Przepisy na regionalne potrawy wigilijne

Kaszuby

Na wigilijnych stołach królują ryby. Podaje się także zabielaną zupę zwaną brzadem zrobioną z suszonych owoców i ziemniaków oraz zupę rybną ze śledzi.

* Śledzie po kaszubsku

Składniki: 1/2 kg śledzi solonych, 1 kg cebuli, koncentrat pomidorowy, 10 śliwek suszonych, garść namoczonych rodzynek, pieprz, sól, majeranek, mleko, olej.

Sposób przygotowania: Śledzie moczyć w mleku przez kilka godzin. Olej rozgrzać na patelni, dodać pokrojoną w pióra cebulę i zeszklić. Dorzucić śliwki oraz rodzynki i smażyć ok. 10 min. Na koniec dodać koncentrat pomidorowy, majeranek, pieprz i dokładnie wymieszać. Smażyć jeszcze około 5-10 min. Całość wkładać do dużego słoika warstwami - cebula, śledzie, cebula. Odstawić do lodówki, najlepiej na 24 godziny.

Wielkopolska

Wśród tradycyjnych potraw znalazły się: karp w sosie piernikowym, kapusta z grochem lub grzybami, kompot z suszonych owoców oraz makiełki.

* Makiełki

Składniki: 50 dag maku, 30 dag bakalii (rodzynki, migdały, orzechy, skórka pomarańczowa, rodzynki, morele, figi, suszone śliwki, daktyle), 30 dag masła, 3 jajka, 5 czerstwych kajzerek, otarta skórka z cytryny, 3 łyżki miodu, 0,5 l mleka, cukier, bakalie do dekoracji.

Sposób przygotowania:

Dokładnie wypłukać mak z wszelkich drobinek i odsączyć na sicie. Następnie przełożyć mak do zimnej wody, odstawić do namoczenia na około dobę. Sparzyć, odsączyć i trzykrotnie zmielić mak w maszynce do mięsa. Bakalie drobno posiekać. Roztopić masło i jeszcze gorące wlać do maku. Dodać żółtka, posiekane bakalie, miód oraz skórkę z cytryny. Dodać cukier do smaku i wszystko razem wymieszać. Bułki pokroić na małe kawałki, a następnie zalać ciepłym, ale nie gorącym mlekiem. Gdy zmiękną, dodać do maku. Z białek ubić pianę i delikatnie wymieszać z masą makową. Przełożyć do miski, włożyć na jakiś czas do lodówki. Zimne makiełki wyłożyć na talerz, udekorować orzechami, figami, daktylami.

Śląsk

Typową potrawą wigilijną była na Śląsku siemieniotka, teraz częściej podaje się zupę migdałową lub moczkę, zrobioną z pierników i bakalii. Popularne są też postne gołąbki z kaszy perłowej i grzybów

* Zupa migdałowa

Składniki: 15 dag migdałów, 2 l mleka, 4 łyżki cukru, 1 filiżanka ryżu.

Sposób przygotowania:

Migdały sparzyć wrzątkiem, obrać ze skórki, wysuszyć i przepuścić przez maszynkę. Mleko zagotować z cukrem. Ryż ugotować na sypko. Do gorącego mleka dodać migdały i gotować dalej na bardzo małym ogniu przez około 15 minut. Do wazy włożyć ugotowany ryż i zalać zupą.

Mazowsze

Mazowiecka Wigilia to śledzie, karp w wielu postaciach, zupa grzybowa, barszcz czerwony z uszkami i kłosy, czyli kluski z makiem.

* Zupa grzybowa z kwasem z kiszonej kapusty

Składniki: 1 l kwasu z kapusty, 5 l wody, 25 dag suszonych grzybów, garść kapusty kiszonej, 1 cebula, kilka listków laurowych, kilka kulek ziela angielskiego, 0,5 l śmietany, 1 łyżka mąki, sól, pieprz.

Sposób przygotowania:

Grzyby moczyć przez noc w wodzie, dokładnie opłukać. Pokroić w paseczki i gotować w kwasie z kapusty wymieszanym z wodą. Dodać kapustę kiszoną, listek laurowy, ziele angielskie, sól, pieprz i podpieczoną na ogniu cebulę. Gotować ok. 45 min. Zabielić kwaśną śmietaną, rozczynioną z gorącą zupą i jedną łyżką mąki.

Podlasie

Główną potrawą jest kutia. Podaje się też kulebiak i wareniki - półkoliste pierogi na słodko lub na słono czy kulebiak z nadzieniem z kapusty i grzybów.

* Kulebiak

Składniki:

Ciasto: 2,5 szklanki mąki, 10 g drożdży, 1 łyżka oleju, 1/3 szklanki mleka, ½ szklanki wody, 2 łyżeczki soli, 1 łyżeczka cukru, ćwierć kostki masła, 1 jajko.

