Bitwy kampanii wrześniowej. Groby bohaterskich żołnierzy. Polegli na polu chwały

Początek II wojny światowej

Wojskowa Składnica Tranzytowa na Westerplatte broniła się od 1 do 7 września. Polskie siły liczyły od 205–225 żołnierzy. Siły niemieckie były 15-krotnie większe.Straty: 23 zabitych i ok. 50 rannych po stronie polskiej. Do nawet 400 zabitych po stronie niemieckiej. Mieczysław Krzak (5 września zginął w wyniku pomyłki – wzięty za Niemca – od kuli kolegów w nocy koło placówki „Fort”), Konstanty Jezierski - starszy strzelec Wojska Polskiego, członek załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte -był prawdopodobnie pierwszą ofiarą drugiej wojny światowej – umarł od ran w wartowni nr 3.

Ważniejsze bitwy kampanii wrześniowej

Bitwa nad Bzurą lub bitwa pod Kutnem - starcie zbrojne, trwające od 9 do 22 września 1939 roku. Została ona stoczona przez dwie polskie armie „Poznań” (gen. Tadeusz Kutrzeba) i „Pomorze” (gen. Władysław Bortnowski) z niemieckimi 8 Armią (gen. Johannes Blaskowitz) i 10 Armią (gen. Walter von Reichenau) z Grupy Armii Południe „Süd” (gen. Gerd von Rundstedt). Straty 15 tys. poległych, 50 tys. rannych, 100 tys. wziętych do niewoli, Niemcy: 6–8 tys. poległych, 4 tys. jeńców, 50 czołgów, 20 dział, 100 samochodów.

Bitwa pod Kockiem - stoczona od 2 do 6 października 1939 pomiędzy oddziałami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddziałami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Była to ostatnia bitwa stoczona przez regularne wojsko polskie w czasie kampanii wrześniowej. 300 poległych polskich żołnierzy, po stronie niemieckiej 350-500.

Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim – w istocie dwie bitwy, z których pierwsza miała miejsce w dniach 17 – 20 września 1939 roku, a druga trwała od 22 do 27 września 1939 roku. Była to druga po bitwie nad Bzurą największa batalia kampanii wrześniowej. W pierwszej bitwie udział brały zjednoczone armie „Kraków" i „Lublin" pod dowództwem gen. Tadeusza Piskora. W drugiej walczyły wojska Frontu Północnego utworzone z Armii „Modlin” generała Emila Przedrzymirskiego, dowodzone przez Stefana Dęba-Biernackiego. Straty: 929 zabitych, 1174 rannych, 36 czołgów, Niemcy: 870 zabitych, ponad 700 rannych.

Obrona Lwowa – działania zbrojne prowadzone przez Wojsko Polskie w dniach 12–22 września 1939 podczas kampanii wrześniowej w celu obrony Lwowa przed Wehrmachtem, a po agresji ZSRR na Polskę również Armią Czerwoną. Straty: 900 zabitych, 1033 rannych, Niemcy i ZSRR: 374 zabitych, 213 rannych

Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku - 1 września 1939. 55 pracowników poczty, 1 kolejarz (uzbrojenie: 1 karabin przeciwpancerny, 3 rkm, ok. 40 pistoletów, kilka karabinów i granaty ręczne, 6 zabitych, 2 zabitych w czasie poddawania, 14 rannych (4 śmiertelnie), 38 rozstrzelanych po kapitulacji. Konrad Guderski (1900-1939) - polski inżynier wodny, dowódca obrony Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego. Poległ w początkowej fazie walk. Pochowany na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na gdańskiej Zaspie wraz z innymi obrońcami Poczty Polskiej, został zidentyfikowany dopiero w 1947. W filmie "Wolne miasto" (1958) wcielił się w niego Stanisław Jasiukiewicz.

