Zbadaj swoją tarczycę

Panie zapadają na choroby tarczycy 8 razy częściej niż panowie i w znacznie młodszym wieku.

Dla prawidłowej pracy tarczycy konieczna jest odpowiednia ilość jodu, pierwiastka, który w naszej codziennej diecie występuje w niewielkich ilościach. Głównym jego źródłem są ryby morskie, owoce morza, mleko, jajka. Niedobory jodu uwidaczniają się głównie w postaci wola, ale tarczyca może chorować na wiele sposobów.

Kiedy hormonów za mało

Zmęczenie, senność, nietolerancja zimna, pogorszenie pamięci, zwiększenie wagi ciała, spowolniona akcja serca, zaparcia, niepłodność, bóle stawów i mięśni, wypadanie włosów, zaburzenia miesiączkowania, osłabienie libido, obrzęk twarzy, rąk, stóp - to tylko niektóre objawy niedoczynności tarczycy, schorzenia, w którym gruczoł ten nie jest w stanie produkować wystarczającej ilości hormonów. A to spowalnia procesy przemiany materii w organizmie. Po pewnym czasie może się pojawić podwyższenie ciśnienia tętniczego, zwiększenie stężenia cholesterolu. Grupą szczególnie narażoną na ten typ schorzenia są kobiety w ciąży i po porodzie.

Kiedy hormonów za dużo

Chudnięcie, nerwowość, rozdrażnienie, przyspieszenie czynności serca, wytrzeszcz oczu, drżenie rąk, osłabienie, biegunki, kłopoty ze snem, wzmożona potliwość, skąpe i rzadsze miesiączki - to z kolei główne objawy nadczynności tarczycy. Przyczyną tego schorzenia jest nadmierna produkcja hormonów tarczycy. U ponad 70 proc. chorych jest to uwarunkowane genetycznie. Zbyt duża ilość hormonów tarczycy we krwi przyspiesza procesy metaboliczne organizmu.

Z niedoczynnością gruczołu (rzadziej z jego nadczynnością) związana jest choroba Hashimota - postać zapalenia tarczycy. Jest związana z utratą kontroli organizmu nad reakcją systemu odpornościowego na własne komórki.

To trzeba leczyć

Leczenie chorób tarczycy polega głównie na podawaniu syntetycznych hormonów, leków przeciwtarczycowych, czasami podawaniu jodu radioaktywnego. Niekiedy wskazany jest zabieg chirurgiczny. Usunięcie całego organu jest konieczne jedynie w skrajnych przypadkach (np. nowotworu).

Wole daje znaki

l Widocznym sygnałem, że produkcja i działanie hormonów tarczycy uległy zaburzeniu, jest wole. Może się ono pojawić zarówno przy nadczynności, jak i niedoczynności tego gruczołu. Najczęściej jest wynikiem niedoboru jodu w organizmie.

l Powiększenie tarczycy w zasadzie nie powoduje żadnych dolegliwości. Dopiero kiedy dochodzi do znacznego przerostu i widoczne staje się pogrubienie szyi, mogą pojawić się wyczuwalne palcami guzki. Wtedy zdarza się, że zmienia się barwa głosu i pojawiają się zaburzenia oddychania. Ryzyko wola zwiększa się, kiedy woda i pożywienie zawierają za mało jodu, kiedy pali się papierosy i przyjmuje wiele różnych leków, m.in. niektóre przeciwbólowe.

Tarczyca a dziecko

W okresie życia płodowego i przez pierwsze dwa lata po porodzie hormony tarczycy wpływają na rozwój mózgu dziecka.

Ich niedobór w okresie płodowym prowadzi do trwałego niedorozwoju umysłowego. Hormony tarczycy ponadto regulują procesy wzrastania i dojrzewania płciowego. Nawet niewielkie niedobory jodu u matki stymulują czynność tarczycy płodu, prowadząc do wytworzenia u niego wola. Istnieją dane wskazujące, że niedobór jodu może przyczyniać się do ADHD, a także niekorzystnie wpływać na iloraz inteligencji dzieci urodzonych na terenach niedoboru jodu.