Choroba wrzodowa: Kiedy cierpisz na wrzody żołądka

Uwaga! Obecność bakterii stwierdzona takim testem nie musi oznaczać choroby wrzodowej. Dlaczego? Można być nosicielem Helicobacter pylori, ale nigdy nie zachorować.

Wrzody... lubią wiosnę

Choroba wrzodowa najczęściej daje o sobie znać w tzw. przejściowych porach roku, czyli wiosną i jesienią. - Wrzody należą do chorób, które pojawiają się sezonowo. Jest to związane ze zmianami, głównie hormonalnymi, jakie w tym okresie zachodzą w organizmie. Mają one wpływ również na produkcję soku żołądkowego - wyjaśnia dr Leszek Marek Krześniak. Poza tym przejściowe pory roku w istotny sposób wpływają na poziom naszych neuroprzekaźników, odpowiedzialnych za nastrój. A gorsze samopoczucie może zwiększać ryzyko choroby wrzodowej.

Chorują dzieci i dorośli

Wrzody mogą wystąpić w każdym wieku. Chorują na nie nawet małe dzieci. Najczęściej jednak wrzód żołądka pojawia się w wieku 50-60 lat, a wrzód dwunastnicy - w wieku 40-50 lat. Z badań wynika, że pojedyncze lub mnogie owrzodzenia występują u ok. 10 proc. całej dorosłej populacji. Mężczyźni chorują dwukrotnie częściej niż kobiety, ale dotyczy to tylko wrzodu dwunastnicy. U osób chorych na wrzód żołądka nie ma zróżnicowania ze względu na płeć.

Wiele owrzodzeń ulega samoistnemu wygojeniu w ciągu roku. Czasami nawet bez rozpoznania choroby, gdyż niekiedy może ona przebiegać bezobjawowo.

Sygnały ostrzegawcze

Objawy choroby wrzodowej są bardzo zróżnicowane. W przypadku wrzodów żołądka chorzy skarżą się na ciągły głód, pieczenie lub uczucie ssania, inni mają mdłości i wzdęcia po obfitym posiłku. Jednak najczęstszym objawem choroby jest ból zlokalizowany w nadbrzuszu, pojawiający się w ciągu 1-3 godz. po posiłku.

Przy wrzodach dwunastnicy bóle często pojawiają się w nocy lub nad ranem. Innymi objawami są zgaga, nudności, wymioty, brak apetytu, niesmak w ustach, zaparcia na przemian z biegunkami, spadek masy ciała, wzdęcia i czkawka. Dolegliwości powracają co kilka miesięcy - wiosną i jesienią.

Bywa, że pierwszym symptomem choroby jest ostry krwotok, który ma postać wymiotów świeżą krwią lub wymiotów przypominających fusy czarnej kawy. W takim przypadku chory jak najszybciej powinien trafić do szpitala.

Rozpoznanie i leczenie

Najdokładniejszym badaniem, pozwalającym wykryć wrzody, jest gastroskopia. Polega ona na wprowadzeniu przez przełyk giętkiego instrumentu, tzw. endoskopu. Umożliwia to lekarzowi obejrzenie błony śluzowej żołądka, sfotografowanie podejrzanych miejsc oraz pobranie wycinków tkanki i próbki soku żołądkowego.

Leczenie choroby wrzodowej zależy od tego, czy przyczyną jest bakteria, czy też są to inne czynniki. Zakażenie Helicobacter pylori wymaga kuracji antybiotykowej. W innych przypadkach stosuje się leki hamujące produkcję kwasu solnego w żołądku albo działające osłonowo na śluzówkę żołądka. Czasami konieczne jest wycięcie części żołądka wraz z wrzodem.

