Renesans oleju rzepakowego

Ponad dwadzieścia lat temu olej produkowany z rzepaku zyskał złą sławę. Jej przyczyną był kwas erukowy znaleziony w jego składzie, który przewyższał dopuszczalne normy. To właśnie wtedy zalecono stosowanie oliwy z oliwek jako najlepszej dla niego alternatywy.

- Jednak w efekcie innowacyjnych prac w latach 60-tych XX wieku udało się wyhodować rzepak bezerukowy „0", a następnie odmiany podwójnie ulepszone "00". To właśnie z nich jest obecnie produkowany olej rzepakowy, bogatszy niż oliwa z oliwek. – mówi Aleksander Szałajko, starszy specjalista ds. komunikacji z ZT „Bielmar", firmy produkującej olej rzepakowy „Beskidzki".

- Znany jako "oliwa Północy" lub "oliwa Europy Północnej" jest dobrym źródłem steroli roślinnych (które wspomagają nasz organizm w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi) oraz naturalnych antyoksydantów, takich jak polifenole, czy tokoferole potocznie nazywane witaminą E. – tłumaczy Dorota Osóbka, dietetyk, właścicielka Poradni Żywieniowej Food Line.

Największą jego zaletą jest rodzaj i ilość zawartych w nim kwasów tłuszczowych. Zawiera przede wszystkim jednonienasycone kwasy tłuszczowe, dzięki czemu świetnie nadaje się do smażenia, podobnie jak oliwa z oliwek, a w przeciwieństwie do olejów z innych roślin oleistych zalecanych do innych zastosowań kulinarnych. Prawie 60% zawartych w oleju rzepakowym kwasów tłuszczowych to jednonienasycony kwas oleinowy.
Dodatkowo olej ten spośród innych wyróżnia niska zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych, ocenianych jako najmniej korzystne dla naszego zdrowia. Olej rzepakowy zawiera ich ponad dwukrotnie mniej niż oliwa z oliwek.

- Znajdziemy w nim też cenne dla naszego zdrowia niezbędne nienasycone kwasy tłuszczone (NNKT): kwas linolowy – z grupy omega-6 oraz alfa-linolenowy – z grupy omega-3. Obu grup potrzebujemy do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednak nie potrafimy ich sami wytworzyć. Właśnie dlatego tak ważne jest dostarczanie ich w pożywieniu. Ale kluczowa jest tu nie tylko ilość, ale i właściwa proporcja między obiema grupami. Optymalny i zalecany w profilaktyce chorób serca i układu krążenia stosunek spożycia kwasów omega-6 do omega-3 wynosi 2:1 - tłumaczy Dorota Osóbka.

Właśnie takie proporcje w składzie kwasów tłuszczowych ma olej rzepakowy. Lepiej wypada tylko olej lniany, posiadający znacznie więcej omega-3 niż omega-6, jednak ten jest bardzo nietrwały i absolutnie nie nadaje się do smażenia czy pieczenia.

Warto zaznaczyć, że olej rzepakowy w zestawieniu z oliwą z oliwek jest od niej ponad dziesięć razy bogatszy w kwasy omega-3! Jest także naszym produktem lokalnym, a więc takim, który nasz organizm toleruje najlepiej.

- Mieszkańcy krajów Basenu Morza Śródziemnego częściej niż Polacy jedzą ryby i owoce morza, które są bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3. To dlatego oliwa z oliwek idealnie dopełnia ich dietę w kwasy tłuszczowe jednonienasycone. Polacy spożywają zdecydowanie mniej ryb i dlatego olej rzepakowy będzie dla zdrowia rodaków o wiele bardziej odpowiedni – mówi Dorota Osóbka.

Zdaniem dietetyk zdrowotne właściwości zawartych w oleju rzepakowym kwasów tłuszczowych omega-3 są liczne.

- Zmniejszają poziom triglicerydów i złego cholesterolu (LDL) we krwi, a podnoszą poziom dobrego cholesterolu (HDL), mają działanie przeciwzapalne, zmniejszają aktywność prozakrzepową krwi zapobiegając powstawaniu zakrzepów i zatorów, regulują pracę układu krwionośnego, zapobiegając chorobom serca. – wylicza Dorota Osóbka. – Jednocześnie wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i narządu wzroku oraz pozytywnie wpływają na skórę. Warto też dodać, że w wielu badaniach wykazano korzystną rolę kwasów omega-3 w profilaktyce chorób nowotworowych.

Sałatka z sosem na bazie oleju rzepakowego, idealna do potraw z grilla

Składniki:

1 sałata lodowa
2 pomidory
1 papryka żółta
1 ogórek
1 awokado
pęczek rzodkiewki
kiełki słonecznika
garść uprażonych płatków migdałowych

składnik na sos:

2 łyżki soku z cytryny
6 łyżek oleju rzepakowego „Beskidzki"
1 łyżeczka musztardy
1 łyżeczka miodu
1-2 ząbki wyciśniętego czosnku
szczypta soli i pieprzu

Sałatę porwij, pomidory pokrój w łódeczki, paprykę, ogórki i awokado w paski, a rzodkiewkę w cienkie plasterki. Wymieszaj składniki w misce, dodaj kiełki słonecznika. Posyp płatkami migdałowymi, które wcześniej upraż przez minutę na suchej patelni. W osobnym naczyniu połącz składniki na sos – olej, cytrynę, musztardę, czosnek, pieprz i sól. Polej sosem sałatkę. Będzie idealna do mięsa z grilla.