Polipy - czym są? Gdzie się rozwijają polipy, jak je leczyć?

Czym są POLIPY?

Polipy to zazwyczaj łagodne, nienowotworowe zmiany. Niektóre systematycznie się rozrastają, inne powstają i po pewnym czasie znikają. Jednak nie wolno ich lekceważyć, ponieważ niektóre rodzaje polipów mają skłonność do złośliwienia.

Są dwa podstawowe rodzaje polipów - uszypułowane i nieuszypułowane. Polip uszypułowany można porównać do guzika na nóżce i ten rodzaj zmian najczęściej występuje. Polip bez szypuły to guzowata narośl na powierzchni błony śluzowej. Oba rodzaje polipów mogą rozwinąć się w niemal każdym miejscu naszego ciała. Najczęściej jednak pojawiają się na błonie śluzowej nosa, przełyku, w zatokach szczękowych, na strunach głosowych, w krtani, niekiedy w uchu.

Kolonizują również jelito grube oraz u kobiet macicę i szyjkę macicy. Rzadziej rozwijają się w żołądku i jelicie cienkim. Niektóre osoby dziedziczą skłonność do tworzenia się polipów. Ich występowanie jest wtedy związane z chorobami, które określa się jako rodzinną polipowatość gruczolakowatą. Mnogie polipy (często ponad 100) pojawiają się w jelicie grubym i – jeśli nie są leczone – zwykle po 20 latach przekształcają się w zmiany nowotworowe jelita grubego.

U podłoża powstawania polipów mogą leżeć również zaburzenia rozwojowe, które są następstwem chorób uwarunkowanych genetycznie, np. zespołu Gorlina – rzadkiej genetycznie uwarunkowanej choroby układu wydzielania wewnętrznego. Osoby rodzinnie obarczone skłonnością do występowania polipów powinny być pod szczególną opieką gastrologa. Niekiedy wystarcza usunięcie samych polipów z jelita. Innym razem konieczne jest usunięcie narządu, w którym powstały. Na szczęście są to sytuacje dość rzadkie, a większość polipów ma łagodną postać.

POLIPY: w nosie i w krtani

Osoby, które mają polipy stale mają katar i niedrożny (zatkany) nos, co utrudnia swobodne oddychanie oraz odróżnianie zapachów. Niektóre osoby mogą całkowicie utracić węch. Zdarza się także, że z powodu polipów dochodzi do zmiany barwy głosu. Jest on mało dźwięczny i niski. Polipy nosa rozwijają się często u osób cierpiących z powodu astmy oskrzelowej lub nadwrażliwości na salicylany (kwas acetylosalicylowy). Zazwyczaj są usytuowane przy ujściu zatok do nosa i w miarę rozrastania się prowadzą do deformacji nosa.

Nie ma skutecznego sposobu farmakologicznego leczenia polipów nosa. Trzeba je usunąć operacyjnie. Zwykle robi się to przy użyciu endoskopu. To polipektomia endoskopowa.

Na polipy krtani najczęściej narażone są osoby pracujące głosem – śpiewacy, nauczyciele oraz nałogowi palacze tytoniu. Polipy umiejscowione w krtani mogą być powodem duszności oraz nie mijającej chrypy. Niezależnie od rodzaju i wielkości polipów znajdujących się w krtani wszystkie należy usunąć chirurgicznie, ponieważ mają tendencję do złośliwienia. Zabieg przeprowadza się endoskopowo.

Polipy: żołądka i jelit

Często polipy żołądka i jelit nie dają żadnych dolegliwości, chociaż bywa też, że są przyczyną krwawienia z odbytu. Ale objawem nie charakterystycznym mogą by ichć także bóle i kurcze w dole brzucha. Kobiety porównują je do bólu występującego przed miesiączką, a panowie do tych odczuwanych przy zapaleniu pęcherza.

Polipy w jelicie grubym wykrywa się przypadkowo przy radiologicznym badaniu przewodu pokarmowego, ale zwykle podczas kolonoskopii. Ponieważ polipy w jelicie grubym dość łatwo ulegają zezłośliwieniu, należy je usunąć. Jeśli nie są zbyt duże można to zrobić w czasie kolonoskopii. Większe muszą być usuwane chirurgicznie. Usunięte z jelita polipy zawsze poddaje się badaniom histopatologicznym, aby wiedzieć czy nie zawierały komórek nowotworowych. Osoba, która miała usunięte polipy z jelita grubego powinna co 2-3 lata wykonywać kolonoskopię i przestrzegać diety – unikać konserwantów, wybierać produkty bogate w błonnik, pić dużo wody oraz ograniczyć spożycie czerwonego mięsa.

Polipy w żołądku znajdowane są podczas gastroskopii zarówno u kobiet, jak i mężczyzn po 60. roku życia. Rzadko są przyczyną krwawień z przewodu pokarmowego, wymiotów czy bólu brzucha. Rozwijają się u osób, które unikają warzyw, owoców i jedzą tłusto. Polipom towarzyszą zmiany zapalne, choroba wrzodowa żołądka oraz zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Usuwa się chirurgicznie, bo mają skłonność do przekształcenia się w nowotwory.

W jelicie cienkim rozwijają się dwa typy polipów – drzewkowe i cewkowe. Z tych pierwszych może się rozwinąć rak. Polipy jelita cienkiego często współistnieją z rakiem jelita grubego. Objawem choroby są krwawienia z przewodu pokarmowego oraz ból spowodowany niedrożnością jelita. Polipy wzrastające w dwunastnicy, blokują odpływ żółci z dróg żółciowych, co prowadzi do żółtaczki. Usuwa się je chirurgicznie.

POLIPY: zagrożenie dla kobiet

Polipy rozwijające się w narządach rodnych kobiety to nie to samo, co mięśniaki. Zwykle są pojedyncze i mają wielkość wiśni. Sprzyjają im zaburzenia hormonalne, a głównie nadmiar estrogenów. Duże znaczenie ma ich usytuowanie, ponieważ od tego zależy rodzaj kuracji.

Są dwa typy kobiecych polipów. W szyjce macicy rozwijają się tzw. polipy szyjkowe, które można wykryć podczas badania ginekologicznego. Polipy rozwijające się wewnątrz macicy to polipy endometrialne. Częściej mają je panie w okresie menopauzy. Można je wykryć tylko podczas USG przezpochwowego.

Większość polipów nie daje żadnych dolegliwości. Gdy rozrosną się występuje plamienie i krwawie między miesiączkami, krwawienia po stosunku, a także przedłużające się miesiączki. Polipy często utrudniają zajście w ciążę lub są powodem poronień.

Leczenie polipów macicy rozpoczyna się od kilkumiesięcznej kuracji hormonalnej. Jeżeli nie da ona dobrych rezultatów, lekarz może zaproponować wyłyżeczkowanie lub bardziej nowoczesny zabieg histeroskopię. Łyżeczkowanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, a uzyskany materiał bada się na obecność komórek nowotworowych. Po zabiegu trzeba leżeć i przez kilka dni oszczędzać się. Histeroskopia pozwala usunąć polipy zaraz po badaniu diagnostycznym. Jeżeli polipy zawierają komórki nowotworowe, konieczna jest histerektomia, czyli usunięcie macicy.