10-letnia Erwina Barzychowska (1929-1939) - uczennica, ofiara niemieckich nazistów, uczestniczka obrony Poczty Polskiej w Gdańsku przed Niemcami, najmłodsza ofiara tego ataku, jak również pierwsza dziecięca ofiara II wojny światowej. Była sierotą wychowywaną przez dozorcę Poczty Polskiej Jana Pipkę (1872-1939) i jego żonę Małgorzatę (zmarła w 1963), dozorczynię w tym samym urzędzie. Erwina została oblana przez Niemców gorącym benzolem lub benzyną i podpalona miotaczem ognia. Przeżyła masakrę. Zmarła 20 października 1939 roku w wyniku obrażeń, nieleczona. Jej grób znajduje się na cmentarzu na Zaspie w Gdańsku.Pozostali zabici: dr Jan Michoń (1888-1939), p.o. dyrektora Poczty Polskiej, Józef Wąsik (1904-1939) – naczelnik naczelnik Polskiego Urzędu Pocztowo-Telegraficznego w Wolnym Mieście Gdańsku, Brunon Marszałkowski (1904-1939) - ekspedient, Stanisław Rekowski (1900-1939) – ekspedient. Rozstrzelany został m.in. Alfons Flisykowski (1902-1939) - dowódca obrony, podreferendarz. Obrońcy poczty pochowani na cmentarzu na Zaspie.

Obrona Wizny – bitwa, która rozegrała się w dniach 7–10 września 1939 roku w rejonie Wizny, na północny wschód od Łomży. Bitwę tę określa się mianem Polskich Termopil. Obroną dowodził kapitan KOP-u Władysław Raginis (1908-1939) - pośmiertnie awansowany na majora. Jego zastępcą był porucznik Stanisław Brykalski "Kogutek" (1912-1939) - pośmiertnie awansowany na kapitana. Polskie siły liczyły około 20 oficerów i od 350 do 700 żołnierzy. Niemieckie ok 42 tys. żołnierzy. Brykowski poległ 9 września 1939 r. w trakcie obserwacji pola walki w kopule obserwacyjnej schronu dowodzenia na Górze Strękowej, raniony w głowę odłamkiem pocisku. Niemcy dopiero 13 września pozwolili go pochować. Raginis 10 września rozkazał swoim żołnierzom się poddać, a sam ciężko ranny, dopełnił słów złożonej przysięgi – pozostał na stanowisku dowodzenia i popełnił samobójstwo, rozrywając się granatem. Rodzina kpt. Raginisa została oficjalnie powiadomiona o jego śmierci pod Wizną dopiero po 3 latach. Szczątki Kpt. Raginisa i por. Brykalskiego spoczęły w 2011 roku w schronie dowodzenia na Górze Strękowej pod Wizną. Pod koniec września, po przejęciu terenu przez Sowietów na mocy Paktu Ribbentrop-Mołotow, okupant nakazał wydobycie ciał i zakopanie ich 500 m dalej, w pasie drogowym przy drodze u podnóża wzniesienia. W latach 50. XX w. po raz kolejny szczątki oficerów wykopano i przeniesiono w inne, nieznane przez lata miejsce. W sierpniu 2011 r. członkowie Stowarzyszenia „Wizna 1939" odnaleźli anonimową mogiłę przy szosie Wizna-Jeżewo i przeprowadzili prace ekshumacyjne. Zakład Medycyny Sądowej w Białymstoku na podstawie badań DNA ustalił, że są to szczątki kpt. Raginisa i drugiego żołnierza, o nieznanej tożsamości. W dniu 10 września 2011 r. odbył się uroczysty pogrzeb bohaterów. Grób Brykowskiego znajduje się na cmentarzu parafialnym w Słomnikach. Zespół Sabaton skomponował piosenkę o obronie Wizny pt. 40:1.

Obrona Różana - 4-6 września 1939. 280 zabitych po stronie polskiej, 80 po niemieckiej,

Bitwa pod Kałuszynem rozegrana w nocy z 11 na 12 września. Oddziały 1 Dywizji Piechoty Legionów pod dowództwem płk. Stanisław Engel (1893-1962) z 6. pp.Słynna szarża kawalerii pod dowództwem rtm. Andrzeja Żylińskiego. Była to jedna z najcięższych i najkrwawszych bitew kampanii wrześniowej. Straty nieznane.

