Reumatyzm. Atakuje niezależnie od pogody

Wszystkie schorzenia reumatyczne atakują układ ruchowy człowieka: kości i stawy. Skłonność do reumatyzmu nie zależy od klimatu, w którym mieszkamy, lub w którym przebywaliśmy jako dzieci. Z reumatyzmem przychodzimy na świat.

Mamy to w genach

Geny odziedziczone po rodzicach decydują o tym, czy będziemy mieli problemy ze stawami, czy nie. Istnieje grupa genów odpowiedzialna za tzw. reakcję autoimmunologiczną organizmu. Organizm mający takie geny w razie zetknięcia z wirusami lub bakteriami zaczyna walczyć z własnymi tkankami. Odbiera inwazję z zewnątrz jako bunt własnych tkanek, w tym wypadku stawów, i zaczyna je niszczyć. Skutkiem jest np. reumatoidalne zapalenie stawów. To właśnie z powodu niewłaściwej reakcji na inwazję z zewnątrz, wpływ na późniejsze kłopoty ze stawami (np. ich sztywność) może mieć niewyleczone zapalenie ucha czy gardła, które miało miejsce całe lata wcześniej. Tak właśnie atakuje reumatyzm: niespodziewanie i powoli, ale i nieubłaganie. O genetycznym podłożu reumatycznych kłopotów świadczy również fakt, że na dziesięciu ludzi cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów (tzw. gościec), aż dziewięć to kobiety. Za to na tzw. ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa) choruje aż siedmiokrotnie więcej mężczyzn niż kobiet.

Zwyrodnienia

Bardzo częstymi schorzeniami zaliczanymi do reumatycznych są zwyrodnienia. Dotyczą one stawów i kręgosłupa. Im człowiek jest starszy, tym chrząstki wyściełające stawy stają się coraz bardziej zniszczone i starte. Najbardziej narażone na niszczenie są największe stawy: w biodrach, w kolanach i w kręgosłupie. W tym ostatnim przypadku zwyrodnienie może pociągnąć za sobą wypadnięcie krążka międzykręgowego popularnie zwanego dyskiem. Choroby zwyrodnieniowe stawów nie wynikają z genetycznych pułapek. Najczęściej fundujemy je sobie sami. Sprzyja im otyłość. Ona dosłownie obciąża kości i stawy, a to na dłuższą metę jest ponad ich siły.

Leczyć? Koniecznie!

Reumatyzm jest jak dotąd nieuleczalny. To jednak nie znaczy, że nie należy go leczyć. Przeciwnie, nie można go lekceważyć, bo po pewnym czasie dotknięty nim człowiek staje się inwalidą. Ludzie ze zwyrodnieniami stawów mają czasem problem z podniesieniem widelca do ust, z uczesaniem włosów, nie mówiąc już o myciu pleców. Medycyna potrafi łagodzić i leczyć bóle reumatyczne i przedłużać sprawność stawów. Zajmuje się więc głównie objawami, ale potrafi także zatrzymać bieg choroby. Na razie nie ma jednak leków, które mogłyby odwrócić proces niszczenia, ale badania trwają.

Jak sobie pomóc

Chorzy na reumatyzm powinni stosować specjalną terapię ruchową pod kontrolą lekarza. Są to między innymi ćwiczenia (np. delikatne rozciąganie mięśni), masaże i leczenie ciepłem (termoterapia) i zimnem (krioterapia). W ten sposób można zapobiec sztywnieniu chorych stawów, które pociąga za sobą zaniki mięśni i wiotczenie wiązadeł. Uwaga! Zabiegi termo- i krioterapii wykonujemy za zaleceniem lekarza, który wystawi skierowanie.

Jak uniknąć

-Dbać o aktywność ruchową: pływając, biegając, jeżdżąc na rowerze,

-korzystać z wygodnych krzeseł i foteli, a siedząc nie napinać mięśni grzbietu,

-jeść zdrowo i kontrolować wagę,

-nie uprawiać sportów wyczynowych,

-nie dźwigać (zakupów, mebli, dzieci itp.),

-nosić torby z zakupami w obu rękach,

-nie dopuszczać do infekcji zatok i uszu lub próchnicy zębów,

-nie garbić się,

-spać na twardym materacu i płaskiej poduszce.

Najczęstsze choroby stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa:

Rozwija się po 50-60 roku życia i polega na postępującym niszczeniu lub zniekształcaniu stawów i trudnościach w ich funkcjonowaniu. Choroba dotyka duże stawy bioder i kolan, a także stawy rąk, stóp i kręgosłupa. Przebiega powoli, niszcząc i przesuwając krążki międzykręgowe – dyski. Ucisk na nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego powoduje przewlekłe bóle kręgosłupa lub rwę kulszową: lumbago. Ucisk na naczynia krwionośne biegnące w pobliżu odcinka szyjnego kręgosłupa wywołuje zawroty głowy.

Reumatoidalne zapalenie stawów: RZS

Dochodzi tu do przewlekłego stanu zapalnego stawów, które wywołuje obrzęk błony maziowej (zmniejszającej tarcie między stawem a kością) i uszkodzenie chrząstki stawowej. Z czasem w stawie pojawiają się zwłóknienia, zwapnienia oraz narośle, określane łącznie jako zmiany zwyrodnieniowe. Uszkodzenie stawu powoduje obrzęk i zwiększenie wrażliwości na dotyk. Najczęściej spotyka kobiety między 30 a 60 rokiem życia, może wystąpić nagle, lub rozwijać się latami. Jest uwarunkowane genetycznie: w płynie stawowym występują nieprawidłowe białka. Objawy to bóle i obrzęki stawów rąk, kolan i stóp, gorączka, zaburzenia czucia w kończynach, sztywność stawów, trudności w poruszaniu się. Prowadzi do zniekształceń stawów i uszkodzeń kości, zmęczenia, znużenia, utraty masy ciała, depresji.

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa: ZZSK

Zaczyna się między 15-30 rokiem życia i dotyczy stawów kręgosłupa i nóg. Znacznie częściej na ZZSK zapadają mężczyźni. Związane jest to z występowaniem w komórkach czynnika powodującego reakcję autoagresji ze strony organizmu: organizm atakuje własną tkankę jak ciało obce. Objawy to bóle krzyża i kręgosłupa nasilające się nocą i gorączka. Choroba powoduje pochylenie sylwetki do przodu, sztywność kręgosłupa i spadek masy ciała.