Pracownik na chorobowym

Pracownik, który zamiast pracować choruje, przysparza właścicielowi firmy kłopotu. Kolejno dostarczane zwolnienia sprawiają, że pojawia się konieczność zatrudnienia kogoś, kto przejmie obowiązki chorego pracownika. Ale na jak długo? Przebieg choroby trudno przewidzieć, może się więc okazać, że z upływem terminu zaświadczenia, zamiast pracownika do firmy dotrze kolejne zwolnienie.

Wyjątki od reguły

Zgodnie z prawem pracy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika, pod warunkiem jednak że upłynął okres uprawniający do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Jeśli taki okres (różny w zależności od stażu pracownika) nie upłynął, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, który usprawiedliwił swoją nieobecność, dostarczając stosowne zaświadczenie lekarskie (czyli zwolnienie). Wyjątkami są przypadki:

- ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika,

- likwidacji pracodawcy,

- zwolnień grupowych.

Nie stosuje się wtedy ani przepisu o konieczności upłynięcia okresu uprawniającego do rozwiązania umowy o pracę, ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem takiej umowy.

Kiedy można zwolnić chorego

W zależności od tego, od jak dawna pracownik jest zatrudniony, różny jest okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

-W przypadku pracownika zatrudnionego krócej niż 6 miesięcy:

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli spowodowana chorobą niezdolność pracownika do pracy trwa dłużej niż 3 miesiące.

-W przypadku pracownika zatrudnionego co najmniej 6 miesięcy:

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli spowodowana chorobą niezdolność pracownika do pracy trwa dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu:

- wynagrodzenia chorobowego,

- zasiłku chorobowego,

- pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące.

W tym wypadku należy więc zsumować okres otrzymywania wynagrodzenia chorobowego, okres otrzymywania zasiłku chorobowego i trzymiesięczny okres otrzymywania świadczenia rehabilitacyjnego.

- Gdy podwładny jest niezdolny do pracy na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej:

Pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia bez względu na okres zatrudnienia pracownika, przy spełnieniu takiego samego warunku, jak w przypadku pracownika zatrudnionego co najmniej 6 miesięcy (pkt 2).

Uwaga! Staż pracy brany pod uwagę przy ustalaniu warunków, pod jakimi można zwolnić pracownika przebywającego na zwolnieniu, to staż tylko u tego pracodawcy, który zwalnia.

Wielkie Ryzyko łamiących prawo

Nie warto bez wypowiedzenia rozwiązywać umów o pracę z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu ich w tym trybie.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem wspomnianych przepisów, przysługuje:

- roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach,

- roszczenie o odszkodowanie.

O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Uwaga! Na zwrócenie się do sądu o odszkodowanie lub o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracownik ma 14 dni od momentu otrzymania pisma o rozwiązaniu stosunku pracy.

W razie przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach zwolnionemu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy - nie większe jednak niż za 3 miesiące i nie mniejsze niż za 1 miesiąc. Co do wysokości odszkodowania, jest ono równe wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jednak w wypadku rozwiązania umowy o pracę zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej pracy, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego miała trwać umowa. Wysokość ta nie może być większa niż wynagrodzenie za trzy miesiące.

Jeśli zwolniony pracownik spełni określone warunki, pracodawca, który go zwolnił, może go zatrudnić ponownie. Jednak pracownik musi po ustaniu choroby niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o swojej chęci powrotu do pracy i musi to nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od daty rozwiązania umowy.

Szefie, Masz prawo do kontroli

Pracodawca ma obowiązek sprawdzenia, czy zwolnienie lekarskie dostarczone przez pracownika jest właściwie wypełnione i czy nie zostało sfałszowane.

Natomiast prawo do kontroli wykorzystywania przez pracownika zwolnienia lekarskiego ma tylko wówczas, kiedy wypłaca pracownikowi zasiłek chorobowy.

Wynagrodzenie na zwolnieniu

Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest wyłącznie ze środków zakładu pracy. Pracownikowi, który nie ukończył 50 lat, pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe przez okres 33 dni nieobecności w pracy z powodu choroby w danym roku kalendarzowym. Pracownikowi po 50. roku życia pracodawca - przez okres 14 dni nieobecności w pracy z powodu choroby w danym roku kalendarzowym. Okres 33 lub 14 dni niezdolności do pracy ustala się przez zsumowanie okresów niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

Za niektóre okresy niezdolności do pracy pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia chorobowego. Są to okresy, w których:

- choroba pracownika przypadła w czasie urlopu bezpłatnego, macierzyńskiego lub wychowawczego,

- poświadczające niezdolność do pracy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane,

- pracownik nie dostarczył zwolnienia lekarskiego,

- mimo zwolnienia lekarskiego wykonywał pracę zarobkową lub wykorzystywał zwolnienie w sposób niezgodny z jego celem (np. wyjechał na wczasy),

- został odsunięty od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, ale nie podjął proponowanej mu przez pracodawcę innej (odpowiadającej jego kwalifikacjom lub wymagającej przeszkolenia) pracy niezabronionej takim osobom,

- niezdolność pracownika do pracy została spowodowana umyślnym przestępstwem lub wykroczeniem potwierdzonymi prawomocnym orzeczeniem sądu,

- niezdolność ta została spowodowana nadużyciem alkoholu, przy czym nie minął okres pierwszych 5 dni choroby.

Co do zasiłku chorobowego firma wypłaca go tylko w wypadkach, kiedy stan zatrudnionych pracowników podlegających ubezpieczeniu chorobowemu na dzień 30 listopada roku poprzedniego wynosi powyżej 20 osób. Gdy w tym dniu zatrudniałeś 20 osób lub mniej, obowiązek wypłaty zasiłku przejmuje ZUS.

