Gdy światem rządziły kobiety

Matriarchat to władza kobiet w społeczeństwie, religii oraz gospodarce. Stanowi epokę pomiędzy najniższą formą kultury i patriarchatem. Etymologia słowa wywodzi się od łacińskich i greckich słów "mater" oraz "matris", które oznaczają matkę oraz "arche" - władzę. Termin ten w XIX w. wprowadził szwajcarski prawnik i badacz starożytności Johann Jakob Bachofen. Matriarchat to ustrój społeczny i polityczny, w którym to płeć piękna ma najwięcej do powiedzenia. Czy istniał naprawdę? Do dzisiaj opinie badaczy na ten temat są podzielone.

Amazonki według Bachofena

Wielu historyków twierdzi, że matriarchat trwał od okresu neolitu do epoki klasycznej w starożytnej Grecji. Był to okres pokoju i dobrobytu. Cierpienie, głód oraz wojny pojawiły się po przejęciu władzy przez mężczyzn. Początkowo matriarchat charakteryzował się równorzędnym, następnie przeważającym znaczeniem kobiet w życiu społecznym i politycznym. Epoka, w której główną siłę stanowiły kobiety, to okres rozwoju ludzkości. Zarys historii cywilizacji Bachofen dzieli na cztery etapy życia społecznego człowieka. Pierwszy okres nazwał praspołeczeństwem, nazywając w ten sposób prymitywną formę organizacji społecznej. Etap ten określany jest także heteryzmem. Polegał on na całkowitej rozwiązłości seksualnej, współżyciu kobiet z wieloma mężczyznami oraz tyranii mężczyzn nad wszystkimi niewiastami. Wówczas istniał zwyczaj nazywania się według matki, gdyż ojciec dziecka po prostu był nieznany. Była to epoka nieznająca prawa ani instytucji małżeństwa. W końcu nastąpił okres panowania amazonek. Kobiety zbuntowały się przeciw mężczyznom i walczyły z nimi. Kolejne zmiany nastąpiły w ginekokracji, czyli matriarchacie właściwym. Mężczyźni zajmowali rolę podrzędną, trudnili się łowiectwem, wojnami, z tego też powodu byli z dala od domu. Wtedy też pojawiła się instytucja małżeństwa, ale to kobieta grała dominującą rolę. To im podporządkowana była rodzina oraz stada zwierząt. Według Bachofena do domen kobiet należały także magia, medycyna, religia, filozofia, sztuka czy ekonomia. Matriarchat to epoka dominacji humanizmu, dobrobytu, miłości i pokoju. Patriarchat pojawił się dopiero z chwilą, kiedy triumfującą zasadą życia zostało ojcostwo, czemu sprzyjać miała monogamia.

Potwierdzenia archeologiczne

Wiele dowodów archeologicznych wskazuje na to, że już w epoce kamienia nad światem panowały kobiety. Są to przede wszystkim odkryte figury kobiece, z wydatnymi piersiami, udami, uważane za symbole płodności oraz kultu Wielkiej Bogini, będącej wówczas bogiem naczelnym. Matriarchat przejawiał się w ideologicznym systemie rządzenia o charakterze religijnym i wyrażał się w kulcie bogiń. Wiele neolitycznych świątyń nawiązuje do kultu Wielkiej Bogini ze względu na swój kształt i formę. Wejście przypomina pochwę i drogi rodne kobiety. Konstruowanie świątyń w ten sposób przemawia za kultem matriarchalnym. Koronnym dowodem na istnienie matriarchatu miała być płaskorzeźba Wenus z Laussel oraz 30 tysięcy podobnych do niej figur pochodzących z neolitu. Wiek odkrytych figurek szacuje się na ok. 30 tysięcy lat, toteż dowodzą, że pierwotną kulturą była kultura matriarchalna. Figury męskie również występowały, ale jest ich zaledwie około tysiąca.

Matriarchat w religii

Z matriarchatem można się było spotkać także w późniejszych czasach, co przejawiało się w religii. W żydowskiej tradycji kabalistycznej symbolem walki o godność i szacunek dla kobiet jest Lilith. W religii tej uchodzi także jako pierwsza żona biblijnego Adama. W okresie patriarchatu Lilith stała się przedmiotem oszczerstw. W religii starożytnej Grecji przejaw matriarchatu można zaobserwować w kulcie ziemi - Gai, którą uważano za boginię wszystkiego, co rośnie i to ona zrodziła istoty ludzkie. Kościół katolicki czci Marię, Matkę Boga, która zajmuje miejsce zaraz za nim. To Maria stała się wzorem człowieczeństwa w chrześcijaństwie. Z kolei w ustroju społecznym Indian w północno-zachodniej części Ameryki to kobiety odgrywały istotną rolę, zajmując się życiem społecznym i gospodarczym.

Tam, gdzie słaba płeć jest silna

Najważniejszym przykładem pozostałości matriarchatu jest społeczność Mosuo, zamieszkująca w północno-zachodniej części prowincji Junnan w Chinach. Głową rodu jest kobieta, która podejmuje najważniejsze decyzje i rozporządza majątkiem. Mężczyźni Mosuo mieszkają w domach swoich matek, pełniąc rolę ojców dla dzieci swoich sióstr. W tej społeczności kobiety zajmują się także pracą na polu, mężczyźni natomiast trudnią się handlem. W kulturze Mosuo nie istnieje instytucja małżeństwa, ale nie przeczy to też istnieniu stałych związków. Matriarchalne społeczności można spotkać także w Japonii, to Ajnowie, w Indiach - ludy Khasi i Garo, w USA to Indianie Pueblo, Hopi i Irokezi oraz w Afryce w niektórych społecznościach Bantu.

ZAPISZ SIĘ: Codziennie wiadomości Super Expressu na e-mail

Zobacz: Anna Grodzka jako mężczyzna przed operacją, kiedyś Krzysztof Bęgowski: Jak wyglądała KOREKTA PŁCI? [ZDJĘCIA]