Zalipie docenione przez ministerstwo. Najpiękniejsza wieś w Polsce trafiła na specjalną listę
Wieś Zalipie w powiecie dąbrowskim słynie z tradycji ozdabiania budynków motywami kwiatowymi. To czyni wieś jedną z najpiękniejszych i najbardziej charakterystycznych w całej Polsce. Zwyczaj kultywowany przez malarki z Powiśla Dąbrowskiego trafił na listę dziedzictwa kulturowego. To pozwoli na zapewnienie ochrony prawnej twórczości malarek, a także jest pierwszym krokiem w staraniach o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
- To honorowa lista prowadzona przez MKiDN, która zbiera najbardziej znane tradycje, jeśli chodzi o umiejętności i aktywność w przestrzeni kultury niematerialnej - powiedział PAP Kazimierz Kurczab, dyrektor Muzeum Ziemi Tarnowskiej. Szef placówki już zapowiedział, że muzeum będzie w przyszłości ubiegać się o wpis na listę UNESCO. Poniżej dalsza część artykułu.
Jaką historię ma tradycja malowania domów w Zalipiu?
PAP przypomina, że początki tradycji zdobniczych w regionie Powiśla Dąbrowskiego sięgają końca XIX wieku i są związane z archaicznym stylem dekoracji przy użyciu „pack” (plam wapna) na suficie i piecu w „czarnej izbie” (kuchni). Kobiety malowały osmolone dymem miejsca jasnymi plamami wapna, uderzając pędzlem zwanym „prośnianką” (ze słomy prosa), tworząc geometryczne, koliste wzory w pasowych układach.
Z czasem te wzory przekształciły się w proste motywy roślinne, często przedstawiające koliste, sercowate lub gwiaździste kwiaty z długą łodygą. Początkowe geometryczne formy ewoluowały w bardziej kolorowe i złożone wzory roślinne oraz niekiedy motywy zoomorficzne (ptaki). Inspiracją dla tego rozwoju mogły być wzory z tradycyjnych powiślańskich haftów, takich jak motywy bukietów.
Rozwijające się w okresie międzywojennym zalipiańskie malarstwo w czasie okupacji niemieckiej zaczęło przygasać. Dopiero na przełomie lat 40. i 50. XX wieku zaczęło się ono powoli odradzać. Przyczynił się do tego konkurs „Malowana Chata”, który odbywa się od 1948 r. do chwili obecnej, corocznie od 1965 roku. Od 1976 roku głównym jego organizatorem jest Muzeum Okręgowe w Tarnowie (od 2024 r. Muzeum Ziemi Tarnowskiej) przy współpracy Domu Malarek w Zalipiu.
Podcasty
Playlisty tematyczne
