Zdążyć przed rakiem. Jak zapobiegać zachorowaniu na złośliwy nowotwór jelita grubego

Początkowo rozwija się w okrężnicy lub odbytnicy, nie dając żadnych objawów. Potem może pojawić się krew w kale, zmienny rytm wypróżnień (na przemian zaparcia i biegunki), krwawienia z odbytu, a także ból w dolnej części brzucha. Symptomem nowotworu bywa również narastające osłabienie, chudnięcie, nudności, wzdęcia. Większe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego dotyczy tych, w których rodzinach były już przypadki tego nowotworu, a także osób cierpiących na choroby jelit (Leśniowskiego, Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego). W większości przypadków nowotwór rozwija się z narastających miejscowo polipów (łagodnych gruczolaków), powstających na ścianie jelita w postaci niewielkich uwypukleń lub guzków. Usunięcie polipów we wczesnym stadium pozwala zapobiec rozwojowi raka. Przemiana gruczolaka w nowotwór trwa zwykle ok. 10 lat. Co roku na raka jelita grubego zapada ponad 13 000 Polaków, z czego ponad 9000 umiera.
-

-

Odpowiednia dieta

Przede wszystkim zadbaj o prawidłową wagę, gdyż otyłość sprzyja rozwojowi tej choroby. Jeśli jesz dużo mięsa, pomyśl też o zmianie jadłospisu. Z analiz Światowej Fundacji Badań nad Rakiem wynika, że wzrost zachorowań na raka jelita grubego ma związek z dietą obfitującą w czerwone mięso (np. wołowina, wieprzowina, baranina, kaczka, gęś). Sytuację pogarszają obecne w wędlinach konserwanty, (np. azotyny) i substancje powstające podczas wędzenia i pieczenia. Nie musisz całkowicie rezygnować z mięsnych produktów, wybieraj jednak chudy drób i ryby (ale nie wędzone) i najlepiej gotuj je na parze. Zrezygnuj ze smażenia w głębokim tłuszczu i zdecydowanie ogranicz spożycie tłuszczów zwierzęcych. Wprowadź do menu rośliny strączkowe. Gdy sięgasz po mięso, dodawaj do niego jak najwięcej warzyw, zawarta w nich witamina C i inne antyoksydanty osłabiają rakotwórcze działanie azotynów. Uważaj też na cukier, który jest doskonałym pokarmem dla komórek nowotworowych. Zdrowsze zamienniki cukru to np. syrop z agawy, klonowy, stewia. Ogranicz spożycie białego pieczywa, jedz produkty pełnoziarniste, kasze, brązowy ryż itp. Zawierają one błonnik, który jak miotełka oczyści twoje jelita z niestrawionych resztek pokarmowych. By błonnik spełnił swoje zadanie, potrzebuje wody – pij zatem przynajmniej 2 litry wody mineralnej każdego dnia. I oczywiście odstaw używki, przede wszystkim papierosy i alkohol. Pamiętaj także o aktywności fizycznej, która wspomaga ruchy perystaltyczne jelit umożliwiające ich regularne oczyszczanie.

Niezbędne badania

Bardzo ważne są regularne badania, szczególnie gdy ktoś z naszych bliskich krewnych cierpiał na ten rodzaj raka. W aptece bez recepty możesz kupić testy na krew utajoną w kale i jeśli wynik będzie pozytywny, szybko skonsultować się z lekarzem. Takie badanie warto robić co rok. Inna metoda diagnostyczna to badanie per rectum (przez odbytnicę), które pozwala na wykrycie guzków nowotworowych. Warto je rutynowo robić po ukończeniu 45. Roku życia podczas wizyty u internisty. Ale najlepiej zrobić kolonoskopię. Umożliwia ona dokładne obejrzenie śluzówki jelita grubego. Zabieg polega na wprowadzeniu do jelita grubego
długiego i giętkiego instrumentu – endoskopu. Jest on wyposażony w kamerę, a także w narzędzia chirurgiczne.

Podczas badania można od razu usunąć ewentualne polipy. Niewykryte przez długi czas – mogą się stać złośliwe. Kolonoskopię jako badanie profilaktyczne u osób po 50. roku życia zaleca się raz na 10 lat i jest ona bezpłatna w placówkach, które mają umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. W grupie podwyższonego ryzyka można skrócić odstępy między badaniami, np. do 2 lat.
-