Farsz: 2 cebule, 20 dag kapusty, 10 g grzybów suszonych, namoczonych w wodzie, ząbek czosnku.

Sposób przygotowania:

Farsz: kapustę włożyć do sita i przepłukać pod bieżącą wodą. Gotować z pokrojonymi grzybami w wodzie, w której się wcześniej moczyły. Przesmażyć pokrojoną w kostkę cebulę i posiekany czosnek. Dodać do kapusty i doprawić solą oraz pieprzem, wymieszać.

Kulebiak: zrobić rozczyn drożdży z mlekiem, wodą z cukrem, solą i olejem. Odstawić w ciepłe miejsce. Po 30 min zagnieść ciasto i ponownie odstawić. Gdy ciasto wyrośnie, rozwałkować je na prostokąt i smarować rozpuszczonym masłem. Układać na nim kapustę (3 cm na brzegach pozostawić wolne). Całość zrolować. Odstawić do wyrośnięcia. Smarować roztrzepanym jajkiem i wstawić do piekarnika nagrzanego do 140 st. C, piec ok. 30 min.

Podhale

Wigilijną zupą jest postna kwaśnica lub barszcz z kwaszonych buraków z fasolą. Na stole znajdą się też potrawy z ziemniaków, sera i z kapusty, popularne są moskole czyli placki pieczone na blasze.

* Moskole

Składniki: 1 kg ugotowanych ziemniaków, 1 szklanka kefiru lub maślanki, 2 szklanki mąki pszennej, 1 płaska łyżka soli, 100 g masła, 4 ząbki czosnku, szczypta soli.

Sposób przygotowania:

Do ugotowanych i zmielonych ziemniaków dodać kefir lub maślankę, sól oraz tyle mąki, aby dało się zagnieść ciasto. Ciasto rozwałkować na placek grubości 1 cm i wyciąć owalne moskole. Delikatnie oprószyć je mąką i najlepiej piec na brzegu gorącej blachy pieca kuchennego. Placuszki można także usmażyć na patelni.

Podkarpacie

Jako pierwsze danie podawany jest barszcz z uszkami, a druga jest kapusta z grochem. Jada się także potrawy z kaszy, na przykład gołąbki nadziewane kaszą czy kaszę ze śliwkami.

* Kapusta z grochem

Składniki: 100 g grochu łuskanego, 600 g kapusty kiszonej, 2 cebule, liść laurowy, masło, kminek, sól, pieprz.

Sposób przygotowania:

Groch namoczyć na noc z kminkiem. Groch odcedzić i gotować w nowej wodzie aż się rozgotuje. Kapustę poszatkować. Jeśli jest zbyt kwaśna, opłukać wodą. Ugotować kapustę w drugim garnku, połączyć z ugotowanym grochem, dodać listek laurowy. Cebulę obrać, pokroić w kostkę i zeszklić na maśle, wlać do kapusty z grochem. Doprawić solą i pieprzem.

Lubelskie

Podaje się barszcz z uszkami, pierogi z kapustą, kutię i karpia po żydowsku Jedną z tradycyjnych potraw są pulpety z karpia w galarecie oraz wędzony karp.

* Pulpety z karpia

Składniki: 1,5 kg karpia, 1 marchew, 1 cebula, 1 pietruszka, kawałek pora, kawałek selera, 4 łyżki bułki tartej, 2 jajka, żelatyna, 2-3 liście laurowe, 4 kulki ziela angielskiego, 1/2 łyżeczki pieprzu czarnego, sól.

Sposób przygotowania:

Oczyszczonego karpia podzielić na kawałki i włożyć do garnka razem a warzywami, liśćmi laurowymi, ziarnami pieprzu i ziela angielskiego. Lekko posolić i zalać wodą, tak aby ryba i warzywa były lekko przykryte. Gotować całość do momentu, aż mięso ryby będzie z łatwością odchodziło od ości. Ugotowaną rybę przecedzić razem z warzywami przez gęste sito. Mięso oddzielić od ości i zemleć w maszynce do mielenia mięsa (warzywa odrzucić). Do mięsnej masy dodać jajka, bułkę tartą i przyprawy, dokładnie wyrobić. Z przygotowanej masy formować kulki, rękami lub dwoma łyżkami. Kulki rybne wrzucić na wrzącą wodę i gotować do momentu wypłynięcia na wierzch, następnie ułożyć w salaterce i udekorować ugotowaną marchewką. Z przecedzonego wywaru rybnego, odlać 1 szklankę płynu, podgrzać i rozpuścić w nim żelatynę (ilość żelatyny odpowiednia do zaleceń na opakowaniu). Rozpuszczoną żelatynę dodać do pozostałego wywaru, przyprawić solą i pieprzem, następnie zalać nią kulki rybne w salaterce.