Siwienie: geny szarej strefy

Sposób, w jaki powstają barwniki tworzące kolor naszych włosów nie został jeszcze do końca poznany. Nie wiadomo też, dlaczego w pewnym momencie (u różnych ludzi w różnym wieku) proces ten zaczyna stopniowo ustawać.
Życie każdego włosa składa się z trzech etapów. W pierwszym (trwającym od 3 do 5 lat) włos rośnie, w drugim (trwającym 2 tygodnie) odpoczywa, a w trzecim (trwającym 3-4 miesiące) stopniowo uwalnia się z mieszka i wypada. Oczywiście nasze włosy znajdują się w różnych fazach. Nigdy więc nie wypadają jednocześnie. Najczęściej 85 procent naszych włosów jednocześnie rośnie.
Włosy wyrastają z leżącego w mieszku korzenia (zwanego cebulką). Tu, pod skórą, w tak zwanej macierzy włosa, powstają płynne komórki, które przesuwają się stopniowo w stronę powierzchni skóry. Po drodze tężeją, tworząc to, co nazywamy łodygą włosa. Łodyga zbudowana jest z keratyny: mocno włóknistego białka.
Wytwórnia pigmentu
O kolorze włosów (łodygi włosa) decyduje melanina. Jest to zbudowany z ziarenek pigmentu związek, który ma wpływ także na kolor naszej karnacji. Melanina wytwarzana jest w mieszku przez komórki zwane melanocytami. Ziarna melaniny przedostają się w macierzy do płynnych komórek, z których powstaje włos.
Pigmenty mają różne kolory - od jasnożółtych po czarne. Podstawowe rodzaje melaniny to eumelanina (czarna lub brązowa) i feomelanina (czerwona bądź żółta). Od ich proporcji zależy kolor włosa (występujący w kilkudziesięciu odcieniach). Włosy czarne mogą mieć w sobie pigmenty żółte, włosy blond – pigment brunatny, a nawet czarny.
Włos jest kolorowy tylko w środku - w tzw. warstwie korowej. Tylko tu, w komórkach keratynowych, znajdują się ziarna melaniny. Gdyby nie one, włos byłby bezbarwny i półprzezroczysty. Osłonka włosa pokrywająca barwną warstwę składa się z ośmiu warstw zrogowaciałych, bezbarwnych łusek.

i

Czas na siwy włos
Z wiekiem praca melanocytów (komórek produkujących melaninę) stopniowo zaczyna szwankować. Kiedy melanina przestaje być produkowana, rosnący włos ma coraz mniej pigmentu. Jego końcówka jest jeszcze barwna, ale im bliżej głowy, tym bardziej jest siwy. Następny włos, który wyrośnie po nim, będzie już siwy na całej długości. To nie znaczy, że jest pozbawiony wszystkich pigmentów (wystarczy, że nie ma niektórych z nich).
Siwe włosy też mają różne odcienie - jedne są szare, jeszcze inne bladożółte. Niestety, nie ma sposobu by melanocyty ponownie zaczęły być wytwarzane w ilości potrzebnej do barwienia włosów na ich naturalny kolor.
Osiwieć ze strachu – czy to możliwe?
Wiek, w którym zaczynamy siwieć jest zakodowany w naszych genach. Możemy osiwieć przedwcześnie, często wystawiając skórę głowy na działanie promieni słonecznych, niszczących komórki wytwarzające melaninę.
Zdarza się, że człowiek siwieje w ciągu paru godzin z powodu silnego stresu, na przykład ze strachu lub zmartwienia. O wpływie stresu na siwienie, poza tym, że jest faktem, wiadomo niewiele. Do mieszka włosowego dochodzą zakończenia nerwowe. Stres powoduje zakłócenie impulsów elektrycznych przepływających między zakończeniami nerwowymi całego organizmu. Takie impulsy blokują wytwarzanie melaniny przez melanocyty. Ale ziarna melaniny barwiącej włos są już gotowe, i znajdują się w tej jego części, która jest martwa. Żadne impulsy nie powinny tam więc docierać. Nagły rozkład melaniny w łodydze włosa można wyjaśnić działaniem jakiegoś pola elektrycznego, które powstaje podczas silnego stresu wokół głowy. To jednak tylko domysły.