Z pomocą medycyna naturalna

Gdy wrzody nasilają się pod wpływem stresu, mogą pomóc techniki relaksacyjne np. joga czy medytacja. Dla złagodzenia dolegliwości wrzodowych stosuje się też wiele ziół. Przyjmuje się je w postaci naparów lub w kapsułkach. Najskuteczniejsze z nich to:

- siemię lniane,

- rumianek,

- lukrecja,

- melisa,

- korzeń mniszka

Dieta dla wrzodowców

Chorzy powinni jeść mniej, ale częściej. Dolegliwości nasila też popijanie w trakcie posiłków.

Produkty dopuszczalne:

- twarożki

- chude, gotowane mięso

- kisiel, galaretki

- kasze

- jasne, nieco czerstwe pieczywo

- kawa zbożowa

Produkty niewskazane:

- kawa, herbata, napoje gazowane

- potrawy ciężkostrawne, np. dania z kapustą, grzybami

- produkty wzdymające, np. rośliny strączkowe,

- słodycze

- cebula

- pikantne przyprawy

- smażone, tłuste potrawy

Dr Leszek Marek Krześniak: Wrzód to dziś nie problem

- Odkąd została odkryta bakteria Helicobacter pylori, odpowiedzialna za większość przypadków choroby wrzodowej, pojawiła się możliwość zachowawczego leczenia. Dzięki temu nie jest to już tak groźne schorzenie, jak przed laty. Wrzodów nie należy lekceważyć, ponieważ zdarzają się przypadki, które są oporne na leczenie farmakologiczne. Wówczas trzeba rozważyć zabieg chirurgiczny. To jednak rzadkość. Standardem w leczeniu wrzodów są dziś leki osłaniające, antybiotyki i leki przeciw nadkwasocie. Zmniejszają one kwaśność soku żołądkowego, ból oraz stan zapalny.

Wrzody trawienne to ubytki w błonie śluzowej - żołądka, dwunastnicy lub dolnej części przełyku. Zwykle ich średnica nie przekracza 2 cm. Zmiany powstają tylko w tej części przewodu pokarmowego, w której znajduje się pepsyna - enzym trawiący białka. Stąd właśnie wzięła się ich nazwa - wrzody trawienne.

Nie tylko papierosy i stres

Dawniej lekarze sądzili, że przyczyną powstawania wrzodów jest nadmiar pepsyny oraz innych soków trawiennych. Późniejsze badania wykazały jednak, że u wielu chorych wcale nie występuje nadmierne wydzielanie kwasu żołądkowego. Naukowcy wysunęli więc teorię, że do powstawania owrzodzeń przyczyniają się czynniki genetyczne, np. zbyt cienka warstwa śluzu pokrywającego żołądek i dwunastnicę. Dziś już wiadomo, że przyczyn choroby wrzodowej jest dużo więcej. Jedną z nich jest nieodpowiedni tryb życia - stres i nieregularne posiłki. Bezpośredni wpływ na powstawanie wrzodów mają również papierosy. Poza tym u palaczy tytoniu częściej dochodzi do nawrotów choroby, a zmiany trudniej się goją. Za winowajcę uważa się też niesteroidowe leki przeciwzapalne, które powodują uszkodzenie komórek nabłonka żołądka. Powstawanie choroby wrzodowej ma również związek z grupą krwi. Częściej chorują na nią osoby z grupą krwi 0. Ma to prawdopodobnie związek z obecnością u nich antygenu Lewis b i antygenu HLA-B5.

Nie tylko palacze czy osoby prowadzące stresujący tryb życia są w grupie ryzyka. Okazuje się, że najczęstszą przyczyną choroby wrzodowej jest bakteria Helicobacter pylori. Odpowiada ona za ponad 90 proc. wrzodów dwunastnicy i ponad 70 proc. wrzodów żołądka. Można się nią zakazić drogą pokarmową, ale też np. podczas pocałunku. Obecność bakterii w organizmie potwierdzi prosty test. Można go wykonać w ambulatorium lub samodzielnie, w warunkach domowych, korzystając z zestawu zakupionego w aptece.