Bitwa pod Krojantami – pierwsza polska szarża kawaleryjska podczas wojny obronnej 1939 roku (1 września). Zginęło w niej 25 polskich żołnierzy, w tym pułkownik Kazimierz Mastalerz (1894-1939). 2 września płk Mastalerz został pochowany przez Niemców, pochówek miał charakter honorowy. Jednak już dwa tygodnie później zwłoki zostały wykopane i zbezczeszczone. Nie wiadomo kiedy ciała zostały ekshumowane i gdzie następnie pochowane. Wedle jednej wersji Niemcy pochowali poległych na cmentarzu w Człuchowie, inna podaje, że płk Mastalerz pochowany jest na cmentarzu w Chojnicach przy ul. Gdańskiej. Symboliczna inskrypcja znajduje się na grobowcu rodzinnym Mastalerzów na cmentarzu Kule w Częstochowie.

Bitwa pod Mławą - 1 i 3 września 1939 roku. Walczącymi między sobą siłami były polska Armia „Modlin” dowodzona przez gen. Emila Krukowicza-Przedrzymirskiego oraz niemiecka 3 Armia pod dowództwem gen. Georga von Küchlera. Polska: 1200 zabitych, 1500 rannych, Niemcy: 1800 zabitych, 1000 zaginionych, blisko 3000 rannych, 72 czołgi zniszczone.

Bitwa pod Mokrą – jedno z pierwszych starć zbrojnych Wojska Polskiego podczas II wojny światowej, które miało miejsce 1 września 1939 roku.Straty polskie: 530 żołnierzy(rannych, zabitych i zaginionych), niemieckie: maks. 900–1200 żołnierzy zabitych i rannych.

Bitwa pod Iłżą – bitwa rozegrana w dniach 8–9 września 1939 roku. Bitwa odbyła się pomiędzy związkami taktycznymi południowego zgrupowania polskiej Armii „Prusy”, pod wspólnym dowództwem gen. Stanisława Skwarczyńskiego a niemieckim 15 Korpusem Lekkim gen. Hermanna Hotha. 611 zabitych, 469 rannych - strona polska, 133 zabitych, 400 rannych - strona niemiecka. Poległ m.in. Ludwik Karaffa-Korbut (1895-1939) - major WP. Został pochowany na miejscowym cmentarzu wojennym.

Obrona Grodna 20-22 września - 644 zabitych, 1543 jeńców - po stronie polskiej, 57 zabitych i 160 rannych - po stronie radzieckiej. Poległ m.in. Janusz Budzanowski (1920-1939) - jego grób znajdujący się na cmentarzu miejskim jest jedyną zachowaną mogiłą poległego obrońcy miasta. Opiekuje się nim lokalny oddział Związku Polaków na Białorusi oraz Towarzystwo Przyjaciół Grodna i Wilna. Był synem posła Teofila Budzanowskiego (1894-1959), powstańca warszawskiego - zgrupowanie Kryska. Walczyli w nim także jego dzieci synowie Tadeusz i Andrzej oraz córka Maria.

Obrona Helu, bitwa o Hel – działania zbrojne prowadzone podczas wojny obronnej przez polskie oddziały w dniach od 1 września do 2 października 1939 roku, mające na celu obronę Rejonu Umocnionego Hel. Straty: ok. 50 zabitych, 150 rannych, 3600 jeńców, zestrzelono 32 samoloty Luftwaffe oraz trałowiec M 85 (24 marynarzy zginęło), który zatonął na minie postawionej przez ORP „Żbik”.

Bitwa o Kępę Oksywską toczyła się w dniach 1-19 września 1939 roku. Straty: ponad 2000 zabitych, 7000 rannych. Zginął m.in. dowódca Morskiej Brygady Obrony Narodowej i p.o. dowódcy Lądowej Obrony Wybrzeża, płk Stanisław Dąbek (1892-1939) - odebrał sobie życie strzałem w głowę, nakazując zarazem niezwłoczne zaprzestanie walki po jego śmierci. Został pochowany w grobie w okolicach Zakładu Kwarantannowego. Po wojnie spoczął na na Cmentarzu Obrońców Wybrzeża w Redłowie. Straty niemieckie nieznane.

