożenia takiego wniosku,
- osób, które mają ustalone prawo do emerytury i przez cały rozliczany rok kalendarzowy kontynuowały zatrudnienie w ramach tego samego stosunku pracy i na rzecz tego samego pracodawcy, u którego pracowali przed przejściem na emeryturę.
Jak się rozliczasz z ZUS
Wcześniejsi emeryci, którzy dorabiają do swoich świadczeń, do końca lutego powinni powiadomić ZUS o osiągniętych przez siebie przychodach.
Przychody rozlicza się na podstawie zaświadczenia od pracodawcy zatrudniającego emeryta. Osoby opłacające składki same za siebie (np. prowadzące działalność gospodarczą) zobowiązane są do przedstawienia oświadczenia o wysokości przychodu. Zaświadczenie należy dostarczyć do oddziału ZUS, który wypłaca emeryturę. Informacja o przychodach potrzebna jest ZUS do rozliczenia wypłacanego świadczenia.
Rozliczenie roczne czy miesięczne?
Obowiązujące przepisy przewidują dwa sposoby rozliczenia świadczeń - rozliczenie roczne i miesięczne. O tym, według którego sposobu ma być rozliczone świadczenie, decyduje w zasadzie wniosek świadczeniobiorcy. Jeżeli jednak z nadesłanej dokumentacji wynika możliwość zastosowania obydwóch sposobów, ZUS zobowiązany jest do przeprowadzenia rozliczenia według wariantu korzystniejszego dla świadczeniobiorcy.
Roczne rozliczenie świadczeń polega na porównaniu kwot przychodu uzyskanego przez emeryta w rozliczanym roku z kwotami granicznymi, ustalonymi dla tego roku.
Rozliczenie miesięczne polega na porównaniu kwot przychodu osiągniętego w poszczególnych miesiącach kalendarzowych roku z obowiązującymi w tych miesiącach dopuszczalnymi kwotami przychodu - obliczonymi wskaźnikami 70 proc. lub 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia celem stwierdzenia, czy w danym miesiącu świadczenie przysługiwało w pełnej wysokości, podlegało zmniejszeniu lub zawieszeniu.
Sprawdź, ile możesz dorobić
- 2528,80 zł
(w poprzednim kwartale - 2618,10 zł)
- możesz dorabiać bezkarnie
- od 2528,80 zł
- do 4696,30 zł
- ZUS proporcjonalnie
zmniejszy ci świadczenie
-powyżej 4696,30 zł
(w poprzednim kwartale - 4862,10 zł)
- ZUS zawiesi ci świadczenie
Jakie zarobki wpływają na zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia
Na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury wpływa przychód uzyskany z tytułu:
- pracy wykonywanej w ramach umowy o pracę;
- pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę nakładczą;
- pracy wykonywanej w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i spółdzielniach kółek rolniczych;
- pracy wykonywanej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy - zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące tych umów, oraz osobami z nimi współpracującymi albo umowy o dzieło, której wykonywanie jest objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli umowę taką emeryt lub rencista zawarł z pracodawcą, u którego nadal jest zatrudniony lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z inną firmą) wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, u którego jest zatrudniony;
- prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpraca przy jej wykonywaniu;
- pracy wykonywanej w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, pozarolniczej działalności gospodarczej,
- uposażenia z tytułu służby.