Październik w ogrodzie: Kolorowe liście i owoce w jesiennym ogrodzie

Owoce
Niektóre owoce opadają po pierwszych mrozach, ale są też takie, które pozostają na roślinie aż do wiosny, pod warunkiem że nie zostaną wcześniej zjedzone przez ptaki.

I to jest drugi powód, dla którego warto posadzić rośliny obficie owocujące – by szarą jesienią i zimą móc obserwować ptaki przylatujące do ogrodowej stołówki. Niektóre owoce możemy wykorzystać sami, na przykład pigwowca i rokitnika. Zawierają one dużo witamin (zwłaszcza C) i nadają się na przetwory.

Berberysy
Krzewy wysokości 1-3 m o gęstych, ciernistych koronach. W maju rozwijają się żółte kwiaty zebrane w wiszące grona. W drugiej połowie lata dojrzewają czerwone owoce, które długo utrzymują się na gałązkach. Jesienią liście przebarwiają się na czerwono, pomarańczowo lub żółto. Szczególnie efektowne są: berberys koreański, ottawski i Thunberga. Krzewy te mają bardzo małe wymagania glebowe, są odporne na suszę, mogą rosnąć w miejscach słonecznych lub w półcieniu.

Irgi
Krzewy o wzniesionym pokroju (80-150 cm wysokości) lub płożące (20-60 cm). Odznaczają się zdrowym wzrostem i ładnym ulistnieniem. Dobrze rosną w przeciętnej ziemi, w miejscach słonecznych lub lekko ocienionych. Dobrze też znoszą formowanie. Drobne białe kwiaty, które rozwijają się w maju, nie są szczególnie dekoracyjne.

Pod koniec lata dojrzewają kuliste koralowe owoce. Jesienią najładniej wyglądają irga Dielsa oraz irgi: pozioma, pomarszczona, rozkrzewiona i karłowa, ponieważ ich liście są czerwone i pomarańczowe. Dekoracyjne owoce ma także zimozielona irga Dammera 'Major' i częściowo zimozielona irga szwedzka 'Coral Beauty'.

Jarząb pospolity (jarzębina)
To niewielkie drzewo osiągające najwyżej 10 m wysokości może rosnąć nawet w małym ogrodzie. Uwagę przyciąga u schyłku lata, gdy dojrzewają kiście pomarańczowoczerwonych owoców, i jesienią, gdy liście przebarwiają się na żółto i pomarańczowo. Dobrze rośnie w słońcu i półcieniu, w przeciętnej ogrodowej glebie. Jest wytrzymała na suszę.

Godna polecenia jest odmiana 'Pendula' o malowniczym pokroju, ze zwieszającymi się do ziemi gałęziami. Owoce po przemrożeniu nadają się na przetwory (na przykład duszone jako dodatek do mięs).

Przeczytaj koniecznie: Październik w ogrodzie: Barwy jesieni - kwiaty, rośliny dekoracyjne

Ognik szkarłatny
Krzew wysokości 2-3 m. Ma błyszczące ciemnozielone liście, które w łagodne zimy pozostają na pędach, a w mroźne zwykle opadają. W maju rozwijają się białe kwiaty, jednak krzew najładniejszy staje się latem, gdy dojrzewają jaskrawo-pomarańczowe owoce (u odmiany 'Soleil d’Or' są intensywnie żółte). Owoce pozostają na roślinie przez całą zimę. Ognik dobrze rośnie w słońcu i w półcieniu, w przeciętnej, jednak niezbyt suchej glebie. Może przemarzać, ale wiosną łatwo odrasta.

Rokitnik wąskolistny
Krzew lub drzewo o malowniczej koronie wysokości 3-5 m. Latem ozdobą są liście o nietypowym srebrnoszarym zabarwieniu, jesienią – cierpkie pomarańczowe owoce. Zawierają one dużo witamin i mikroelementów, są doskonałe na soki, galaretki i dżemy (w celach produkcyjnych wielkoowocowe odmiany rokitnika uprawiane są między innymi w Rosji, Chinach, Finlandii i Estonii). Rokitnik wąskolistny ma bardzo małe wymagania – rośnie nawet na suchych piaskach, bywa wykorzystywany do umacniania nadmorskich wydm. Dobrze się czuje w słońcu i w półcieniu.