Obrona Warszawy - 8–28 września 1939. Poległo ok. 2 000 żołnierzy, a rany odniosło ok. 16 000. Straty ludności cywilnej wyniosły ok. 10 000 zabitych i 50–60 000 rannychNiemcy: 1500 zabitych, 5000 rannych.

Obrona Modlina – działania wojenne prowadzone w dniach 14–29 września 1939 r. w celu obrony Twierdzy Modlin. Pod dowództwem gen. Wiktora Thommée, łączne straty wyniosły 1907 zabitych i 4000 rannych, Niemcy: 900 zabitych, 670 rannych.

Zginęli kampanii wrześniowej:

Stefan Kwiatkowski (1894-1939) – komandor podporucznik Polskiej Marynarki Wojennej, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, odznaczony Orderem Virtuti Militari. Zginął pierwszego dnia II wojny światowej na pokładzie dowodzonego przez siebie stawiacza min „Gryf”, okręt został zaatakowany na Zatoce Gdańskiej przez bombowce nurkujące Ju 87. Stefan Kwiatkowski został śmiertelnie raniony odłamkiem jednej z bomb, która wybuchła przy burcie. Pochowano go na cmentarzu w Helu.

Władysław Polesiński (1906-1939) – kapitan pilot Wojska Polskiego, założyciel organizacji Rycerski Zakon Krzyża i Miecza, prekursor Apelu Jasnogórskiego, uczestnik kampanii wrześniowej. 6 września 1939 wystartował z lotniska mokotowskiego z por. dypl. pil. Ludwikiem Kózką w samolocie R-XIII/D „Lublin” z zadaniem nawiązania łączności z Naczelnym Dowódcą Lotnictwa i OPL w Brześciu n. Bugiem. W okolicach Augustówki samolot został ostrzelany przez niemiecką obronę przeciwlotniczą, po czym lądował w terenie. Obaj ranni lotnicy dostali się do niewoli niemieckiej. Kpt. Polesiński został w stanie ciężkim przewieziony do nieustalonego szpitala, gdzie zmarł w ostatnich dniach września. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Wilanowskim w Warszawie.

Józef Białły (1899-1939) - major artylerii, był dowódcą II dywizjonu 51 Pułku Artylerii Lekkiej. 21 września 1939 roku poległ w bitwie pod Cześnikami. Pochowany w kwaterze wojennej 1939 roku na cmentarzu parafialnym w Zamościu.

Bolesław Bierwiaczonek (1916-1939) - kapral 3 Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego w Wołkowysku. 17 września brał udział w Obronie Hajnówki. Raniony odłamkiem w głowę, zmarł podczas ewakuacji oddziału w kierunku Białowieży. Został pochowany we wsi Budy. 20 listopada 1973 zwłoki kaprala ekshumowano i przeniesiono na Cmentarz Wojskowy w Białymstoku wraz z tablicą nagrobną, zainstalowaną w lipcu 1964.

Jerzy Tadeusz Błeszyński (1906-1939) - kapitan marynarki, obrońca Gdyni, dowódca pociągu pancernego „Smok Kaszubski”, kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari. Został pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni.

Alfred Dyduch (1925-1939) – gdyński harcerz, najmłodszy obrońca Kępy Oksywskiej. Zginął na Obłużu.

Piotr Konieczka (1901-1939) - kapral Wojska Polskiego, pierwsza polska ofiara II wojny światowej.W nocy z 31 sierpnia na 1 września pełnił służbę w plutonie wzmocnienia Komisariatu Straży Granicznej w Kaczorach na podległym mu posterunku granicznym w Jeziorkach, położonym przy drodze Piła-Bydgoszcz. Po godzinie 1:00 w nocy placówka ta została zaatakowana przez niemiecką grupę dywersyjną (piąta kolumna). Po krótkiej walce większość obrońców wycofała się; na miejscu pozostał jedynie kapral Konieczka obsługujący karabin maszynowy, którym osłaniał odwrót reszty załogi. W trakcie wymiany ognia, ok. godziny 1:40, żołnierz został ranny i wkrótce potem został zatłuczony kolbami. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Śmiłowie.

