MORFOLOGIA KRWI - JAK CZYTAĆ WYNIKI krwi i jakie są normy?

Wynik morfologii kryje w sobie mnóstwo skrótów, liczb, niezrozumiałych symboli. Co się za nimi kryje? Jakie wyniki są w normie, a o czym świadczą podwyższone albo obniżone wartości? Te pytania zwykle zadajemy sobie, odbierając wynik badania z recepcji przychodni. Każdorazowo powinien je zinterpretować lekarz, który oceni nie tylko opisy najważniejszych parametrów, ale też to, czy zachowane są pomiędzy nimi odpowiednie proporcje. Ale jeśli samodzielnie chcesz podjąć się interpretacji wyników morfologii, jeszcze nim wybierzesz się do specjalisty, mamy krótką ściągawkę.

1. Hemoglobina. Norma: kobiety: 12-16 g/dl, mężczyźni: 14-18 g/dl Hemoglobina to białkowy składnik czerwonych ciałek krwi i zarazem podstawowy parametr, po którym można rozpoznać niedokrwistość. W organizmie transportuje – z i do komórek – tlen i dwutlenek węgla. To, ile jest jej we krwi, zależy zarówno od płci, jak i od wieku. - Wynik powyżej normy: może wystąpić na skutek odwodnienia organizmu, niedotlenienia, a także w nadkrwistości. - Wynik poniżej normy: może być związany z niedokrwistością, albo zbytnim nawodnieniem organizmu.

2. Erytrocyty (RBC). Norma: kobiety: 4,2-5,4 mln/ul, mężczyźni: 4,7-6,2 mln/ul Erytrocyty to inaczej czerwone krwinki. Są wytwarzane w szpiku kostnym. Przenoszą tlen do tkanek, zarazem zabierając z nich i transportując do płuc dwutlenek węgla. - Wynik powyżej normy: może być wynikiem różnych chorób, np. płuc, a także wadą serca, nowotworami, zespołem Cushinga. Wzrost poziomu erytrocytów obserwuje się również podczas leczenia sterydami, zapalenia otrzewnej, poważnych oparzeń, odwodnieniu. - Wynik poniżej normy: jest efektem nagłej utraty krwi, a także objawem niedokrwistości.

3. MCV, inaczej średnia objętość pojedynczej krwinki. Norma: kobiety: 81-99 fl, mężczyźni: 80-94 fl. - Wynik powyżej normy: może świadczyć o niedoborze witaminy B12 albo kwasu foliowego, związanym z chorobami wątroby, niedoczynnością tarczycy albo alkoholizmem, występuje również po chemioterapii i hemolizie. - Wynik poniżej normy: świadczy o niedokrwistości , może też występować w chorobach przewlekłych.

4. MCH, inaczej średnia masa hemoglobiny w krwince. Norma: kobiety: 27-31 pg, mężczyźni: 27-34 pg. - Wynik powyżej normy: może świadczyć o sferocytozie, czyli wzrodzonej albo dziedzicznej niedokrwistości hemolitycznej. - Wynik poniżej normy: spotykany jest w niektórych typach niedokrwistości, a także w zaburzeniach gospodarki wodno-elektrolitowej.

5. Hematokryt (HCT), czyli stosunek objętości czerwonych ciałek krwi do objętości osocza. Norma: kobiety: 37-47%, mężczyźni: 42-52%. - Wynik powyżej normy: może być spowodowany wadami serca, torbielowatością nerek, nowotworami, niedotlenieniem tkanek, chorobami płuc, a także leczeniem sterydami. - Wynik poniżej normy: spotykany przy niedokrwistości oraz przy nadmiernym nawodnieniu.

6. Anizocytoza (RDW), inaczej współczynnik zmienności rozkładu objętości erytrocytów. Norma dla obu płci: 11,5-14,5% - Wynik powyżej normy: może być efektem niedokrwistości z niedoboru żelaza, a także niedokrwistością megaloblastyczną, hemolityczną oraz makrocytową, występuje również po przetoczeniu krwi i w wyniku przerzutów nowotworowych. - Wynik poniżej normy: świadczy o różnych typach niedokrwistości.

7. Retykulocyty (RET), czyli młode komórki erytrocytów, które powstają w szpiku.Norma dla obu płci: 5-15‰. - Wynik powyżej normy: występuje w ostrym niedotlenieniu, a także w zespole hemolitycznym i ostrej niedokrwistości pokrwotocznej. - Wynik poniżej normy: występują w wyniku niedokrwistości hipo- i aplastycznej, jest też objawem niewydolności nerek.

8. Leukocyty (WBC), komórki powstające w szpiku kostnym i w tkance limfatycznej. We krwi jest pięć rodzajów leukocytów: neutrofile, eozynofile, bazocyty, monocyty i limfocyty. Główną ich funkcją jest obrona organizmu przed drobnoustrojami. Norma dla obu płci: 4-10 tys/µl. - Wynik powyżej normy: występuje podczas ciąży i porodu, a także w stresie i podczas wysiłku fizycznego. Patologiczny wzrost ilości leukocytów ma związek z różnymi procesami zapalnymi, chorobami nowotworowymi, chorobami układu krwiotwórczego, może również wystąpić w wyniku uszkodzenia tkanek, zawału, zaburzeń metabolicznych. - Wynik poniżej normy: bywa związany z zakażeniami wirusowymi, ciężkimi zakażeniami bakteryjnymi, może też świadczyć o ostrej białaczce albo szpiczaku.

