Hemoroidy - wstydliwy problem

Kiedy w splocie naczyń dochodzi do zatrzymania krwi i nie może ona swobodnie znaleźć ujścia, tworzą się guzkowate wypukłości w błonie śluzowej. W zależności od ich umiejscowienia wyróżnia się żylaki zewnętrzne oraz żylaki wewnętrzne. Bardzo często oba rodzaje współistnieją ze sobą.

Żylaki odbytu wewnętrzne znajdują się powyżej linii grzebieniastej, pokryte są błoną śluzową odbytnicy, pozbawioną unerwienia bólowego, dlatego też temu rodzajowi żylaków rzadko towarzyszy ból.

Zewnętrzne hemoroidy znajdują się poniżej linii grzebieniastej. Wywołane są przez pofałdowanie skóry w okolicach odbytu. Okryte są nabłonkiem wielowarstwowym płaskim zwanym anodermą, który posiada bogate unerwienie bólowe, dlatego z żylakami zewnętrznymi wiąże się silny ból.

Przyczyny choroby

Żylaki odbytu mogą pojawić się u każdego, niezależnie od wieku. Mówi się także o skłonności genetycznej do tego schorzenia. Często cierpią na nie osoby starsze, z nadwagą, kobiety, które urodziły kilkoro dzieci, osoby z przewlekłą niewydolnością krążenia oraz uprawiające seks analny.

Podstawowe przyczyny powstawania hemoroidów to:

siedzący tryb życia,

brak aktywności fizycznej,

nieodpowiednia dieta (niewystarczająca ilość błonnika i spożywanych płynów),

ciąża i związane z nią zmiany hormonalne,

stosowanie środków przeczyszczających,

choroby wątroby,

nadciśnienie wrotne,

seks analny,

zaburzenia w oddawaniu stolca (zaparcia, biegunki),

niektóre dyscypliny sportowe (jazda konna, kolarstwo, kajakarstwo, biegi).

Przyczyną powstawania żylaków odbytu może być też defekt w samych żyłach, polegający na chorobie ich ścian i zastawek, prowadzący do przekształcania zdrowych żył w żylaki. Objawy choroby mogą nasilać środki antykoncepcyjne oraz ekspozycja ciała na ciepło, np. korzystanie z sauny, solarium, gorące kąpiele. Wiele osób starszych cierpi na żylaki odbytu, ponieważ wraz z wiekiem dochodzi do zanikania tkanki łącznej odpowiedzialnej za właściwe umocowanie żylaków do leżących głębiej mięśni zwieraczy odbytu. Położone luźno hemoroidy zaczynają się uwypuklać do kanału odbytu i tym samym sprzyjają stopniowemu rozwojowi choroby. Inna powszechna teoria przyjmuje, że przyczyną powstawania hemoroidów mogą być obrzęki i nadmierny napływ krwi do splotów żylnych tworzących żylaki wewnętrzne.

Objawy i powikłania

Typowymi objawami hemoroidów są:

świąd,

pieczenie,

uczucie niekompletnego wypróżnienia,

krew podczas oddawania stolca,

ból podczas wypróżniania i po nim,

nietrzymanie stolca i trudności z utrzymaniem higieny osobistej.

Pacjenci z hemoroidami w późniejszym stadium choroby skarżą się na wypadanie żylaków oraz intensywne krwawienie. Zwykle wszystkie objawy występują łącznie, co niestety znacznie obniża komfort i jakość życia chorej osoby. Zdarza się, że mogą wystąpić powikłania żylaków odbytu. Do najczęstszych z nich należą:

niedokrwistość - anemia w wyniku niedoboru żelaza w przypadkach z intensywnym krwawieniem,

zakrzepy w świetle żylaka powodujące silne bóle,

infekcje bakteryjne,

owrzodzenia guzka krwawniczego.

Diagnostyka

Postawienie właściwej diagnozy w chorobie hemoroidalnej jest bardzo ważne, ponieważ nieodpowiednio dobrane leczenie może doprowadzić do rozwoju choroby i wielu powikłań. Istotne znaczenie w diagnostyce żylaków odbytu ma prawidłowo zebrany wywiad chorobowy, ustalający częstość i obfitość krwawień, oraz badanie proktologiczne obejmujące szczegółową obserwację okolicy odbytu, badanie palcem przez odbyt, anoskopia, rektoskopia i kolonoskopia.

Skuteczne leczenie

Leczeniem hemoroidów zajmuje się lekarz proktolog. Wybór terapii uzależniony jest od stopnia powiększenia hemoroidów, stopnia nasilenia towarzyszących im dolegliwości oraz wieku chorego. Zależy również od tego, czy chory zaakceptuje zaproponowane przez lekarza metody leczenia oraz możliwości wystąpienia powikłań.

Popularne metody leczenia żylaków odbytu to leczenie zachowawcze, czyli stosowanie środków farmakologicznych, inwazyjne sposoby nieoperacyjne - zabiegi oraz operacyjne - chirurgiczne. Kiedy chory ma do czynienia z niewielkimi nieuwypuklającymi się guzkami krwawniczymi, zaleca się stosowanie diety bogatej w błonnik i leki zmiękczające stolec. Leczenia farmakologicznego wymagają natomiast wypadające hemoroidy. Gdy to nie pomoże, stosuje się metody doprowadzające do ich zaniknięcia lub zmniejszenia, np. metodę Barrona - zakładanie gumek na żylaki, fotokoagulację - leczenie laserowe, krioterapię - wymrażanie, czy wstrzyknięcie w pobliżu żylaków środka powodującego ich obkurczenie. Chirurgiczne wycięcie hemoroidów zaleca się w przypadku dużych, zakrzepłych i niemożliwych do samodzielnego odprowadzenia żylaków.

Klasyfikacja Banova

Do oceny stopnia zaawansowania choroby hemoroidalnej powszechnie stosowana jest czterostopniowa klasyfikacja Banova:

Stopień I - guzki krwawnicze jedynie w obrębie kanału odbytu, nie wypadają poza odbyt, widoczne w badaniu wziernikowym;

Stopień II - guzki krwawnicze uwypuklające się na zewnątrz podczas parcia, lecz samoistnie cofają się do kanału odbytu;

Stopień III - guzki krwawnicze uwypuklające się na zewnątrz podczas parcia, które można odprowadzić ręcznie;

Stopień IV - guzki krwawnicze uwypuklone poza odbyt, nieodprowadzalne.