Edward Kramarski (1915-1939) – polski lotnik, podporucznik, pilot, piłkarz Resovii. Ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, był prymusem w 12 promocji.2 września 1939 o świcie wystartował w kluczu, który zestrzelił niemiecki samolot Henschel Hs 126. Ok. godz. 16-tej miał miejsce ponowny start, tym razem ppor. Edward Kramarski pilotował samolot PZL P.11c. Pilotem drugiego samolotu był ppor. Jan Dzwonek, ich zadaniem było przechwycenie niemieckiej wyprawy bombowców Heinkel He 111, które kierowały się w stronę Łodzi. Podczas ataku na wysokości Górek Grabińskich nadleciały nie zauważone wcześniej Messerschmitty, które stanowiły ochronę bombowców. Podczas walki ppor. Jan Dzwonek został ranny w rękę i udo, mimo to kontynuował walkę, a gdy jego samolot zaczął płonąć wyskoczył na spadochronie, dzięki czemu przeżył. W tym czasie ppor. Edward Kramarski otrzymał postrzał w tułów i głowę, w wyniku czego zmarł. Jego płonący samolot spadł na las pomiędzy wsiami Sędziejowice i Emilianów. Początkowo spoczywał w zbiorowej mogile na Cmentarzu Doły w Łodzi, ale dzięki staraniu Aeroklubu Łódzkiego został ekshumowany i pochowany w indywidualnym grobie. Edward Kramarski został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych.

Tego samego dnia zginął inny ceniony lotnik, Florian Laskowski (1902-1939) był kapitanem pilotem WP. 2 września 1939 otrzymał rozkaz zaatakowania sił pancernych na północ od Torunia. Poprowadził osobiście 141 eskadrę myśliwską (trzy klucze) do ataku. Wystartował na samolocie PZL P.11c nr. 504-T, po dotarciu do celu został zestrzelony przez naziemną ochronę przeciwlotniczą pomiędzy Grutą a Łasinem. Pociski uszkodziły silnik i ciężko zraniły Floriana Laskowskiego, samolot spadł na pola wsi Gruta.Niemcy uniemożliwili udzielenie pomocy pilotowi, który zmarł z upływu krwi. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Grucie. W 2019 r. awansowany pośmiertnie do stopnia pułkownika.

Mieczysław Medwecki (1904-1939) - polski pilot wojskowy, poległy jako pierwszy polski i aliancki lotnik w czasie II wojny światowej. 1 września 1939 przed godziną 7:00 kpt. Medwecki wystartował na myśliwcu PZL P.11c z lotniska w Balicach, prowadząc klucz samolotów 121 eskadry w celu patrolowania w rejonie Chrzanowa i Wadowic. Zaraz po starcie dwa polskie samoloty, które zdążyły wystartować nabierając wysokości, zostały zaskoczone przez nadlatujące po bombardowaniu Krakowa niemieckie bombowce Junkers Ju 87.Medwecki został zestrzelony przez Ju 87, którego pilotował Lt. Frank Neubert. Pilot z przestrzeloną wątrobą lądował na polu, lecz podczas lądowania samolot zaczął się palić. Pilot zmarł w wyniku przestrzelenia wątroby i złamania podstawy czaszki. Kpt. Medwecki został pochowany na cmentarzu parafialnym w Morawicy w grobowcu ks. Radziwiłła. Świadek zestrzelenia, płk pilot Władysław Gnyś (1910-2000) pod koniec życia nawiązał kontakt z Frankiem Neubertem (1915-2003) – pilotem Ju 87, który 1 września 1939 roku zaatakował polskie samoloty i zestrzelił kapitana pilota Mieczysława Medweckiego. Prowadzili ze sobą dwunastoletnią przyjazną korespondencję. Spotkali się dwukrotnie, pierwszy raz w sierpniu 1989 roku, czyli w okrągłą 50. rocznicę boju nad Balicami. Znajomość kontynuują dzieci pilotów.

