Jak walczyć z Bezsennością i zmieniającymi się strefami czasowymi

Zaburzenia rytmu dobowego najbardziej odczuwają ci, którzy w krótkim czasie muszą się przemieszczać na dużych odległościach i zmieniają strefę czasową. To właśnie oni przede wszystkim są narażeni na tzw. zespół długu czasowego, zwany też syndromem jet lag.

Uciążliwe zmiany

Im dłuższe dystanse pokonujesz i przekraczasz więcej stref czasowych, tym objawy te są bardziej dokuczliwe.

Wyobraź sobie, że przylatujesz do kraju, w którym właśnie zaczyna się ranek, a w miejscu, z którego wyleciałeś jest północ. Twój organizm w normalnych warunkach szykowałby się do snu, a tymczasem powinien zacząć działać na pełnych obrotach. W tej sytuacji może sobie nie poradzić z przystosowaniem do nowych okoliczności, z tak szybką zmianą rytmu dobowego. Na skutek tych zmian zaburzeniu mogą ulec wszystkie procesy fizjologiczne zależne od rytmu dobowego, zwłaszcza wydzielanie hormonów decydujących o śnie i czuwaniu, motoryka przewodu pokarmowego, przemiana materii.

Patrz też: Recepta na bezsenność

Trudniej na wschodzie

Głównym objawem jet lag jest zmęczenie. I choć na zewnątrz jest piękna pogoda, możesz czuć się jak po wyciśnięciu przez wyżymaczkę. Często pojawiają się także bóle głowy, problemy gastryczne (biegunka, bóle i kurcze brzucha), zaburzenia snu, apetytu, ogólne złe samopoczucie, dezorientacja, niemożność skupienia uwagi. Duże znaczenie ma też kierunek lotu - podróżujący w kierunku wschodnim mają bardziej nasilone objawy, gdyż "skrócenie" doby jest gorzej tolerowane przez organizm niż jej "wydłużenie". Adaptacja do "dłuższego" dnia jest łatwiejsza.

Dolegliwości wywołane jet lag są bardziej odczuwalne przez małe dzieci, osoby starsze i cierpiące na choroby przewlekłe.

Możesz sobie pomóc

W takich sytuacjach pomocna jest melatonina. Nie bez powodu naukowcy nazwali tę substancję superhormonem, gdyż ma bardzo wiele zalet, a prawdopodobnie kryje w sobie jeszcze sporo nieodkrytych tajemnic. Reguluje wiele procesów życiowych, wzmacnia układ odpornościowy, pomaga zwalczać infekcje, normalizuje poziom cholesterolu we krwi, obniża ciśnienie. Ale przede wszystkim skutecznie poprawia działanie zegara biologicznego. Melatonina naturalnie występuje w organizmie człowieka, produkuje ją szyszynka (gruczoł umiejscowiony w centralnej części mózgu). Jej produkcja wzrasta w ciemności, natomiast maleje w świetle dziennym. Poziom tego superhormonu niestety spada wraz z wiekiem - to dlatego osoby w starszym wieku mają problemy ze snem.

Kiedy zegar biologiczny zaczyna wariować, czy to na skutek zmiany stref czasowych, czy z powodu zaburzeń snu wywołanych innymi czynnikami, melatonina umożliwia organizmowi dostosowanie się do takich zmian. A choć nie jest środkiem nasennym, powoduje zdrowy, naturalny sen. Jej działanie wzmacnia dodatek witaminy B6.

Przeczytaj koniecznie: Cierpisz na bezsenność? Oto recepta na dobry sen!

Co to jest strefa czasowa

To wytyczony obszar powierzchni Ziemi o szerokości średnio 15 st. długości geograficznej, rozciągający się południkowo między biegunami, w którym obowiązuje jednakowy czas (czas strefowy). Wszystkie punkty położone na tym samym południku mają ten sam czas lokalny (miejscowy). Cała Ziemia jest podzielona na 24 strefy czasowe. Większe państwa, jak USA, Kanada, Brazylia czy Rosja znajdują się w kilku strefach czasowych. Największym krajem na świecie, w którym na całym terytorium obowiązuje ta sama strefa czasowa, są Chiny, mimo że różnice w czasie słonecznym między wschodnimi a zachodnimi prowincjami wynoszą ponad 3 godz.

Przygotuj się do podróży

Aby zminimalizować skutki zespołu długu czasowego, należałoby do zmian przygotować się jeszcze przed podróżą. Zapakuj walizkę i załatw wszystkie niezbędne formalności na tyle wcześnie, żeby móc przed podróżą wypocząć fizycznie i psychicznie. Pamiętaj, że niedosypianie przed podróżą na pewno nasili objawy.

Już w trakcie lotu przestaw swój zegarek na czas obowiązujący w kraju, do którego podróżujesz. Pozwoli ci to odpowiednio wcześnie przygotować się do nowego rytmu dobowego. Pij dużo płynów, bo powietrze w kabinach zawsze jest wysuszone i łatwo dochodzi do odwodnienia organizmu, co nasila objawy. Unikaj alkoholu, który działa moczopędnie i powoduje odwodnienie. Natomiast już po przybyciu na miejsce, nawet jeśli odczuwasz zmęczenie, dostosuj się do rytmu lokalnego. Jedz posiłki o określonych porach, w dzień przebywaj na świeżym powietrzu, a spać połóż się dopiero po zachodzie słońca.