Średniowieczne dzieje Polski i zakonu krzyżackiego splotły się nierozerwalnie. Na północy Polski zostało wiele wspaniałych średniowiecznych krzyżackich budowli.
Obronne perełki krzyżackie
Arcydziełem architektury późnego średniowiecza jest zamek w Malborku. To największy gotycki zespół zamkowy na świecie! Ma powierzchnię ok. 21 hektarów i łączną kubaturę budynków przekraczającą ćwierć miliona metrów sześciennych! Uważany jest za największą budowlę ceglaną wzniesioną rękami człowieka. Na wzgórzu nad Nogatem stanął 700 lat temu. Okazały gotycki zamek krzyżacki stoi także u zbiegu rzek Smysarny i Łyny w Lidzbarku Warmińskim. Warto zwiedzić najpotężniejszą twierdzę Zakonu na lewym brzegu Wisły, czyli zamek Gniew (XIII i XIV w.). Wspaniałe zamki krzyżackie stoją w Ostródzie i w Reszlu. Na ścianie krużganka zamku w Olsztynie znajduje się wykonana przez Mikołaja Kopernika tablica astronomiczna wskazująca równonoc wiosenną i jesienną. Warto zwiedzić też inne krzyżackie zamki – m.in. w Bytowie, Kwidzyniu, Sztumie, Nidzicy, Kętrzynie i Rynie.
ZOSTAW DOM POD DOBRĄ OPIEKĄ
Roger Hodgkiss, Członek Zarządu PZU
Bogactwo zabytków i fascynująca historia być może na Polakach już nie robią aż takiego wrażenia, ale mnie – Anglika mieszkającego nad Wisłą – wciąż zadziwiają. Choćby zamek w Malborku, największy gotycki zespół zamkowy na świecie, dokładnie dwadzieścia lat temu wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jestem przekonany, że podróż do średniowiecza szlakiem wspaniałych polskich zamków to świetny pomysł na wakacje. Nasze zwiedzanie będzie spokojniejsze, jeśli przed wyjazdem zostawimy swój dom pod dobrą opieką, bo przecież, jak mawiamy nad Tamizą, „my Home is my castle" („mój dom moim zamkiem" przyp. red.). Dzięki polisie PZU Dom możemy liczyć na kompleksową ochronę, nie tylko podczas urlopu, lecz także przez cały rok.
Królewskie warownie
Pieszo lub rowerem wybierzmy się na Jurę Krakowsko-Częstochowską. Ciągnie się ona przez 80 km od Częstochowy po Kraków. Przed milionami lat było tu ciepłe morze. Z opadłych na dno skorupek i szkieletów żyjątek powstały wapienne skały. Okoliczne lasy usiane są pozostałościami po tych morskich osadach: białymi ostańcami wypreparowanymi przez wodę, mróz i wiatr. To na ich grzbietach w XIV w. – za panowania Kazimierza Wielkiego – powstał system fortyfikacji. Przez dwa wieki skutecznie zniechęcał wrogów do napaści, zanim uległ Szwedom. Dziś warownie tworzą słynny Szlak Orlich Gniazd. Zobaczymy tu ruiny zamków Olsztyn, Mirów i Bobolice oraz Ogrodzieniec, który miał przepychem i ogromem dorównać królewskiej rezydencji na Wawelu. Będąc w tej okolicy, trzeba zajrzeć do mieszczącego się bliżej Krakowa, w dolinie Prądnika, Ojcowskiego Parku Narodowego. Z fundacji Kazimierza Wielkiego powstały tu zamek w Ojcowie (dziś w ruinie) i zamek na Pieskowej Skale,obok którego stoi słynna Maczuga Herkulesa.
Zamki i tajemnice
Ruiny zamków, pałace, tajemnice templariuszy – to wszystko znajdziemy na Dolnym Śląsku. Warto zobaczyć piastowski zamek w Legnicy – jeden z najstarszych zamków na ziemiach polskich. W Lubiążu stoi drugi co do wielkości klasztor świata i jednocześnie największy budynek w Polsce. Fasada główna liczy 223 m. Uraz to najbardziej tajemniczy ze śląskich zamków. Zbudowany na planie trójkąta przez powracających z Jerozolimy templariuszy, nazwany był Auras, czyli złoty. Uważano, że tu był ukryty Graal. Obszar około 100 km2 położony w Kotlinie Jeleniogórskiej, pomiędzy Rudawami Janowickimi a Karkonoszami, to Dolina Pałaców i Ogrodów. Znajdziemy tu średniowieczne wieże mieszkalne, zamki, renesansowe dwory, barokowe pałace i XIX-wieczne założenia pałacowo- parkowe. Warto zajrzeć w okolice Wałbrzycha na trzeci co do wielkości zamek w Polsce (po Malborku i Wawelu), czyli Książ. Na pobliskim wzgórzu mieszczą się malownicze ruiny – Stary Książ. W okolicy stoi pałac Struga – właściciele chętnie oprowadzają po kryjącej wiele tajemnic zniszczonej budowli. Warte zobaczenia są piękne ruiny zamku Cisy, Bolkowa i Świn. Miejscem, którego pominąć nie można, jest zamek Czocha w Suchej (tu kręcono „Tajemnice Twierdzy Szyfrów"). We wsi Moszna stoi bajkowy zamek o tej samej nazwie. Ma 365 pomieszczeń i 99 wież.