Choroba polega na tym, że śluzówka macicy (endometrium) wędruje po całym organizmie i rozwija się również w innych narządach wewnętrznych. Najczęściej w jajnikach i jajowodach, ale też na zewnętrznej powierzchni macicy i w pęcherzu moczowym. Zdarza się, że komórki śluzówki migrują nawet do jelita grubego i płuc.
Każde ognisko endometriozy podlega cyklicznym, comiesięcznym zmianom hormonalnym. Co to oznacza? Złuszcza się w nich śluzówka, która jednak nie ma gdzie odpłynąć i nie jest wydalana. Prowadzi to do wewnętrznych krwawień, powstawania torbieli, stanu zapalnego okolicznych narządów i tworzenia się zrostów.
Endometrioza jest jednym z najczęściej spotykanych schorzeń w ginekologii. Ocenia się, że ok. 10 proc. populacji miesiączkujących kobiet może na nią cierpieć - w Polsce to ok. miliona kobiet.
Bolesne sygnały
W zależności od lokalizacji i typu ognisk, kobiety cierpiące na endometriozę mogą odczuwać różne dolegliwości.
Objawy endometriozy zlokalizowanej w układzie rozrodczym:
bolesne miesiączki
bóle podbrzusza i miednicy
bolesne stosunki
niepłodność
bóle kręgosłupa odcinka lędźwiowego
Objawy endometriozy zlokalizowanej w układzie pokarmowym:
cykliczne bóle skurczowe
krwawienia z odbytu
biegunki, zaparcia
wzdęcia
Objawy endometriozy zlokalizowanej w układzie moczowym:
cykliczne krwawienia i bóle
zatrzymanie oddawania moczu
Trudna diagnoza
Endometriozę nie jest łatwo zdiagnozować. - Od pojawienia się pierwszych objawów do rozpoznania choroby mija średnio 8 lat - mówi prof. dr hab. Tomasz Paszkowski z III Katedry i Kliniki Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Badaniem, które pozwala ją zdiagnozować w 100 proc., jest laparoskopia z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego.
Łagodzenie dokuczliwych objawów
Endometriozy nie można do końca wyleczyć, dlatego postępowanie terapeutyczne skierowane jest na łagodzenie objawów. Ponieważ ciągle jeszcze nie są znane przyczyny endometriozy, nie wiadomo też, jak jej zapobiegać. - Endometriozę należy traktować jako chorobę przewlekłą, która wymaga planu leczenia na całe życie, przy czym celem jest maksymalne wykorzystanie farmakoterapii i unikanie powtarzających się zabiegów operacyjnych - podkreśla prof. Paszkowski.
W leczeniu stosuje się głównie metody farmakologiczne (m.in. niektóre progestageny, niesterydowe leki przeciwzapalne). Od grudnia ubiegłego roku na polskim rynku dostępny jest też nowy refundowany lek stosowany w terapii tej choroby - gestagen (dienogest) w postaci doustnej. W niektórych przypadkach stosuje się też leczenie operacyjne.
Uwaga! Już dziś ruszają obchody Tygodnia Świadomości Endometriozy. W dniach 5-11 marca w Warszawie, Katowicach i Poznaniu odbędą się Dni Otwarte, czyli bezpłatne konsultacje ginekologiczne, psychologiczne i dietetyczne. Podczas spotkań z ekspertami kobiety dowiedzą się, jak się objawia endometrioza i jak ją leczyć.
Z pomocą medycyna naturalna
Objawy endometriozy złagodzą też kąpiele oraz masaże z dodatkiem olejków jałowca, mięty lub majeranku. Olejki można stosować również doustnie, np. dodawać do szklanki wody z miodem (1-3 krople olejku na szklankę wody, stosowane 2-3 razy dziennie). Pomoże też kozłek lekarski (waleriana) w postaci wyciągu, herbatki lub kapsułek.
10 razy mniejsza płodność
Płodność u pacjentek chorujących na endometriozę jest 10 razy mniejsza w porównaniu ze zdrowymi kobietami. Okazuje się, że 40-50 proc. niepłodnych kobiet cierpi na endometriozę. Chorym trudniej zajść w ciążę, a problem nasila się wraz ze stopniem zaawansowania choroby. Z drugiej strony, endometrioza nie oznacza niepłodności, tylko zwiększa jej ryzyko.