Liście
U wielu roślin, zwłaszcza drzew i krzewów, przybierają jesienią kolory ognia. Dzieje się tak, ponieważ zielony barwnik chlorofil ulega rozkładowi na proste związki, które są transportowane w głąb rośliny. W ten sposób odzyskuje ona cenne substancje odżywcze. Liście robią się żółte, pomarańczowe i czerwone, gdyż widoczne stają się inne barwniki.

Przebarwianie się roślin zależy od pogody i nie co roku jest równie intensywne. Najładniejsze kolory powstają wtedy, kiedy w drugiej połowie lata nie było suszy, a jesień jest ciepła, słoneczna, sucha i długa. I odwrotnie – gdy lato było suche, a po nim przyszły długotrwałe deszcze, nie ma co liczyć na piękną złotą jesień.

Parocja perska ("żelazne drzewo")
Jest to krzew lub malownicze drzewo wysokości 6-10 m o rozłożystej koronie i zwykle wielu pniach. Rośnie bardzo wolno, więc można ją sadzić nawet w niewielkich ogrodach. Skórzaste liście wiosną mają interesującą różowawą barwę, później stają się ciemnozielone, by jesienią przybrać wszystkie barwy ognia (najładniejsze w miejscach dobrze nasłonecznionych). Do prawidłowego wzrostu wystarczy jej przeciętna gleba. Kora podobnie jak u platanów łuszczy się barwnymi płatami.

Hortensja dębolistna
Rozłożysty krzew wysokości 1,5 m. Ma oryginalne duże liście kształtem przypominające liście dębu czerwonego. Jesienią przebarwiają się one na czerwonofioletowo i długo pozostają na pędach. Latem rozwijają się białe kwiaty, które są dekoracyjne także po zaschnięciu.

Krzew najlepiej rośnie w żyznej, wilgotnej i lekko kwaśnej ziemi. Lubi rozproszone światło. W ostre zimy może przemarzać, dlatego należy go sadzić w zacisznych miejscach, a przed nadejściem mrozu okryć na przykład słomianą matą.

Klony
Są to drzewa okazałe, jednak znanych jest też wiele niskich odmian, które nie przekraczają kilku metrów wysokości, nadają się więc nawet do małych ogrodów. Jesienią, zależnie od gatunku, liście stają się czerwone, purpurowe, pomarańczowe i żółte. Drzewa te najlepiej rosną w próchnicznej, przepuszczalnej i niezbyt suchej glebie, w słońcu i lekkim cieniu. Niektóre dobrze znoszą przycinanie i nadają się na żywopłoty, na przykład klon polny, ginnala, tatarski.

Sumak octowiec
Drzewo wysokości najwyżej 6 m o malowniczej, rozłożystej koronie. Należy do najpiękniej przebarwiających się roślin. Pierzaste liście długości do 50 cm jesienią stają się jaskrawo czerwone, pomarańczowe i żółte. Ozdobą są także brunatnoczerwone owocostany, które wyrastają na końcach pędów.

Ma bardzo małe wymagania, dobrze rośnie nawet w piaszczystej glebie, jest wytrzymały na brak wody. Wokół drzewa lepiej nie przekopywać ziemi, bo ze zranionych korzeni wyrastają liczne pędy, które mogą zagłuszyć posadzone obok rośliny.

Winorośl japońska
Pnącze dorastające do 10 m wysokości. Ze względu na silny wzrost jest polecana przede wszystkim do dużych ogrodów. Duże (średnicy 30 cm) prawie okrągłe liście jesienią przybierają niezwykły kolor – szkarłatny (jest on bardziej intensywny na glebach mniej żyznych).

Winorośl japońska ma małe wymagania siedliskowe. Dobrze rośnie w każdej glebie, w słońcu i półcieniu. Wspina się za pomocą pędów czepnych, którymi owija się wokół podpory (ze względu na dużą masę rośliny powinna ona być solidna).

Czytaj więcej na