Józef Młynarczyk (1900-1939) - zawodowy żołnierz - sierżant WP, były rolnik, uczestnik powstania wielkopolskiego. Dowodził 4. kompanią 70. Pułkiem Piechoty w bitwie nad Bzurą. Tam poległ pod Starymi Budami, gdzie spoczywa na lokalnym cmentarzu wojennym. Do 2007 roku rodzina nie wiedziała, gdzie został pochowany. W 1920 ożenił się z Pelagią Kraszkiewicz (zm. 1928), z którą miał troje dzieci: Kazimierza (1921-1941, zmarł tragicznie, utopił się w Warcie), Waleriana (ur. 1925-1939, zginął podczas niemieckiego bombardowania stacji Komarno) oraz Reginę (ur. 1928). W 1936 ożenił się po raz drugi, z Jadwigą Trzebowską. Miał z nią syna, Józefa (ur. 1937).

Stanisław Zarzecki (1915-1939) – kapral pilot Wojska Polskiego II RP. Poległ podczas misji bojowej pilotując samolot PZL.23 Karaś. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi (1938 rok) i Krzyżem Walecznych (w 1947 roku, pośmiertnie). Zginął razem z całą załogą, zestrzelony przez myśliwce Messerschmitt Bf 109 nad miejscowością Nowe Grabie. Polegli lotnicy zostali pochowani początkowo w anonimowej mogile ok. 100 metrów od miejsca katastrofy. Pomiędzy 1939 a 1941 rokiem szczątki załogi zostały przeniesione na cmentarz parafialny w Poświętnem. 7 lipca 2014 roku na miejscu katastrofy samolotu, badacze odnaleźli na głębokości około 1 metra skrzynię, w której złożone były zawinięte w spadochron szczątki ludzkie. Po badaniach okazało się, że są to szczątki Zarzeckiego. 21 września 2014 roku odbył się pogrzeb kaprala, który spoczął z resztą załogi Karasia.

Jerzy Steifer (1919-1939) - podchorąży Marynarki Wojennej, harcmistrz. Najstarszy syn płk. dypl. dr. Mariana J. Steifera (1889-1945) - jego grób symboliczny znajduje się na cmentarzu Powązkowskim. Poległ jako dowódca ckm przy obronie cmentarza w Woli Gułowskiej. Na łożu śmierci awansowany na podporucznika. Pochowany na cmentarzu wojennym w Woli Gułowskiej, na pomniku nazwisko napisane (prawdopodobnie z pamięci towarzyszy broni) jako Sztaifeer. W poprawnej wersji wraz z opisem czynu bojowego w miejscowej Izbie Pamięci, również w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni zamieszczono jego biogram i zdjęcie. Był również utalentowanym plastykiem amatorem, m.in. autorem projektu odznaki olimpiady szachowej w Warszawie w 1935 r.

Stefan Stanisław Okrzeja (1907-1939) – porucznik pilot Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Brat Stefana Aleksandera Okrzei ps. „Witold”, „Ernest” (1886-1905), członka Organizacji Bojowej PPS, działacz niepodległościowy i socjalistyczny. Schwytanego przez policję w trakcie zamachu na cyrkuł policyjny na Pradze. Okrzeja został skazany na śmierć i powieszony na stokach Cytadeli Warszawskiej. 5 września 1939 roku Okrzeja wystartował na samolocie PZL P.11c w składzie klucza wraz z ppor. pil. Witoldem Łokuciewskim i pchor. pil. Władysławem Nowakowskim do lotu patrolowego. Nad Wyszkowem napotkali ugrupowanie 9 samolotów Do-17 lecących na Warszawę. Okrzeja poległ w potyczce nad wioską Kręgi. Pochowano go obok zniszczonej maszyny. Dopiero po kilkunastu tygodniach żona Zofia uzyskała zgodę niemieckich władz okupacyjnych na jego ekshumację i bezimienny pochówek na cmentarzu w Wyszkowie. Przy identyfikacji zwłok obecni byli żona, brat Wacław i siostra Marta Okrzeja-Czarniecka. Wiosną 1940 roku ciało złożono w rodzinnym grobowcu państwa Leskich (dawnych dziedziców Krąg) na cmentarzu w Wyszkowie. Jego symboliczny grób mieści się też na Powązkach Wojskowych. Brat Władysław (1897-1919) zginął w wieku 22 lat jako plutonowy podchorąży w czasie wojny polsko-bolszewickiej; brat Michał (1899-1942), robotnik, jako żołnierz walczył we wrześniu 1939, a w bitwie pod Garwolinem został ciężko ranny i zmarł w szpitalu. Brat Wacław (1891-1955) w wieku 17 lat był aresztowany przez carską policję i zesłany, powrócił do Polski. W 1944 uczestniczył w Powstaniu Warszawskim - ps. "Stefan" w I plutonie Zgrupowanie Użyteczności Publicznej WSPOP Warszawska elektrownia MiejskaBracia Okrzeja pochowani są na Powązkach Wojskowych.

