Twoje prawa w aptece

Przychodzi pacjent do apteki, a tam... natyka się na przeszkody. A to recepta źle napisana, a to aptekarz nie chce przyjąć zwrotu produktu, który kupiliśmy przez pomyłkę, a to odmawia wydania lekarstwa, które zleciliśmy do zrobienia dwa tygodnie temu. I jeszcze te ceny leków, o pomstę do nieba wołają. Czasem aż ręce opadają.

Zasady obrotu medykamentami są ściśle określone przez prawo. Wiążą się z tym obowiązki narzucone na farmaceutów, które mają chronić zdrowie i życie pacjentów. Ale też liczne ograniczenia dla klientów aptek.

Obowiązki farmaceuty

Nieważne, czy lekarz dokładnie poinformował nas o sposobie stosowania leku. Farmaceuta ma obowiązek odpowiedzieć na wszelkie nasze wątpliwości dotyczące dawkowania medykamentów, sposobu ich przechowywania i ewentualnych interakcji z innymi lekami. Do obowiązków aptekarza należy również sprawdzenie terminu ważności wydawanego leku.

Apteka ma obowiązek posiadania na składzie leków w ilościach oraz asortymencie pozwalającym na zaspokojenie podstawowych potrzeb zdrowotnych miejscowej ludności, z uwzględnieniem preparatów refundowanych. Jeśli w aptece nie ma poszukiwanego przez pacjenta leku, farmaceuta ma obowiązek umożliwić jego nabycie w innym terminie. Sprowadzenie leku z hurtowni zajmuje zwykle aptekom najwyżej jeden dzień.

Niektóre apteki mogą zostać zwolnione z realizacji tzw. recept różowych, na środki narkotyczne i substancje psychotropowe. Wówczas jednak farmaceuta ma obowiązek poinformować o miejscu, gdzie receptę zrealizują.

Na życzenie pacjenta farmaceuta ma obowiązek udzielić wyczerpującej informacji na temat tańszego odpowiednika leku zapisanego przez lekarza i, jeśli pacjent sobie tego życzy, sprzedać tańszy zamiennik. Jeśli jednak na recepcie lekarz umieścił adnotację "nie zamieniać", farmaceuta odmówi sprzedaży zamiennika.

W nagłych przypadkach farmaceuta może sprzedać pacjentowi lek bez recepty. Prawo farmaceutyczne mówi, że może się tak stać w przypadku nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. Również podczas wakacji, gdy skończy nam się lek, a dostęp do lekarza jest utrudniony, można prosić farmaceutę o wydanie leku na receptę. W takich przypadkach aptekarz sam sporządza receptę (tzw. receptę farmaceutyczną), na którą obowiązuje pełna odpłatność. Lek wydawany jest w najmniejszym terapeutycznym opakowaniu. Decyzja w tej sprawie należy jednak wyłącznie do farmaceuty.

Co z tą receptą

Nim farmaceuta wyda nam lek, dokładnie sprawdzi receptę. Część błędów można poprawić w aptece, niektóre jednak spowodowują, że konieczna będzie ponowna wizyta u lekarza.

Farmaceuta nie wyda lekarstwa, jeśli recepta nie zawiera numeru pesel. Jeśli jednak lekarz wpisał nieprawidłowe dane (np. w numerze pesel czy adresie pacjenta), poprawki może nanieść farmaceuta po sprawdzeniu danych z dokumentem tożsamości.

Aptekarz nie może odmówić sprzedaży leku na receptę, na której lekarz nie wpisał informacji o stopniu refundacji. W takiej sytuacji farmaceuta ma obowiązek wydać lek, ale za najwyższą odpłatnością, jaka występuje w wykazie leków refundowanych.

Jeśli na recepcie brakuje identyfikatora oddziału NFZ, lek zostanie wydany, ale tylko po weryfikacji uprawnień pacjenta. Warto wtedy mieć przy sobie dokument potwierdzający ubezpieczenie.

Farmaceuta nie ma prawa skorygować recepty i uzupełnić ją o adnotację "P", czyli choroby przewlekłe, co pozwala na zakup preparatów za cenę zryczałtowaną.

Trzeba też pamiętać, że każda recepta ma nieprzekraczalny termin ważności. Liczy się go od daty wystawienia, która widnieje na recepcie:
30 dni - taki jest maksymalny termin realizacji recepty
7 dni - na antybiotyki i recepty wystawione w ramach pomocy doraźnej (np. pogotowie)
120 dni - na leki lub wyroby medyczne sprowadzane z zagranicy dla użytkownika indywidualnego
90 dni - na preparaty immunologiczne wytwarzane dla indywidualnego pacjenta.

Kiedy odejdziemy z kwitkiem

Farmaceuta może odmówić realizacji recepty. Dzieje się tak, gdy:
- zachodzi podejrzenie co do autentyczności recepty
- recepta straciła termin ważności
- osoba, która chce kupić leki nie skończyła 13 lat
- nazwa leku jest napisana niewyraźnie i farmaceuta nie jest w stanie jej odczytać
- upłynął 7-dniowy termin odbioru leku zrobionego na zamówienie w aptece.

Pamiętaj! Apteki mają zakaz przyjmowania zwrotów leków, nie tylko tych wypisywanych na receptę, ale też innych produktów leczniczych i medycznych. Odstępstwem od tej zasady jest zakup leku w uszkodzonym opakowaniu czy błąd farmaceuty, który wydał lek inny niż ten, o który prosiliśmy lub który zapisał lekarz.

Jak zamawiać leki przez internet

Sprzedaż leków przez Internet dotyczy tylko medykamentów bez recepty. Zasady internetowego obiegu leków regulowane są przez rozporządzenie Ministra Zdrowia z 14 marca 2008 r. w sprawie wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych wydawanych bez podpisu lekarza.

1.W przypadku leków zakupionych przez Internet dopuszcza się zwrot towaru bez podania przyczyn, w terminie 10 dni od otrzymania przesyłki. Tak mówi rozporządzenie ministra. Farmaceuci zwrotów nie chcą jednak przyjmować, bo ustawa prawo farmaceutyczne (jako akt wyższego rzędu) zabrania zwracania leków. Tylko wada jakościowa produktu lub wydanie leku niezgodnie z zamówieniem jest gwarancją zwrotu. W tej sytuacji pacjent nie ponosi żadnych opłat, z wyjątkiem kosztów zwrotu przesyłki.

2. Zamówiony lek musi być wysłany w paczce, która zabezpiecza medykament przed dostępem do niego osób niepowołanych. Lek musi być zabezpieczony przed mikroorganizmami i szkodnikami, a opakowanie zapewniać zachowanie odpowiedniej temperatury.

3. Apteki wysyłkowe muszą zapewnić klientom możliwość kontaktu telefonicznego w godzinach pracy placówki. Na stronie apteki powinny się znaleźć adres i telefon, ale też numer zezwolenia na prowadzenie placówki oraz nazwa i adres instytucji, która wydała zezwolenie.

Napisz skargę

W każdej aptece powinien być formularz ułatwiający wniesienie skargi do Rzecznika Praw Pacjenta. Aptekarz ma obowiązek przekazać skargę do Biura Praw Pacjenta.

Skargę można też wysłać e-mailem, korzystając z elektronicznej skrzynki podawczej na www.bpp.gov.pl

Rzecznik Praw Pacjenta dysponuje również infolinią 800-190-590