POChP - przewlekła obturacyjna choroba płuc

POChP charakteryzuje się postępującym i z reguły nieodwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Oddech, czyli czynność wykonywana przez zdrowych ludzi automatycznie, staje się coraz trudniejszy. A chory ma wrażenie, że za chwilę może się udusić. I, jeśli w porę nie rozpocznie leczenia, faktycznie może do tego dojść.

Palacze lekceważą objawy

Ograniczenie przepływu powietrza następuje na skutek zwężenia oskrzeli i zniszczenia miąższu płucnego. Najczęściej chorują osoby około 40. roku życia. Pierwszymi i zazwyczaj bagatelizowanymi objawami są kaszel i trudności z oddychaniem. A ponieważ główną przyczyną schorzenia jest palenie papierosów, palacze zwykle lekceważą te symptomy, uważając je za coś oczywistego.

W początkach choroby duszności mogą się pojawiać sporadycznie podczas wzmożonego wysiłku fizycznego. Potem częstotliwość występowania duszności zwiększa się.

Innym niepokojącym objawem jest głośny świszczący oddech, nasilający się np. podczas wchodzenia po schodach. W miarę rozwoju POChP może pojawić się niewydolność serca, co w połączeniu z postępującą niewydolnością oddechową często prowadzi do śmierci.

Niestety, zwykle dopiero ostra niewydolność płuc i serca skłania chorego do wizyty u lekarza. A wtedy na pomoc może być już za późno.

Kto choruje na POChP

Nie tylko palacze chorują na POChP. Do czynników ryzyka zalicza się pracę w miejscu o dużym zapyleniu, zadymieniu lub w środowisku o zwiększonym stężeniu dwutlenku siarki lub pyłów w powietrzu. Wpływ na wystą-pienie choroby może też mieć zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach słabo wentylowanych, wywoływane np. spalaniem drewna w kuchniach opalanych właśnie tego rodzaju materiałem. Nie bez znaczenia są tak-że uwarunkowania genetyczne i częste infekcje dróg oddechowych.

Najważniejsza spirometria

Rozpoznanie choroby to przede wszystkim dokładny wywiad z pacjentem - ustalenie, czy i jak pali, czy jest narażony na bierne palenie lub na działanie innych szkodliwych czynników. Jednak najważniejsze w diagnostyce POChP są badania spirometryczne, czyli badanie czynnościowe układu oddechowego. Polega ono na nabraniu dużo powietrza, a następnie wypuszczeniu go z całej siły do jednorazowego ustnika urządzenia analizującego wypływające powietrze. Manewr ten należy powtórzyć. W ten sposób bada się pojemność płuc oraz przepływ powietrza przez każdą partię dużych, średnich i małych oskrzeli. Na tej podstawie można się zorientować, czy u pacjenta jest wszystko w porządku, czy może doszło do zaburzeń oddychania.

W celu wykluczenia innych chorób czasami zaleca się rentgen klatki piersiowej.

Leczenie głównie objawowe

Leczenie POChP ma charakter wyłącznie objawowy. Jest to bowiem choroba nieuleczalna. Wszelkie działania lekarskie mają na celu spowolnienie procesu chorobowego oraz poprawę komfortu życia pacjenta.

Skuteczna terapia nie jest możliwa bez rzucenia palenia i odseparowania się od czynników drażniących układ oddechowy. Dopiero potem można zastosować lekarstwa. Spełnienie tych warunków w połączeniu z dobrze dobraną farmakoterapią może dać pacjentowi cierpiącemu na przewlekłe obturacyjne zapalenie płuc naprawdę duże szanse na powstrzymanie postępu choroby. W bardzo ciężkich przypadkach niezbędne jest leczenie tlenem (tlenoterapia). Istotnym elementem terapii jest również regularny trening fizyczny ustalony indywidualnie przez lekarza. Rehabilitacja polegająca na odpowiednio dobranej aktywności fizycznej jest bowiem bardzo ważna. Ale formą rehabilitacji może być również np. chodzenie dookoła domu, fitness, jazda na rowerze - w zależności od etapu rozwoju POChP.

W celu zminimalizowania ryzyka rozwoju choroby powinno się wykonywać coroczne badania spirometryczne. Dotyczy to zwłaszcza palaczy po 40. roku życia lub tych, którzy mają częsty kontakt z kurzem, pyłem czy różnego rodzaju gazami.

Terapia skojarzona na lepszych zasadach

Obecnie dostępne leki - kortkosteroidy i leki złożone zawierające kortykosteroidy i długo działające b2-mimetyki - pozwalają na osiągnięcie znacznej poprawy stanu zdrowia chorych na POChP. Z uwagi na nowe zasady refundacji i odpłatności od tego roku chorzy mają lepszy dostęp do nowoczesnej terapii skojarzonej. Za popularny lek Seretide DYSK (60 dawek) zapłacą tylko 3,20 zł. Tyle samo będzie ich kosztować Seretide Aerozol 50 (120 dawek).

Płk dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, z-ca komendanta CSK MON WIM w Warszawie, prezes Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP

- Podstawą efektywnego leczenia POChP jest dobra edukacja pacjentów. Przekonaliśmy się o tym podczas Dnia Spirometrii organizowanego w zeszłym roku. Marzy nam się, aby przy okazji Światowego Dnia Chorych, który przypada w lutym, spirometria została włączona do listy badań, które lekarz musi wykonać, gdy analizuje pacjenta pod kątem medycyny pracy. Dlatego w tym roku znów będziemy organizować Dzień Spirometrii.