Mieczysław Leonard Olszewski (1906-1939) - kapitan pilot lotnictwa Wojska Polskiego, kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari. Po wybuchu II wojny światowej 1 września 1939 roku poprowadził swoją eskadrę do walki z jednostkami niemieckimi. Zginął w czasie walki, gdy zestrzelony pilotowany przez niego samolot PZL P-7a rozbił się w Stanisławowie Pierwszym, na granicy z Legionowem. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie.

Artur książę Radziwiłł na Nieświeżu herbu Trąby (1901-1939) - polski ziemianin, ostatni właściciel Rytwian (od 1927), porucznik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari. Dowodził 2. kompanią strzelecką 2 pułku piechoty Legionów. Walczył pod Borową Górą, zginął pod Ołtarzewem. Pochowany został w zbiorowym grobie. W 1940 szczątki ekshumowano i przeniesiono do mogiły rodzinnej w klasztorze pokamedulskim Pustelni Złotego Lasu w Rytwianach. W latach 50. XX wieku na miejscu śmierci księcia ustawiono tablicę pamiątkową.

Edward Rożnowski (1899-1939) - lekarz, doktor nauk medycznych, kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego. Zginął, walcząc w szeregach 84 pułku Strzelców Poleskich we wrześniu 1939 w czasie bitwy pod Tomaszówką. Jego żona otrzymała z PCK jego zakrwawioną legitymację i informację o jego śmierci, lecz bez daty dziennej. Podawane są dwie daty jego śmierci: 9 września i 27 września. Został pochowany w mogile zbiorowej w Tomaszówce. Jego grób symboliczny istnieje również na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Kamil Kazimierz Józef de Pourbaix ps. Luks (1913-1939) - porucznik rezerwy artylerii Wojska Polskiego, poległ 1 września 1939 w bitwie pod Mokrą. Miał korzenie belgijskie. Jego przodkowie byli bankierami i właścicielami kopalni. Ojciec Kamil (1873-1944) przeprowadził się na Wołyń, gdzie administrował majątkiem Horodec. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Szczawnicy wraz z żoną Marią (zm. 1959) i synem Kazimierzem (zm. 2005). Kamil Kazimierz Józef de Pourbaix pochowany został przez braci (Zdzisława i Kazimierza) w nocy z 1/2 września na cmentarzu w Miedźnie, nieopodal grobowca hr. Miączyńskich. W 1945 odbył się uroczysty pogrzeb. Następnie przeniesiono jego szczątki do wspólnej mogiły żołnierzy Wołyńskiej Brygady Kawalerii poległych pod Mokrą na cmentarzu w Miedźnie. Miał 9 rodzeństwa, czworo (Antoni, Bolesław i Kazimierz - 3. batalion pancerny "Golski", Franciszek zgrupowanie "Bartkiewicz") walczyło w powstaniu warszawskim. Zdzisław de Pourbaix (1918-1943) został rozstrzelany przez Niemców w 1943. Siostra Zofia (1922-1974) była harcerką Szarych Szeregów, żołnierz AK - pochowana na Nowym Cmentarzu w Zakopanem.