Pracownik, który zamiast pracować choruje, przysparza właścicielowi firmy kłopotu. Kolejno dostarczane zwolnienia sprawiają, że pojawia się konieczność zatrudnienia kogoś, kto przejmie obowiązki chorego pracownika. Ale na jak długo? Przebieg choroby trudno przewidzieć, może się więc okazać, że z upływem terminu zaświadczenia, zamiast pracownika do firmy dotrze kolejne zwolnienie.

Wyjątki od reguły

Zgodnie z prawem pracy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika, pod warunkiem jednak że upłynął okres uprawniający do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Jeśli taki okres (różny w zależności od stażu pracownika) nie upłynął, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, który usprawiedliwił swoją nieobecność, dostarczając stosowne zaświadczenie lekarskie (czyli zwolnienie). Wyjątkami są przypadki:

- ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika,

- likwidacji pracodawcy,

- zwolnień grupowych.

Nie stosuje się wtedy ani przepisu o konieczności upłynięcia okresu uprawniającego do rozwiązania umowy o pracę, ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem takiej umowy.

Kiedy można zwolnić chorego

W zależności od tego, od jak dawna pracownik jest zatrudniony, różny jest okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

-W przypadku pracownika zatrudnionego krócej niż 6 miesięcy:

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli spowodowana chorobą niezdolność pracownika do pracy trwa dłużej niż 3 miesiące.

-W przypadku pracownika zatrudnionego co najmniej 6 miesięcy:

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli spowodowana chorobą niezdolność pracownika do pracy trwa dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu:

- wynagrodzenia chorobowego,

- zasiłku chorobowego,

- pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące.

W tym wypadku należy więc zsumować okres otrzymywania wynagrodzenia chorobowego, okres otrzymywania zasiłku chorobowego i trzymiesięczny okres otrzymywania świadczenia rehabilitacyjnego.

- Gdy podwładny jest niezdolny do pracy na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej:

Pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia bez względu na okres zatrudnienia pracownika, przy spełnieniu takiego samego warunku, jak w przypadku pracownika zatrudnionego co najmniej 6 miesięcy (pkt 2).

Uwaga! Staż pracy brany pod uwagę przy ustalaniu warunków, pod jakimi można zwolnić pracownika przebywającego na zwolnieniu, to staż tylko u tego pracodawcy, który zwalnia.

Wielkie Ryzyko łamiących prawo

Nie warto bez wypowiedzenia rozwiązywać umów o pracę z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu ich w tym trybie.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem wspomnianych przepisów, przysługuje:

- roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach,

- roszczenie o odszkodowanie.

O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Uwaga! Na zwrócenie się do sądu o odszkodowanie lub o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracownik ma 14 dni od momentu otrzymania pisma o rozwiązaniu stosunku pracy.

W razie przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach zwolnionemu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy - nie większe jednak niż za 3 miesiące i nie mniejsze niż za 1 miesiąc. Co do wysokości odszkodowania, jest ono równe wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jednak w wypadku rozwiązania umowy o pracę zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej pracy, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego miała trwać umowa. Wysokość ta nie może być większa niż wynagrodzenie za trzy miesiące.

Jeśli zwolniony pracownik spełni określone warunki, pracodawca, który go zwolnił, może go zatrudnić ponownie. Jednak pracownik musi po ustaniu choroby niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o swojej chęci powrotu do pracy i musi to nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od daty rozwiązania umowy.

Szefie, Masz prawo do kontroli

Pracodawca ma obowiązek sprawdzenia, czy zwolnienie lekarskie dostarczone przez pracownika jest właściwie wypełnione i czy nie zostało sfałszowane.

Natomiast prawo do kontroli wykorzystywania przez pracownika zwolnienia lekarskiego ma tylko wówczas, kiedy wypłaca pracownikowi zasiłek chorobowy.

Wynagrodzenie na zwolnieniu

Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest wyłącznie ze środków zakładu pracy. Pracownikowi, który nie ukończył 50 lat, pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe przez okres 33 dni nieobecności w pracy z powodu choroby w danym roku kalendarzowym. Pracownikowi po 50. roku życia pracodawca - przez okres 14 dni nieobecności w pracy z powodu choroby w danym roku kalendarzowym. Okres 33 lub 14 dni niezdolności do pracy ustala się przez zsumowanie okresów niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

Za niektóre okresy niezdolności do pracy pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia chorobowego. Są to okresy, w których:

- choroba pracownika przypadła w czasie urlopu bezpłatnego, macierzyńskiego lub wychowawczego,

- poświadczające niezdolność do pracy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane,

- pracownik nie dostarczył zwolnienia lekarskiego,

- mimo zwolnienia lekarskiego wykonywał pracę zarobkową lub wykorzystywał zwolnienie w sposób niezgodny z jego celem (np. wyjechał na wczasy),

- został odsunięty od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, ale nie podjął proponowanej mu przez pracodawcę innej (odpowiadającej jego kwalifikacjom lub wymagającej przeszkolenia) pracy niezabronionej takim osobom,

- niezdolność pracownika do pracy została spowodowana umyślnym przestępstwem lub wykroczeniem potwierdzonymi prawomocnym orzeczeniem sądu,

- niezdolność ta została spowodowana nadużyciem alkoholu, przy czym nie minął okres pierwszych 5 dni choroby.

Co do zasiłku chorobowego firma wypłaca go tylko w wypadkach, kiedy stan zatrudnionych pracowników podlegających ubezpieczeniu chorobowemu na dzień 30 listopada roku poprzedniego wynosi powyżej 20 osób. Gdy w tym dniu zatrudniałeś 20 osób lub mniej, obowiązek wypłaty zasiłku przejmuje ZUS.