9. Limfocyty (LYMPH), jeden z rodzajów leukocytów. Komórki układu odpornościowego, ze zdolnością do swoistego rozpoznawania antygenów. Norma dla obu płci: 2,5-4,5 tys./µl. - Wynik powyżej normy: może świadczyć o krztuścu, odrze, śwince, różyczce, kile, gruźlicy, chorobach immunologicznych, a także o białaczce albo chłoniaku. - Wynik poniżej normy: może być spowodowany ziarnicą złośliwą, białaczką, przewlekłym stresem, a także przewlekłym stosowaniem glikokortykosterydów.

10. Monocyty (MONO), tzw. komórki żerne, oczyszczające krew z cząsteczek obumarłych tkanek. Norma dla obu płci: 0,3-0,8 tys./l’l. - Wynik powyżej normy: może świadczyć o gruźlicy, kile, mononukleozie zakaźnej, zapaleniu wsierdzia, nowotworach. - Wynik poniżej normy: może być wynikiem infekcji lub przyjmowania niektórych leków .

11. Eozynofile (EOS), krwinki białe zaliczane do granulocytów kwasochłonnych. Norma dla obu płci: 0,1-0,3 K/µl (G/l). - Wynik powyżej normy: może wystąpić jako efekt alergii, jest objawem zakażeń pasożytniczych i chorób krwi (ziarnica złośliwa), a także łuszczycy, może być też wywołany zażywaniem niektórych leków, zwłaszcza antybiotyków. - Wynik poniżej normy: może być skutkiem zakażeń, duru brzusznego, posocznicy, często towarzyszy urazom i podwyższonemu wysiłkowi fizycznemu.

12. Bazofile (BASO), jedne z komórek, które wchłaniają i niszczą drobnoustroje, a także obce albo zmienione komórki własnego organizmu. Norma dla kobiet i mężczyzn: 0-0,13 x 109/l. - Wynik powyżej normy: spotykany w chorobach alergicznych, wrzodziejącym zapaleniu jelit, niedoczynności tarczycy, przewlekłej białaczce szpikowej, a także podczas rekonwalescencji po infekcji. - Wynik poniżej normy: występuje w nadczynności tarczycy, ostrym zapaleniu płuc, ostrj gorączce reumatycznej.

13. Neutrofile (NEUT), komórki układu odpornościowego, o zdolności szybkiego reagowania na obce komórki i cząsteczki. Norma dla obu płci: 50-70 tys./µl. - Wynik powyżej normy: jest spotykany przy zakażeniach, po urazach, w chorobach nowotworowych, metabolicznych, hematologicznych. Fizjologicznie występuje u palaczy i u kobiet w 3.trymestrze ciąży. - Wynik poniżej normy: może wystąpić podczas infekcji wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych.

14. Trombocyty (PLT), nazywane płytkami krwi. Norma dla obu płci: 150-400 tys/µl. - Wynik powyżej normy: świadczy o przewlekłym zespole mieloproliferacyjnym, a także o infekcji, chorobie nowotworowej, występuje też po usunięci śledziony, w czasie regeneracji po krwotoku. - Wynik poniżej normy: jest spowodowany m.in. niedokrwistością, ostrą białaczką szpikową, chłoniakiem, może występować też w niedokrwistości , podczas infekcji wirusowej, po naświetlaniu promieniami jonizującymi, w niewydolności nerek.

15. Odczyn Biernackiego (OB), inaczej badanie szybkości opadania krwinek czerwonych. Z jego pomocą oceniane są właściwości erytrocytów oraz zaburzenia składu białek osocza. Norma: kobiety: 3-15 mm, mężczyźni: 10 mm. - Wynik powyżej normy: może być spowodowany ciążą, stanem zapalnym, niedokrwistością, chorobą autoimmunologiczną albo nowotworową. - Wynik poniżej normy: występuje w chorobach alergicznych, nadkrwistości i w obniżonej wartości fibrynogenu.

16. Żelazo (Fe) – wchodzi w skład hemoglobiny i mioglobiny. Norma dla obu płci: 12,5-26 l’mol/l. - Wynik powyżej normy: może występować podczas stanów zapalnych nerek, zatrucia ołowiem i po przedawkowaniu preparatów żelaza. - Wynik poniżej normy: jest efektem niedoborów żywieniowych, albo utraty żelaza wraz z moczem lub przez przewód pokarmowy, może też występować w okresie zwiększonego zapotrzebowania, np. podczas ciąży i karmienia piersią.

17. Ferrytyna, wskaźnik niedoboru żelaza. Pokazuje ilość żelaza zmagazynowanego w ustroju. Norma: kobiety: 12-150 µg/l, mężczyźni: 15-200 µg/l. - Wynik powyżej normy: występuje w stanach zapalnych, uszkodzeniach wątroby, chorobach nowotworowych, reumatoidalnym zapaleniu stawów. - Wynik poniżej normy: świadczy o niedoborze żelaza.

18. Erytropoetyna (EPO), hormon stymulujący proces powstawania krwinek czerwonych w szpiku kostnym. Jest produkowany w nerkach i wątrobie. Norma dla obu płci: 6-32 µg/ml. - Wynik powyżej normy: może być związany z zwyrodnieniem wielotorbielowatym nerek i ze spadkiem utlenowania krwi. - Wynik poniżej normy: występuje w przewlekłej mocznicy.

19. TIBC, inaczej całkowita zdolność wiązania żelaza. Z jego pomocą ocenia się wewnątrzustrojową gospodarkę żelaza. Norma dla obu płci: 54,7-76,8 µmol/l albo 306-429 µg/dl. - Wynik powyżej normy: występuje podczas ciąży, w niedoborach żelaza, w efekcie utraty krwi a także podczas zażywania estrogenów. - Wynik poniżej normy: występuje w chorobach przewlekłych, a także w zespole nerczycowym, nowotworach, mocznicy.